بررسی نقش گردشگری در توسعه و بازسازی مناطق روستایی در ناحیۀ خرقان شهرستان اوج

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 1، دوره 16، شماره 2 - شماره پیاپی 31، اسفند 1397، صفحه 1-26   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v16i2.52885

نویسندگان

حمیده محمودی¹؛ مریم رجبی^{* 2}؛ احمد رومیانی¹

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²مؤسسة آموزش عالی خردگرایان مطهر مشهد

چکیده

اهداف: هدف پژوهش، بررسی نقش گردشگری در توسعه و بازسازی مناطق روستایی در ناحیة خرقان شهرستان اوج می­ باشد و به دنبال پاسخ­گویی به این سؤال کلیدی می­ باشد که آیا توسعة گردشگری و فعالیت­های مرتبط با آن توانسته است منجر به بهبود توسعه و بازسازی مناطق روستایی در محدودۀ مورد مطالعه شود.
روش: نوع تحقیق کاربردی و روش مورد استفاده توصیفی- علی می ­باشد. برای گردآوری داده­ها از روش­های کتابخانه ­ای و میدانی (پرسش­نامه، مشاهده) استفاده شده است. جامعة آماری تحقیق ناحیة خرقان از توابع شهرستان اوج است که تعداد خانوار ساکن در آن بالغ بر 2177 مورد می­باشد که با استفاده از فرمول اصلاح ­شدة کوکران تعداد 249 مورد به ­عنوان نمونه انتخاب شده است. جهت ارزیابی پایایی داده­ها از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد که با توجه به ضریب 76/0 و 78/0 نشان­دهندة مناسب بودن داده­ها و روابط آن­ها می­باشد. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از آزمون­های آماری از قبیل آزمون رتبه­ای فریدمن، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر و نرم ابزار EQS بهره گرفته شده است.
یافته ­ها/نتایج: یافته ­های آزمون­های استفاده ­شده نشان می د­هد که تفاوت میانگین­ها از دیدگاه پاسخگویان در نقاط روستایی نمونه با توجه به سطح آلفای 01/0کاملا معنادار گزارش شده است. برازش مدل رگرسیونی نشان­دهندة تأثیر مثبت گردشگری در توسعه و بازسازی روستایی محل سکونت به میزان 64/0 می‌باشد. آزمون تحلیل مسیر نشان می­دهد که بیشترین اثر کلی مربوط به بعد ابعاد اقتصادی با میزان­(448/0) است و بعد زیست ­محیطی با میزان ­(301/0) کمترین اثر کلی در توسعه و بازسازی روستایی در منطقة مورد مطالعه را داشته است. همچنین، برازش مدل تحلیل مسیر هم بر­اساس خروجی که از نرم­افزار EQS گرفته شده است، برازش مناسبی را نشان داد.
نتیجه ­گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که گردشگری روستایی در توسعه و بازسازی مناطق روستایی با توجه به اثراتی که در ابعاد (اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی)­، در روستاهای محدودة مورد مطالعه به دنبال داشته است به ­عنوان راهبردی برای توسعه و بازسازی روستاهای همجوار که توجه کمتری به آن­ها شده است قلمداد می­ شود.

کلیدواژه‌ها

گردشگری؛ بازسازی مناطق؛ توسعه روستایی؛ دهستان حصار ولیعصر

مراجع

9. Besculides, A., Lee, M. E., & McCormick, P. J. (2002). Residents' perceptions of the cultural benefits of tourism. Annals of Tourism Research, 29(2), 303-319.

10. Blancas, F. J., Gonzalez, M., Lozano-Oyola, M., & Perez, F. (2010). The assessment of sustainable tourism: Application to Spanish coastal destinations. Ecological Indicators, 10(2), 484-492.

11. Byrd, E. T., Bosley, H. E., & Dronberger, M. G. (2009). Comparisons of stakeholder perceptions of tourism impacts in rural eastern North Carolina. Tourism Management, 30(5), 693-703.

12. Castellani, V., Sala, S., & Pitea, D. (2007). A new method for tourism carrying capacity assessment. Ecosystems and Sustainable Development VI. WIT Transactions on Ecology and the Environment, 106, 365-374.

13. Ciolac, R., Csosz, I., Balan, I., & Dincu, A. M. (2011). Research regarding the impact of rural tourism forms on the rural area. Scientific Papers Animal Science and Biotechnologies, 44(2), 475-478.

14. Coccossis, H. (2008). Cultural heritage, local resources and sustainable tourism. International Journal of Services Technology and Management, 10(1), 8-14.

15. Constantin, D. L., & Mitrut, C. (2008). Tourism, cultural resources and regional competitiveness: a case study in Romania. International Journal of Services Technology and Management, 10(1), 48-60.

16. Craik, J. (1995). Are there cultural limits to tourism?. Journal of Sustainable Tourism, 3(2), 87-98.

17. Friedel, M., & Chewings, V. (2008). Community engagement in regional development: A case study of a systems approach to tourism in central Australia. The Rangeland Journa, 9(1), 1-33.

18. Gallent, N., Mace, A., & Tewdwr-Jones, M. (2017). Second homes: European perspectives and UK policies. Routledge. London.

19. Horakova, H. (2010). Transformation of rural communities: Mobility, tourism and identity. Acta Historica Universitatis Klaipedensis, 20, 38-51.

20. Leal, J. (2006, July). Multiple residential practices and second homes in southern Europe: The Spanish case. In ENHR Conference-Housing in an expanding Europe: Theory, policy, participation and implementation , International Conference Ljubljana, Slovenia, (2-5).

21. Lee, C. C., & Chang, C. P. (2008). Tourism development and economic growth: A closer look at panels. Tourism Management, 29(1), 180-192.

22. Liu, A., & Wall, G. (2006). Planning tourism employment: A developing country perspective. Tourism Management, 27(1), 159-170.

23. Liu, C. Z. (2010). Rural development and rural tourism in Taiwan. Asian Journal of Arts and Sciences, 1(2), 211-227.

24. Millan, M. G., Morales, F., & Castro, M. S. (2011). Analisis de la oferta y la demanda de oleoturismo en el sur de España: un estudio de caso Turydesturismo Y Desarrollo, 4(11), 1-19.

25. Miller, G., Rathouse, K., Scarles, C., Holmes, K., & Tribe, J. (2010). Public understanding of sustainable tourism. Annals of Tourism Research, 37(3), 627-645.

26. Paracchini, M. L., Pacini, C., Jones, M. L. M., & Perez-Soba, M. (2011). An aggregation framework to link indicators associated with multifunctional land use to the stakeholder evaluation of policy options. Ecological Indicators, 11(1), 71-80.

27. Paris, C. (2006). Multiple “homes”, dwelling, hyper-mobility, and emergent transnational second home ownership in ENHR Conference–Housing in an expanding Europe: Theory, policy, participation and implementation. Retrieved from http: //enhr2006ljubljana. uirs. si/publish/-W24_Paris. pdf

28. Perpar, A., & Udovc, A. (2012). Development Potentials of Rural Areas – The Case of Slovenia. Slovenia: Publisher InTech.

29. Psaltopoulos, D., Skuras, D., & Thomson, K. J. (2011). Employment effects of private investment initiatives in rural areas of southern Europe: A regional SAM approach. Agricultural Economics Review, 12(2), 50-61.

30. Pulido, J. I., & Cardenas, P. J. (2011). El turismo rural en España. Orientaciones estrategicas para una tipologia aún en desarrollo. Boletin de la Asociacion de Geografos Españoles, 56, 155-176.

31. Sebele, L. S. (2010). Community-based tourism ventures, benefits and challenges: Khama rhino sanctuary trust, central district, Botswana. Tourism Management, 31(1), 136-146.

32. Sharpley, R. (2002). Rural tourism and the challenge of tourism diversification: the case of Cyprus. Tourism Management, 23(3), 233-244.

33. Szymanska, E. (2013). Implementation of sustainable tourism concept by the tourists visiting national parks. Journal of Environmental and Tourism Analyses, 1(1), 64-79.

34. Tanguay, G. A., Rajaonson, J., Lefebvre, J. F., & Lanoie, P. (2010). Measuring the sustainability of cities: An analysis of the use of local indicators. Ecological Indicators, 10(2), 407-418.

35. UNWTO. (2008). World tourism barometer (Vol 6). Madrid: United Nations World Tourism Organiztion World Tourism Organization Madrid, Spain.

36. Vargas-Sanchez, A., Porras-Bueno, N., & de los Ángeles Plaza-Mejia, M. (2011). Explaining residents’ attitudes to tourism: Is a universal model possible?. Annals of Tourism Research, 38(2), 460-480.

37. Vazquez, D. L. T., Trechera, H., & Morales, F. (2012). Rural tourism as an alternative to the development for rural areas and the creation of employment. International Journal of Humanities and Social Science, 2(20), 162-174.

38. Zeng, B., & Ryan, C. (2012). Assisting the poor in China through tourism development: A review of research. Tourism Management, 33(2), 239-248.