بررسی امکان استفاده از شاخص نشت الکترولیت‌ها برای ارزیابی تحمل به سرما در ارقام چغندرقند

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 10، دوره 8، شماره 3 - شماره پیاپی 17، مرداد و شهریور 1389، صفحه 465-472   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v8i3.7764

نویسندگان

کمال حاج محمدنیا قالی باف^{* 1}؛ احمد نظامی²؛ علی کمندی³

¹دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات

²گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

³دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

چکیده
به منظور بررسی امکان استفاده از نشت الکترولیت‌ها به عنوان شاخصی از خسارت سرما در هشت رقم چغندرقند (Beta vulgaris L.) به
نام های رسول، شیرین، IC و7233 (ارقام داخلی)، افشاری، پائولینا، ریزوفورت و لاتیتیا (ارقام خارجی) آزمایشی در سال 1386 در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در این مطالعه ارقام چغندرقند در معرض هشت دمای یخ زدگی (شامل صفر، 2- ، 4- ، 6- ، 8- ، 10- ، 12- و 14- درجه سانتی گراد) قرار گرفتند. گیاهان تا مرحله 4-5 برگی در محیط طبیعی نگهداری شده و بعد از آن جهت اعمال تیمارهای یخ زدگی به فریزر ترموگرادیان منتقل شدند. میزان پایداری غشاء سیتوپلاسمی ارقام چغندرقند با استفاده از نشت الکترولیت‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت، سپس درجه حرارت کشنده برای 50 درصد نمونه‌ها (LT50 ) بر اساس درصد نشت الکترولیت‌ها تعیین گردید. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که اثرات دمای یخ زدگی و رقم بر میزان نشت الکترولیت‌ها وLT50 در ارقام مورد بررسی معنی دار (01/0p ≤) بود. کاهش دما به کمتر از 4- درجه سانتی گراد سبب افزایش میزان نشت الکترولیت‌ها در کلیه ارقام مورد بررسی گردید. در بین ارقام چغندرقند مورد بررسی، رقم IC بیشترین و رقم 7233 کمترین تحمل به سرما را از نظر میزان LT50 نشان دادند. در
گروه بندی ارقام چغندرقند به دو گروه ارقام خارجی و داخلی، تفاوت معنی داری در مقدار نشت الکترولیت‌ها مشاهده نشد. با توجه به همبستگی خوب بین درصد نشت الکترولیت‌ها و LT50 در این آزمایش (*81/0- =r) ، استفاده از این شاخص در ارزیابی خسارت تنش یخ زدگی در چغندرقند مفید به نظر می‌رسد.

واژه‌های کلیدی: غشاء سیتوپلاسمی، یخ زدگی، LT50