بررسی وضعیت قارچ‌های میکوریز آربوسکولار همراه جو در منطقه دامغان

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 11، دوره 26، شماره 4، اسفند 1391، صفحه 437-449   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v26i4.18432

نویسنده

یونس رضایی دانش^*

چکیده

این تحقیق به منظور شناسایی، بررسی فراوانی جمعیت اسپوری، الگوی پراکنش، تعیین شاخص‌های کلنیزاسیون و تنوع مورفولوژیک گونه‌های قارچ‌های میکوریز آربوسکولار همراه جو (Hordeum vulgare) در منطقه دامغان صورت پذیرفت. نمونه برداری در ماه‌های خرداد، تیر و مرداد سال 1387 از مزارع جو واقع در شهرستان دامغان و حومه آن انجام شد. محل‌های نمونه برداری به 7 ناحیه تقسیم بندی شدند و 44 نمونه مرکب خاک از این مناطق جمع آوری گردید. اسپور قارچ‌های میکوریز آربوسکولار در تمام نمونه‌های جمع آوری شده از مزارع جو در منطقه دامغان یافت شدند. جمعیت اسپورها صرف نظر از گونه قارچی بین 72 تا 840 عدد در 35 گرم خاک خشک تخمین زده شد. بیشترین میانگین جمعیت اسپوری مربوط به حومه جنوبی شهرستان دامغان با میانگین 73/349 اسپور بود و پس از آن به ترتیب، حومه‌های شمالی، جنوب شرقی، شمال شرقی، غربی، شرقی و شمال غربی قرار داشتند. فراوانی میکوریزایی (%F) در تمامی مناطق نمونه برداری به استثناء منطقه 3 (5/97 درصد)، 100 درصد تعیین گردید. میزان تراکم میکوریزایی (%M) از 06/24 درصد در منطقه 7 تا 2/69 درصد در منطقه 5 متغیر بود. غنای گونه‌ای قارچ‌های میکوریز آربوسکولار، 7 گونه در منطقه 5 و 12 گونه در منطقه 6 ارزیابی شد. در این مطالعه، 16 گونه قارچ میکوریز آربوسکولار در ریزوسفر جو منطقه دامغان مورد شناسایی قرار گرفت که 13 گونه به جنس Glomus تعلق داشتند و در هر یک از جنس‌های Acaulospora، Pacispora و Scutellospora تنها یک گونه تشخیص داده شد. در این بررسی، جنس Glomus به عنوان جنس غالب قارچ‌های میکوریز آربوسکولار در منطقه دامغان معرفی گردید. دو گونه G. corymbiforme و G. trimurales برای نخستین بار از فلور قارچی ایران گزارش شدند. بیشترین فراوانی نسبی مربوط به گونه G. intraradices (66/12 درصد) و کم‌ترین فراوانی نیز در گونه P. scintillans (99/1 درصد) مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

تنوع مورفولوژیک؛ جو؛ شناسایی؛ قارچ‌های میکوریز آربوسکولار؛ کلنیزاسیون