پاسخ عملکرد و اجزای عملکرد باقلا و نخود به کشت مخلوط غلات-لگوم در شرایط رقابت با علف‌های‌هرز

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 7، دوره 8، شماره 1، شهریور 1396، صفحه 150-163   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v8i1.51248

نویسندگان

لیلا سلیمانپور¹؛ روح اله نادری^{* 2}؛ احسان بیژن زاده¹؛ یحیی امام¹

¹دانشگاه شیراز

²شیراز

چکیده

کشت مخلوط غلات-لگوم یکی از بهترین راه‌ها برای افزایش عملکرد در واحد سطح می‌باشد. به‌منظور، بررسی تأثیر کشت مخلوط بر عملکرد و اجزای عملکرد باقلا و نخود در ترکیب با برخی غلات، این آزمایش در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز در سال زراعی 94-1393 انجام شد. در این آزمایش 16‌تیمار شامل 10‌تیمار تک‌کشتی (گندم، جو، تریتیکاله، نخود و باقلا با و بدون حضور علف‌هرز) و شش تیمار کشت مخلوط (گندم+ نخود، گندم+ باقلا، جو+ نخود، جو+ باقلا، تریتیکاله+ نخود و تریتیکاله+ باقلا با علف‌هرز) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی (RCBD) در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش که شامل تیمارهای کشت مخلوط و تک‌کشتی با و بدون علف‌هرز بودند، تأثیر معنی‌داری بر وزن هزار دانه، تعداد غلاف در واحد سطح، تعداد دانه در غلاف، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت لگوم‌ها و نسبت برابری زمین داشتند. نتایج نشان داد که تیمارهای تک‌کشتی بدون حضور علف‌هرز بالاترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت را تحت تأثیر تیمارهای آزمایش داشتند. با وجود این، تیمارهای کشت مخلوط از لحاظ عملکرد دانه و شاخص برداشت، مشابه یا برتر از تک‌کشتی‌های با علف‌هرز بودند. عملکرد دانه و شاخص برداشت در کشت مخلوط گندم + باقلا در مقایسه با تک‌کشتی با علف‌هرز باقلا، به‌ترتیب 102 و 93‌درصد بیشتر بود. نسبت برابری زمین در تمام تیمارهای کشت مخلوط، در مقایسه با تک‌کشتی‌های با علف‌هرز بیشتر از یک بود. از آنجا ‌که غلات نسبت به لگوم‌ها دارای قدرت رقابت بیشتری هستند، به‌نظر می‌رسد که برای افزایش کارآیی باید تراکم بیشتری از لگوم‌ها را در ترکیب با غلات به‌کار برد. همچنین برای کاهش تداخل علف‌های‌هرز و افزایش عملکرد در نخود و باقلا، کشت مخلوط آن‌ها با غلات توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

تریتیکاله؛ جو؛ کشاورزی پایدار؛ گندم؛ نسبت برابری زمین

مراجع

1. Abdulahi, A., Nasrolahzadeh, S ., Dabbagh Mohammadi, A., Zehtab Salmasi, S., and Pourdad, S.S. 2013. Study on effect of weed interference and nitrogen fertilizer on performance of chickpea in intercropping with wheat. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production 23(4): 85-100. (In Persian with English Summary).

2. Agegnehu, G., Ghizaw, A., and Sinebo, W. 2006. Yield performance and land use efficiency of barley and faba bean mixed cropping in Ethiopian highlands. European Journal of Agronomy 25: 202-207.

3. Alizadeh, Y., Koocheki, A., and Nassiri Mahallati, M. 2009. Yield, yield components and potential weed control of intercropping bean (Phaseolus vulgaris) with sweet basil (Ocimum basilicum). Iranian Journal of Field Crops Research 7(2): 553-541. (In Persian with English Summary).

4. Barker, S., and Dennett, M.D. 2013. Effect of density, cultivar and irrigation on spring sown monocrops and intercrops of wheat (Triticum aestivum L.) and faba beans (Vicia faba L.). European Journal of Agronomy 51: 108-116.

5. Bedoussac, L., and Justes, E. 2011. A comparison of commonly used indices for evaluating species interactions and intercrop efficiency: Application to durum wheat–winter pea intercrops. Field Crops Research 124: 25-36.

6. Chapagain, T., and Riseman, A. 2014. Barley–pea intercropping: Effects on land productivity, carbon and nitrogen transformations. Field Crops Research 166: 18-25.

7. Ghamari, H., and Ahmadvand, G. 2013. The effect of different interference periods and weed control on height, yield and yield components of red bean. Journal of Crop Production and Processing 3(9): 71-79. (In Persian).

8. Gholinezhad, E., and Rezaei-Chiyaneh, E. 2014. Evaluation of grain yield and quality of black cumin (Nigella sativa L.) in intercropping with chickpea (Cicer arietinum L.). Iranian Journal of Crop Sciences 16(3): 236-249. (In Persian with English Summary).

9. Hamzei, J., and Seyedi, M. 2013. Evaluation of barley (Hordeum vulgare) and chickpea (Cicer arietinum) intercropping systems using advantageous indices of intercropping under weed interference conditions. Journal of Agronomy Sciences 6(9): 1-21. (In Persian with English Summary).

10. Husseini, S.A., Rashed Mohassel, M.H., Nassiri Mahallati, M., and Hajmohammadnia Ghalibaf, K. 2009. The influence of nitrogen and weed interference periods on corn (Zea mays L.) yield and yield components. Journal of Plant Protection 23(1): 97-105.

11. Jensen, E.S., Peoples, M.B., and Hauggaard-Nielsen, H. 2010. Faba bean in cropping systems. Field Crops Research 115: 203-216.

12. Lithourgidis, A.S., Vlachostergios, D.N., Dordas, C.A., and Damalas, C.A. 2011. Dry matter yield, nitrogen content, and competition in pea-cereal intercropping systems. European Journal of Agronomy 34: 287-29.

13. Mazaheri, D. Madani, A., and Oveysi, M. 2006. Assessing the land equivalent ratio (LER) of two corn (Zea mays L.) varieties intercropping at various nitrogen levels in Karaj, Iran. Journal of Central European Agriculture 7(2): 359-364.

14. Mei, P.P., Gui, L.G., Wang, P., Hung, J.C., Long, H.Y., Christie, P., and Li, L. 2012. Maize/Faba bean intercropping with rhizobia inoculation enhances productivity and recovery of fertilizer P in a reclaimed desert soil. Field Crops Research 130: 19-27.

15. Nasrollah-zadeh, S., Ghassemi-Golezani, K., and Raey, Y. 2011. Effects of shading on rate and duration of grain filling and yield of faba bean cultivars. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production 21(3): 75-87. (In Persian with English Summary).

16. Neugschwandtner, R., and Kaul, H.P. 2014. Sowing ratio and N fertilization affect yield and yield components of oat and pea in intercrops. Field Crops Research 155: 159-163.

17. Pelzer, E., Bazot, M., Makowski, D., Corre-Hellou, G., Naudin, C., Al Rifaï, M., Baranger, E., Bedoussac, L., Biarnès, V., Boucheny, P., Carrouee, B., Dorvillez, D., Foissy, D., Gaillard, B., Guichard, L., Mansard, M.C., Omon, B., Prieur, L., Yvergniaux, M., Justes, E., and Jeuffroy, M.H. 2012. Pea–wheat intercrops in low-input conditions combine high economic performances and low environmental impacts. European Journal of Agronomy 40: 39-53.

18. Podgorska-Lesiak, M., and Sobkowicz, P. 2013. Prevention of pea lodging by intercropping barley with peas at different nitrogen fertilization levels. Field Crops Research 149: 95-104.

19. Poggio, S.L. 2005. Structure of weed communities occurring in monoculture and intercropping of field pea and barley. Agriculture, Ecosystems and Environment 109: 48-58.

20. Seyedi, M., Hamzei, J., Ahmadvand, G., and Abutalebian, M.A. 2012. The evaluation of weed suppression and crop production in barley-chickpea intercrops. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production 22(3): 101-114. (In Persian with English Summary).

21. Stoltz, E., and Nadeau, E. 2014. Effects of intercropping on yield, weed incidence, forage quality and soil residual N in organically grown forage maize (Zea mays L.) and faba bean (Vicia faba L.). Field Crops Research 169: 21-29.

22. Tosti, G., and Guiducci, M. 2010. Durum wheat-faba bean temporary intercropping: Effects on nitrogen supply and wheat quality. European Journal of Agronomy 33: 157-165.