بررسی ارتباط بین مدیریت سیبرنتیک و فرهنگ سازمانی (مطالعه موردی: سازمان اسناد و کتابخانه ملی)

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 4، دوره 8، شماره 1، شهریور 1397، صفحه 99-120   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v0i0.67151

نویسندگان

فتانه ترکاشوند^{* 1}؛ میترا قیاسی²؛ سید رضا تربت جو³

¹دانشگاه آزاد واحد بابل

²آزاد واحد بابل

³تهران

چکیده

مقدمه: سیبرنتیک مفهومی نوین در فرآیندهای سازمانی است که استفاده از آن در مدیریت فرهنگ سازمانی اهمیت چشم‌گیری دارد. مدیریت سیبرنتیک با مدیریت صحیح و علمی فرهنگ در سازمان، راه را برای دستیابی به اهداف سازمانی فراهم می‌سازد. هدف پژوهش تعیین ارتباط بین مدیریت سیبرنتیک و فرهنگ سازمانی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی بوده است.

روش‌شناسی: پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری اطلاعات تحلیلی – پیمایشی است. جامعه آماری کلیه مدیران، سرپرستان و کارشناسان سازمان اسناد و کتابخانه ملی بوده است که تعداد کل آنها 866 نفر بود که براساس آزمون کوکران حجم نمونه 266 نفر تعیین گردید. روش نمونه‌گیری از نوع تصادفی ساده در دسترس بود. ابزار گردآوری، پرسشنامه پیش‌ساخته بوده است که از لحاظ روایی و پایایی مورد سنجش واقع شده است و ضریب پایایی 896/0 براساس ضریب آلفای کرونباخ بود. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون T، تحلیل واریانس چند متغیره) با نرم‌افزارهای اس پی اس 24 و لیزرل ۸/۸ استفاده شد.

یافته‌ها: فرهنگ سازمانی (۳/۱۴۷) و مدیریت سیبرنتیک (۳/۱۱۸) در وضعیت متوسط قرار دارند. ثبات دارای بالاترین میانگین (۳/۱۵۱) بوده است و مأموریت و سازگاری درگیری در وضعیت نزدیک به متوسط قرار داشت. در بین شاخص‌های مدیریت سیبرنتیک تعاملات دارای بالاترین میانگین (۳/۳۱۶) است و تصمیم‌گیری (۲/۶۶۰) دارای کمترین میانگین بود. ضریب همبستگی پیرسون بین ابعاد فرهنگ سازمانی و سیبرنتیک بیشترین میزان همبستگی را بین دو شاخص پیوندها و تصمیم‌گیری (۰/۸۶۳) و کمترین میزان همبستگی را بین درگیری و تعاملات (۰/۰۸۴) نشان داد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که سلسله‌ مراتب (۹۱/۵ درصد)، تصمیم‌گیری (۹۰/۹ درصد) کنترل و نظارت (902/0 درصد) بیشترین تأثیر را بر سیبرنتیک و مأموریت (۵۴/۴ درصد) بیشترین تأثیر را بر فرهنگ سازمانی داشته است. همچنین نشان داد که بین شاخص‌های فرهنگ سازمانی و مدل سایبرنتیک ارتباط مثبت و قوی وجود دارد.

نتیجه‌گیری: پس از جمع‌آوری داده‌های حاصل از پرسشنامه برای بررسی نتایج و کسب آنها لازم است از نرم‌افزارهایی جهت تجزیه و تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده بهره برد که از جمله این نرم‌افزارها استفاده از نرم‌افزار مدل‌سازی معادلات ساختاری PLS استفاده گردید.، نتایجی که از این مطالعه حاصل شد نشان می‌دهد که مدیریت سیبرنتیک به سازمان‌ها کمک می‌کند تا با مدیریت صحیح و علمی مسائل درون سازمانی، اثری مثبت بر فرهنگ سازمانی گذاشته، موجب تشریک مساعی کارکنان و همچنین تلاش هدفمند برای رقابت با سایر رقبا در تحقق اهداف سازمانی می‌گردد؛ بنابراین، جهت ارتقا و بهره‌برداری از ابعاد و شاخص‌های مدیریت سیبرنتیک باید اقداماتی مشخص و برنامه‌ریزی شده صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها

مدیریت سیبرنتیک؛ فرهنگ سازمانی؛ سازمان اسناد و کتابخانه ملی

مراجع

اسدپور، امین (1388). نقش مدیریت سیبرنتیک-کنکاش در یادگیری سازمانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده حسابداری و مدیریت.

داوری، علی؛ رضازاده، آرش (۱۳۹۲). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS. انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ اول. تهران.

سرپرست، علی‌اکبر؛ نوشین فرد، فاطمه؛ باب‌الحوائجی، فهیمه؛ بررسی وضعیت مؤلفه‌های الگوی سایبرنتیک در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران از دیدگاه مدیران (۱۳۹۶). تعامل انسان و اطلاعات، 13، 41-54.

صادقی مال امیری، منصور؛ لطف اله زاده،سعید (1389). بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر خلاقیت، توسعه انسانی پلیس، 7(29)، 105-121.

غریبه نیازی، منیره؛ برادر، رؤیا (1394). ارتباط مدیریت سیبرنتیک و فرهنگ سازمانی (مطالعه موردی: دانشگاه الزهرا). فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 5، 79-105.

فدایی، غلامرضا؛ اندایش، سیف‌الله (1394) رابطه فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش در دانشکده علوم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه تهران. مطالعات دانش شناسایی. 1(2)، 41-54.

محمدی مقدم، امین؛ بازیار، یوسف؛ و معتضدیان، رسول (1395). تأثیر مدیریت سیبرنتیک بر اعتماد سازمانی با بررسی نقش تعاملی ادراک از عدالت. چشم‌انداز مدیریت ‌دولتی، 7 (۲۵)، ۱62-143.

نوشین‌فرد، فاطمه؛ ترکیان‌تبار، منصور؛ و حاجی‌شمسایی، علی (1391). سیبرنتیک و مدیریت دانش سازمانی. پژوهش‌نامه علوم اجتماعی، ۶ (۳)، 148-158.

هاشم بیک، نسرین؛ سیادت، سید علی؛ هویدا، رضا (1391). بررسی میزان کاربست مؤلفه‌های الگوی سایبرنتیک در مدیریت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، مجله مدیریت سلامت، 15(11) ،47-57.

Asaf, M. K. (2015). How to apply the cybernetic decision making model in education?. Procedia Social and Behavioral Sciences, 209, 284-289.

Birnbaum, R. (1988). How Colleges Work: The Cybernetics of Academic Organisations and Leadership. San Fransisco: Jossey‐Bass.

Clement-Okooboh, K. M. & Olivier, B. (2014). Applyin cybernetic thinking to becoming a learning organization. Kybernetes, 43 (9/10), 1319-1329.

Davenport, T. H., & Prusak, L. (2000). Working knowledge: How organizations manage what they know. Harvard Business School Press, Boston.

Deal T.E, Kennedy, A.A (1982). Corporate cultures. Reading, MA: Addison-Wesley.

Denison, D. (2001). Corporate culture and organizational effectiveness. New York: john Wiley & Sons.

Douglas, P.A. (2013). A Study of Birnbaum's Theory of the Relationship between the Constructs of Leadership and Organization as Depicted in His Higher Education Models of Organizational Functioning: A Contextual Leadership Paradigm for Higher Education. PhD thesis. The George Washington University. 182 pages; 355-353

Hogan, Suellen J. , Leonard V. C. (2013). Organizational culture, innovation, and performance: a test of Schein's model, Journal of Business Research, 67 (8), 1609–1621.

http://dx.doi.org/10.1016/j.procir.2015.12.102.

Jing Fenwick F., & Gayle C. A. (2008). Missing links in understanding the relationship between leadership and organizational performance. International Business & Economics Research Journal, 7 (5), 65-78.

Kotter, J. P., & Heskett, J. L. (1992). Corporate culture and performance. New York: The Free Press.

Oliver,R. E. (2014). What is transparency? Organizational behavior, fifth ddition. New York: John Wiley and Sons, Inc, 1994.

Peters, T., & Robert W. (1982). In search of excellence: Lessons from america’s best run companies. New York: Harper and Row.

Peters, T. J., & Waterman, R. H. Jr. (1982). In search of excellence: lessons from America’s best run companies. New York: Harper & Row.

Rodrigues, C. A. (2007). Cybernetic-scanning management: Utilizing people’s and organizations. Energies to attain greater efficiency, Kybernetes, 36 (1), 17-31.

Rowe, J. (2010). Cybernetics of organizing: Management and leadership. Journal Kybernetes,p 39, 7.

Schuh G., & Linda K. (2016). Cybernetic Approach for Controlling Technology Management Activities, Procedia CIRP, 48th CIRP Conference on Manufacturing systems - CIRP CMS 2015, 437-442,

Schwaninger, M. (2010). Model-based management (MBM): a vital prerequisite for organizational viability. Kybernetes, 39(9/10), 1419- 1428.

Steinhaeusser,T., Elezi, F., Tommelein, I .D. & Lindemann, U. (2013) Management Cybernetics as a Theoretical Basis for Lean Thinking. Lean Construction Journal, 1-14.

Wiener, N. (1958). Cybernetics or control and communication in the animal and themachine. Cambridge: M.I.T. Press

Yilmaz, C., & Ergan, E. (2008). Organizational culture and firm effectiveness: an examination of relative effects of culture traits and the balanced culture hypothesis in an emerging economy. Journal of World Business,43, 290-306.