اثرات اسانس های اسطوخودوس و آویشن شیرازی روی بازدارندگی تخمریزی و کاهش جمعیت حشرات کامل نسل F1 سوسک چهارنقطه ای حبوبات Callosobruchus maculatus (F.)

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 11، دوره 26، شماره 3 - شماره پیاپی 20، مهر 1391، صفحه 327-333   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v26i3.15502

نویسندگان

زهرا گلستانی کلات^* ؛ غلامحسین مروج؛ مجید عزیزی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

اثرات اسانس های اسطوخودوس ((Lavandula angustifolia Mill و آویشن شیرازی (Zataria multiflora Boiss) روی بازدارندگی تخمریزی و کاهش جمعیت حشرات کامل نسل F1 سوسک چهارنقطه ای حبوبات Callosobruchus maculatus مورد بررسی قرار گرفت. پرورش حشرات و انجام آزمایشات در شرایط دمایی Cº1±29، رطوبت نسبی 5±60 درصد و تاریکی انجام گرفت. اسانس ها به روش تقطیر با آب استخراج شدند. با افزایش غلظت اسانس ها، میزان تخم ریزی حشرات و جمعیت حشرات کامل نسل F1 کاهش یافت. نتایج تجزیه رگرسیون بین میزان تخم ریزی و غلظت اسانس ها نشان داد که رابطه منفی و معنی داری بین این دو متغیر وجود داشت. رابطه مشابهی بین جمعیت حشرات کامل نسل F1 و غلظت اسانس ها نیز بدست آمد. مقایسه شیب خطوط نشان داد که اسانس اسطوخودوس نسبت به اسانس آویشن شیرازی در کاهش میزان تخمریزی و جمعیت حشرات کامل نسل F1 سوسک چهارنقطه ای حبوبات موثرتر بوده است. براساس نتایج حاصل از آنالیز شیمیایی اسانس ها توسط دستگاه GC-MS، تیمول (55 درصد)، لینالول (8/37 درصد) و p-سیمن (2/7 درصد) ترکیبات اصلی اسانس آویشن شیرازی و لینالول (8/42 درصد)، 1، 8-سینئول (4/23 درصد)، روزفوران اپوکساید (14 درصد)، منتون (8/6 درصد)، ایزومنتول (2/5 درصد) و ترانس-دی هیدروکاروون (3/4 درصد) ترکیبات اصلی اسانس اسطوخودوس بودند. با توجه به نتایج حاصل از این بررسی به نظر می رسد اسانس گیاهان مذکور ‌به‌عنوان بازدارنده تخمریزی و کاهش دهنده جمعیت حشرات کامل نسل F1 سوسک چهارنقطه ای حبوبات مناسب باشند.

کلیدواژه‌ها

اسانس های گیاهی؛ اسطوخودوس؛ آویشن شیرازی؛ بازدارندگی تخمریزی؛ کاهش جمعیت کامل نسل F1