بیان و نقد ماده 373 قانون مجازات اسلامی 1392 به زبان ریاضی

فقه و اصول (Fiqh va uṣūl)

مقاله 2، دوره 51، شماره 2 - شماره پیاپی 117، شهریور 1398، صفحه 25-40   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfu.v51i2.64955

نویسنده

امیرحمزه سالارزائی^*

استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

 بیان و رفع نقص برخی قوانین که جنبه محاسباتی دارد با ادبیات نوین ریاضی، ضرورت عصر فناوری اطلاعات است و این گونه پژوهش‌ها برای برنامه‌نویسی در جهت تحقق قوه قضائیة الکترونیک، اجتناب‌ناپذیر است. مدعای ما در خصوص مادة 373 ق. م. ا با موضوع تفاضل دیه این است که این ماده برخی مصادیق جرم مرتبط را پوشش نمی‌دهد، نتیجه آنکه ضمن بازنویسی پیشنهادی مادة قانونی فوق الذکر، برای نخستین بار فرمولی ریاضی برای عملیاتی کردن آن ابداع گردیده است. با این رویکرد، نویسنده ضمن معرفی این مادة به بیان مواردِ نقصِ مصداقی و فراوانی آن پرداخته است. در نهایت ماده مذکورچنان اصلاح شده که همه موارد محتمل از جنسیت‌های مختلف شرکت کنندگان در قتل و نحوه محاسبه فاضل دیه آن‌ها را پوشش دهد. یافته پژوهش در بخش ارائه فرمول ریاضی در نحوه محاسبة فاضل دیة شرکت کنندگان در قتل عمد، با فراوانی‌های ساده تا پیچیده، چنین است.

کلیدواژه‌ها

فرمول ریاضی؛ تفاضل دیه؛ ماده 373 قانون مجازات؛ جنسیت دو طرف؛ اصلاح ماده

مراجع

جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران، انتشارات کتابخانه گنج دانش، 1388.

 

خمینی، روح الله، تحریر الوسیله، تهران، مکتبه العلمیه الاسلامیه، بی‌تا.

 

خویی، ابوالقاسم، مبانی تکمله المنهاج، قم، المطبعه العلمیه قم المقدسه، 1396.

 

سالارزائی، امیرحمزه، «نقد مبنایی بر حکم کیفری مشارکت در قتل عمد قانون مجازات اسلامی»، فقه و اصول، سال چهل و هفتم، شماره 101، تابستان 1394.

 

صاحب جواهر، محمد حسن بن باقر، جواهر الکلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1367 ق.

 

طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، بی‌تا.

 

طوسی، محمد بن حسن، المعجم الفقهی لکتب الشیخ الطوسی، قم، مؤسسه دائرةمعارف الفقه الاسلامی، 1424 ق.

 

علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، تحقیق محسن بیدار فر، قم، مؤسسه النشر الاسلامیه جامعه مدرسین، 1430 ق.

 

علی الشاذلی، حسن، الجنایات فی الفقه الاسلامی دراسة مقارنه بین الفقه الاسلامی و القانون، دارالکتاب الجامعی، کتابخانه دیجیتالی اهل سنت، 1397.

 

محقق حلی‌، جعفر بن حسن، شرایع الاسلام، تهران، انتشارات استقلال، 1407 ق.

 

مطهری، مرتضی، آشنایی با علوم اسلامی، تهران، بیدار، 1419 ق.

 

مفید، محمد بن محمد، المقنعه، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1430 ق.