ژئوشیمی و پتروژنز مجموعه گرانیتوئیدی کلاه قاضی، جنوب اصفهان

زمین شناسی اقتصادی

مقاله 4، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 18، 1397، صفحه 95-112   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/econg.v10i1.55622

نویسندگان

جمشید احمدیان^{* 1}؛ هاجر غلامیان²؛ علی خان نصر اصفهانی²؛ مریم هنرمند³

¹پیام نور اصفهان

²آزاد واحد اصفهان (خوراسگان)

³تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان

چکیده

مجموعه گرانیتوئیدی کلاه قاضی در جنوب اصفهان و در پهنه ساختاری سنندج‌- سیرجان واقع شده است. بر اساس شواهد زمین‌شناسی سن احتمالی این مجموعه ژوراسیک بالایی بوده و شامل گروه های سنگی گرانودیوریت، گرانیت و آلکالی فلدسپار گرانیت است. کانی های اصلی تشکیل‌دهنده این مجموعه شامل کوارتز، پلاژیوکلاز و فلدسپار آلکالن بوده و بیوتیت تنها کانی فرومنیزین این مجموعه نفوذی است. حضور کانی های آندالوزیت، سیلیمانیت و گارنت در این مجموعه گرانیتوئیدی نشان‌دهنده منشأ رسوبی توده های مورد بررسی است. بر اساس مطالعات صحرایی، پتروگرافی و ژئوشیمیایی، سنگ‌های مجموعه نفوذی مورد بررسی در گروه گرانیتوئیدهای نوع S قرار می گیرند و دارای ماهیت کالک‌آلکالن پتاسیم بالا و از نوع پرآلومین هستند. از لحاظ ژئوشیمیایی طیف تغییرات SiO2 در نمونه های آنالیزشده از 6/64 تا 4/74 متغیر است. الگوی تغییرات عناصر کمیاب بهنجار شده نسبت به گوشته اولیه و کندریت بیانگر غنی‌شدگی این سنگ‌ها از LILE و LREE و تهی شدگی از HFSE و HREE است. نسبت 85/0-28/0 Eu/Eu*= در نمونه های کلاه قاضی نشان‌دهنده حضور اندکی پلاژیوکلاز در باقی‌مانده ذوب در منبع است. بر اساس شواهد زمین‌شناسی، کانی شناسی و ژئوشیمیایی مجموعه نفوذی کلاه قاضی در ژوراسیک بالایی و در طی نفوذ مذاب‌های گوشته ای به داخل پوسته و ذوب‌بخشی سنگ‌های پوسته ای تشکیل شده است.

کلیدواژه‌ها

کالکوآلکالن؛ گرانیت نوع S؛ ژوراسیک؛ کلاه قاضی؛ سنندج- سیرجان

مراجع

Batchelor, R.A. and Bowden, P., 1985. Petrogenetic interpretation of granitoid rock series using multicationic parameters. Chemical Geology, 48(1): 43–55.

Chappell, B.W. and White, A.J.R., 1992. I- and S-type granites in the Lachlan Fold Belt. Transactions of the Royal Society of Edinburgh, Earth Sciences, 83: 1–2.

Collins, W.J. and Richards, S.W., 2008. Geodynamic significance of S-type granites in circum-Pacific orogens. Geology, 36(7): 559–562.

Darvishzadeh, A., 1991. Geology of Iran. Neda publication, Tehran, 901 pp.

Kretz, R., 1983. Symbols for rock forming minerals. American Mineralogist, 68(1–2): 277–279

Kuster, D. and Harms, U., 1998. Post-collisional potassic granitoids from the southern and northwestern parts of the Late Neoproterozoic East African Orogen: a review. Lithos, 45(1–4): 177–195.

Middlemost, E.A.K., 1985. Magma and magmatic rocks: An Introduction to igneous petrology. Longmans, London, 266 pp.

Nabavi, M.H., 1976. Introduction to geology of Iran. Geological survey of Iran publication, Tehran, 135 pp.

Nakamura, N., 1974. Determination of REE, Ba, Mg, Na and K in carbonaceous and ordinary chondrithes. Geochemica Cosmochimica Acta, 38(5): 757–775.

Pearce, J.A., Harris, N.B.W. and Tindle, A.G., 1984. Trace Element Discrimination Diagrams for the Tectonic Interpretation of Granitic Rocks. Journal of Petrology, 25(4): 956–983.

Peccerillo, A. and Taylor, S.R., 1976. Geochcmistry of Eocene calc-alkaline volcanic rocks from the Kasta monon area, Northern Turkey. Contribution to Mineralogy and Petrology, 58: 63–81.

Rollinson, H.R., 1993. Using geochemical data: evaluation, presentation, interpretation. Longman Scientific and Technical, New York, 352 pp.

Saunders, A.D., Tarney, J. and Weaver S.D., 1980. Transverse geochemical variations across the Antarctic Peninsula: implications for the genesis of calc-alkaline magmas. Earth and Planetary Science Letters, 46(4): 344–360.

Shand, S.J., 1951. The study of rocks. Cambridge university press, London, 236 pp.

Streckeisen, A., 1976. To each plutonic rocks its proper name. Earth-Science Review, 12(1): 1–33.

Sun, S.S. and McDonough, W.F., 1989. Chemical and isotopic systematics of oceanic basalts: implications for mantle composition and processes. In: A.D. Saunders and M.J. Norry (Editors), magmatism in ocean basins. Geological Society of London, London, Special Publication, 42: pp 313–345.

Sylvester, P.J., 1998. Post-collisional strongly peraluminous granites. Lithos, 45(1-4): 29–44.

Tabatabaei-Manesh, S.M., 1994. Investigation of geology and petrology of Kolah-Ghazi intrusion (south, southeast of Esfahan), M.Sc. thesis, university of Esfahan, Esfahan, Iran, 175 pp.

Tillman, J.E., Poosti, A., Rossello, S. and Eckert, A., 1981. Structural evolution of Sanandaj-Sirjan ranges near Esfahan, Iran. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 65(4): 674–68.

Whalen, J.B., Currie, K.L. and Chappell, B.W., 1987. A-type granites: geochemical characteristics, discrimination and petrogenesis. Contributions to Mineralogy and Petrology, 95(4): 407–419.

Zahedi, M., 1994. Geological map of Shahrkord (Scale: 1/250000). Geological survey of Iran. (1 sheet)