بررسی نشانه ـ معنا شناسی گفتمان در شعر «پی دارو چوپان» نیما یوشیج

جستارهای نوین ادبی

مقاله 5، دوره 46، شماره 1 - شماره پیاپی 180، خرداد 1392، صفحه 105-124   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v46i1.24023

نویسنده

اکرم آیتی^*

دانشگاه اصفهان

چکیده

مطالعۀ نشانه در گذر از رویکرد ساختارگرایی سوسوری و سپس نظام گفتمان روایی گریماسی وارد حوزۀ جدیدی شد که نشانه- معنا شناسی گفتمانی نامیده می‌شود. در حالی که جریان اول مبتنی بر رابطۀ تقابلی صرف میان قطب‌های معنایی از پیش تعیین‌شده و جریان دوم برنامه‌گرا و بر مبنای تغییر از وضعیت اولیه به ثانویه بود، این رویکرد نو با تأثیرپذیری از داده‌های مربوط به علم پدیدارشناسی و به‌کارگیری دیدگاه هستی‌مدار، دریچه‌ای بدیع در مطالعات زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی می‌گشاید. در این رویکرد، فرآیند تولید معنا با شرایط حسی- ادراکی پیوند خورده و نشانه‌ها همراه با معنا، به گونه‌هایی سیال، پویا، متکثر و چند بعدی تبدیل می‌شوند. پژوهش حاضر در نظر دارد ضمن مطالعۀ فرآیند گفتمانی شعر «پی دارو چوپان» نیما در ابعاد حسی- ادراکی، عاطفی و زیبایی‌شناختی، چگونگی تولید جریان سیال معنا و عناصر اصلی و دخیل در آن را بررسی کند. این مقاله همچنین در پی نشان دادن این موضوع است که تکثر روایی و تکثر ارزشی در شعر نیما چگونه باعث ایجاد فضای تنشی و سیالیت گفتمان می‌شود و نیز این فضای تنشی به چه شکلی جریان حسی- ادراکی، عاطفی و زیبایی‌شناختی را ایجاد و هدایت می‌کند.

کلیدواژه‌ها

نشانه- معناشناسی؛ گفتمان؛ «پی دارو چوپان»؛ نیما یوشیج؛ بعد حسی- ادراکی؛ بعد عاطفی؛ بعد زیبایی‌شناختی