اقتصاد تولید پنبه: مطالعه کارایی هزینه و سود کشاورزان پنبه‌کار بشرویه

اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 7، دوره 28، شماره 4، دی 1393، صفحه 360-367   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.v0i0.37266

نویسندگان

سید محمد سیدی^{* 1}؛ محمود دانشور کاخکی²

¹دانشگاه شیراز

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

محصول راهبردی پنبه نقش مهمی در اقتصاد منطقه بشرویه به عنوان مرکز اصلی تولید پنبه‌ی خراسان جنوبی ایفا می‌کند. در این تحقیق، کارایی مزارع پنبه بشرویه در سال 1387 با استفاده از رهیافت تحلیل فراگیر داده‌ها تعیین و عوامل موثر بر آن با استفاده از الگوی توبیت مورد بررسی قرار گرفته است. داده‌ها‌ی تحقیق از تکمیل 65 پرسشنامه‌‌ که به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی شده به سه گروه از کشاورزان پنبه کار بشرویه اختصاص یافته بود، استخراج شد. بر اساس نتایج روش تحلیل فراگیر داده‌ها، میانگین کارایی فنی، تخصیصی، هزینه و سود کشاورزان به ترتیب برابر 86/0، 80/0، 70/0 و 43/0 محاسبه شد. با استفاده از روش توبیت اثر دبی آب ورودی به مزارع و اندازه مزارع بر کارایی سود مثبت و معنادار، اثر تعداد دفعات سمپاشی منفی و معنادار و اثر سواد کشاورزان بی‌معنی برآورد گردید. در نهایت یکپارچه‌سازی اراضی در کنار آموزش و انتقال فناوری به‌منظور ایجاد بستری مناسب جهت تولید کارای پنبه توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

پنبه؛ شهرستان بشرویه؛ کارایی اقتصادی؛ تحلیل فراگیر داده‌ها؛ توبیت

مراجع

1- بخشوده م. و شفیعی ح. 1385. بررسی اثرات حمایتی سیاست خرید تضمینی روی سطح زیر کشت و عملکرد پنبه، سیب زمینی و پیاز در استان فارس. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 3 (1): 264-257.

2- رفعتی م.، آذرین‌فر ی.، کلایی ع.، و م. زاد. 1389. تعیین کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی پنبه‌کاران استان تهران (مطالعه‌ی موردی شهرستان ورامین). 4 (4): 198-173.

3- رفعتی م.، آذرین‌فر ی.، زاد م.، برابری ع. و کاظم نژاد م. 1389. بررسی کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی استان گرگان با استفاده از روش پارامتریک (مطالعه موردی شهرستان گرگان). تحقیقات اقتصاد کشاورزی. 1 (3): 142-121.

4- زارع ا.، چیذری ا. و پیکانی غ. 1386. کاربرد روش تحلیل فراگیر داده‌ها در تحلیل رشد بهره‌وری کل عوامل تولید در زراعت پنبه ایران. 43 (1): 236-227.

5- صبوحی م. و مجرد ع. 1388. بررسی کارایی پنبه‌کاران استان خراسان با استفاده از رهیافت پارامتریک. 40 (2): 35-27.

6- فریادرس و.، چیذری ا. و مرادی ا. 1381. اندازه‌گیری و مقایسه‌ی پنبه‌کاران ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه. 40: 101-89.

7- کرباسی ع.، کریم کشته م. و هاشمی تبار م. 1384. بررسی مزیت نسبی تولید پنبه آبی در استان گلستان. اقتصاد کشاورزی و توسعه. 50: 53-29.

8- کرباسی ع.، صبوحی م و مرادی ا. 1389. بررسی تغییرات و همگرایی رشد بهره‌وری تولید پنبه در استان‌های کشور. مجله‌ی تحقیقات اقتصاد کشاورزی. 2 (2): 107-91.

9- نورانی آزاد ح.، محمدی ح. و نجاتی ع. 1385. تعیین کارایی فنی کشاورزان پنبه‌کار در استان فارس. توسعه و بهره‌وری. 2: 52-41.

10- ادکینز ال.سی. و هیل آر.سی. 2008. استفاده از STATA برای مبانی اقتصاد سنجی. ترجمه حمید هوشمندی (1390). موسسه خدمات فرهنگی رسا. تهران.

11- یزدانی س. و پیش‌بهار ا. 1383. ارزیابی انواع کارایی محصولات پنبه و چغندر قند در ایران: با استفاده از روش تحلیل داده‌های فراگیر (پوششی). مجله کشاورزی. 1 (6): 67-57.

12- یزدانی س.، شهبازی ح. و کاوسی کلاشمی م. 1389. بررسی تابع تولید غیر مستقیم و محدودیت بودجه در تولید پنبه استان خراسان. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی. 41 (4): 433-425.

13- Adanacioglu H. and Olgun A. 2012. Evaluation of the Efficiency of Organic Cotton Farmers: A Case Study from Turkey. Bulgarian Journal of Agricultural Science. 18 (3): 418-428.

14- Chakraborty K., Misra S. and P. Johnson. 2002. Cotton Farmers’ Technical Efficiency: Stochastic and Nonstochastic Production Function Approaches. 31 (2): 211-220.

15- Chaudhry M.R. 2007. Update on costs of producing cotton in the world. International Cotton Advisory Committee. Available at www.icac.org/cotton_info/speeches/Chaudhry/2008/bremen_april_2008.pdf (visited 15 June 2013).

16- Coelli T.J. Prasada Rao D.S., O'Donnel C.J. and Battese G.E. 2005. An Introduction to Efficiency and Productivity Analysis. Second edition. Springer Science. New York.

17- Cooper W.W., Seiford L.M. and K. Tone. 2006. Introduction to Data Envelopment Analysis and Its Uses: With DEA Solver Software and References. Springer Science. New York.

18- Gul M., Koc B., Dagistan E., Akpinar M. and O. Parlakay. 2009. Determination of Technical Efficiency in Cotton Growing Farms in Turkey: A Case Study of Cukurova Region. African Journal of Agricultural Research. 4 (10): 944-949.

19- Javed M.I., Adil S.A., Hassan S. and A. Ali. 2009. An Efficiency Analysis of Punjab’s Cotton-Wheat System. The Lahore Journal of Economics. 14 (2): 97-124.

20- Karimov A.A. 2014. Factors Affecting Efficiency of Cotton Producers in Rural Khorezm, Uzbekistan: Re-Examining the Role of Knowledge Indicators in Technical Efficiency Improvement. Agricultural and Food Economics. 2: 7.

21- Shafiq M. and Rehman T. 2000. The Extent of Resource Use Inefficiencies in Cotton Production in Pakistan’s Punjab: an Application of Data Envelopment Analysis. Agricultural Economics. 22: 321-330.

22- Solakoglu E.G., Sabri E. and Solakoglu M.N. 2013. Technical Efficiency in Cotton Production: The Role of Premium Payments in Turkey. Transition Studies Review. 20: 285-294.

23- Tashrifov Y. 2006. The Impact of Agricultural Reforms on Tajikistan’s Cotton Production Efficiency. Zagreb International Review of Economics & Business. 9 (2): 117-134.

24- Theriault V. and Serra R. 2014. Institutional Environment and Technical Efficiency: A Stochastic Frontier Analysis of Cotton Producers in West Africa. Journal of Agricultural Economics. 65 (2). 383-405.

25- Ullah A. and Perret S.R. 2014. Technical- and Environmental-Efficiency Analysis of Irrigated Cotton-Cropping Systems in Punjab, Pakistan Using Data Envelopment Analysis. Environmental Management. 54: 288–300.

26- Watto M.A. and Mugera A. 2014. Measuring Efficiency of Cotton Cultivation in Pakistan: A Restricted Production Frontier Study. Journal of the Science of Food and Agriculture. 94 (14). 3038-3045.

27- Wossink A. and Denaux Z.S. 2006. Environmental and Cost Efficiency of Pesticide Use in Transgenic and Conventional Cotton Production. Agricultural Systems. 90: 312-328.