اثر نسبت‌های جایگزینی کشت مخلوط ذرت شیرین (Zea mays L.) با ارقام لوبیا (Phaseolus vulgaris L.) بر عملکرد و اجزای عملکرد

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 8، دوره 8، شماره 2، اردیبهشت 1396، صفحه 192-204   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v8i2.50084

نویسندگان

قربانعلی اسدی^* ؛ سرور خرم دل؛ روشنک شهریاری؛ فاطمه رنجبر؛ مهسا اقحوانی شجری

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به‌منظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد ذرت شیرین تحت تأثیر نسبت‌های کشت مخلوط ردیفی سری جایگزینی با ارقام لوبیا، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‏ تحقیقاتی دانشکده‏ کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 93-1392 اجرا شد. تیمارها شامل نسبت‌های جایگزینی 75+25، 50+50 و 25+75درصد ذرت شیرین (رقم چیس) با پنج رقم لوبیا (قرمز، چشم‌بلبلی، سفید، چیتی و توده محلی) و کشت خالص هر دو گیاه بود. نتایج نشان داد که عملکرد دانه ذرت شیرین در کشت خالص بیشتر از کشت مخلوط بود و با افزایش تراکم در نسبت‌های مخلوط با ارقام لوبیا به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. بالاترین و کمترین عملکرد دانه در بین نسبت‌های مخلوط به‌ترتیب برای 75درصد ذرت شیرین+25درصد لوبیا با 81/734‌گرم بر متر‌مربع و 25درصد ذرت شیرین+75درصد لوبیا با 6/346‌گرم بر متر‌مربع به‌دست آمد. بالاترین میانگین عملکرد دانه ارقام لوبیا در نسبت کاشت 75درصد لوبیا+ 25‌درصد ذرت شیرین با 7/165‌گرم بر متر‌مربع و پایین‌ترین میزان برای 25‌درصد لوبیا+ 75درصد ذرت شیرین با 8/77‌گرم بر متر‌مربع حاصل شد. بالاترین عملکرد دانه در لوبیا چشم‌بلبلی (23/234‌گرم بر متر‌مربع) و کمترین میزان در توده محلی (8/84‌گرم بر متر‌مربع) مشاهده شد. بالاترین نسبت برابری زمین برای نسبت 25درصد لوبیا توده محلی+75درصد ذرت شیرین (47/1) به‌دست آمد. نتایج تیمارها نشان داد که توده محلی نسبت به سایر ارقام لوبیا توان رقابتی بیشتری نسبت به ذرت شیرین داشت

کلیدواژه‌ها

توان رقابتی؛ شاخص برداشت؛ کشت مخلوط؛ نسبت برابری زمین

مراجع

1. Abeya, S., Fukai, A., and Rodriguez, D. 2015. As the level of crop productivity increases: Is there a role for intercropping in smallholder agriculture. Field Crop Research 180: 156-166.

2. Agegnehu, G., Ghizam A., and Sinebo, W. 2006. Yield performance and land-use efficiency of barley and faba bean mixed cropping in Ethiopian highlands. European Journal of Agronomy 25: 202-207.

3. Awal, M.A., Koshi, H., and Ikeda, T. 2006. Radiation interception and use by maize/peanut intercrop canopy. Agriculture and Forest Meteorology 139: 74-83.

4. Black, C., and Ong, C. 2000. Utilization of light and water in tropical agriculture. Agriculture and Forest Meteorology 104: 25-47.

5. Blackshaw, R.E., O’Donovan, J., Harker, T.K.N., Clayton, G.W., and Stougaard, R.N. 006. Reduced herbicide doses in field crops: A review. Weed Biology and Management 6: 10-17.

6. Carruthers, K., Prithiviraj, B., Fe, Q., Cloutier, D., Martin, R.C., and Smith, D.L. 1998. Intercropping corn with soybean, lupin and forage yield component responses. European Journal of Agronomy 12: 103-11.

7. Fininsa, C. 1997. Effects of planting pattern, relative planting date and intra-row spacing on haricot bean/maize intercrop. African Crop Science Journal 5(1): 15-22.

8. Gao, Y., Duan, A., Sun, J., Li, F., Liu, Z., Liu, H., and Liu, Z. 2009. Crop coefficient and water-use efficiency of winter wheat/spring maize strip intercropping. Field Crops Research 111: 65-73.

9. Geren, H., Avcioglu, R., Soya, H., and Kir, B. 2008. Intercropping of corn with cowpea and bean: biomass yield and silage quality. African Journal of Biotechnology 7(22): 4100-4104.

10. Gliessman, S.R. 1995. Agroecology, Researching the Ecological Basis for Sustainable Agriculture. Springer-Verlag, New York, Inc. 380 pp.

11. Jadoski, S.O., Carlesso, R., Wolschick, D., Petry, T., and Frizzo, Z. 2000. Plant population and row spacing for irrigated dry bean. II: Grain yield and yield components. Brazilian Ciencia Rural 30: 567-573.

12. Katang, A.B. 1989. The performance of sweet corn and selected legumes in weeded and non-weeded intercropping system. University Putra Malaysia. Pp. 80.

13. Keating, B.A., and Carberry, P.S. 1993. Resource capture and use in intercropping: solar radiation. Field Crops Research 34: 273-301.

14. Koocheki, A., Laleghani, B., and Najibnia, S. 2008. Evaluation of intercropping beans and corn production. Journal of Agricultural Research 7: 605-614.

15. Koocheki, A., Lalehgani, B., and Najibnia, S. 2009. Evaluation of productivity in bean and corn intercropping. Iranian Journal of Field Crop Research 7(2): 605-614. (In Persian with English Summary).

16. Lesoing, G.W., and Francis, A.C. 1999. Strip intercropping effects on yield and yield components of corn, grain sorghum, and soybean. Agronomy Journal 91: 804-813.

17. Manna, M.C., and Singh, M.V. 2001. Long- term effects of intercropping and biolitter recycling on soil biological activity and fertility status of subtropical soils. Bioresource Technology 76: 143-150.

18. Mukhala, E., Juger, J.M., and Vanrensburg, L.D. 1999. Dietary nutrient deficiency in small-scale farming communities in South Africa benefits of intercropping maize and beans. Nutrition Research 19(4): 629-641.

19. Mushagalusa, G.N., Ledent, J.F., and Draye, X. 2008. Shoot and root competition in potato/maize intercropping: Effects on growth and yield. Environmental and Experimental Botany 64: 180-188.

20. Nielsen, H., Ambus, H.P., and Jensen, E.S., 2001. Interspecific competition N use and interference with weeds in pea-barley intercropping. Field Crops Research 70: 101-109.

21. Ofori, F., and Stern, W.R. 1987. Cereal-legume intercropping systems. Advances in Agronomy 41: 41-90.

22. Poggio, S.L. 2005. Structure of weed communities occurring in monoculture and intercropping of field pea and barley. Agriculture, Ecosystems and Environment 109: 48-58.

23. Pour Tagi, N. 2003. Intercropping Corn and Common Bean. MSc. Thesis, University of Tabriz. Pp. 90. (In Persian)

24. Rahimi, M., Mazaheri, D., Khodabande, N., and Heidari Sharif Abad, H. 2002. Study of yield and component yield of corn and soybean in intercropping. Pazhouhesh and Sazandegi (55): 45-51. (In Persian with English Summary).

25. Rao, M.R., and Singh, M. 1990. Productivity and risk evaluation in contrasting intercropping system. Field Crops Research 23: 279-293.

26. Rezvan Beydokhti, S. 2005. Comparison of different intercropping arrangement of corn and bean. MSc. Thesis, College of Agriculture, Ferdowsi University, Mashhad, Iran. (In Persian with English Summary).

27. Rostami, L., Koocheki, A., and Nassiri Mahallati, M. 2011. The effect of different crop plant densities on radiation absorption and use efficiency by corn (Zea mays L.) and bean (Phaseolus vulgaris L.) intercropped canopy. Journal of Agroecology 3(3): 290-297. (In Persian with English Summary).

28. Shafshak, S.E., Shokre, E.S., and Ahmar, B.A. 1989. Studies on soybean and sunflower intercropping, plant characteristics, yield and yield components of soybean sunflower. Field Crops Research 10:41-56. (In Persian with English Summary).

29. Shayghan, M., Mazaheri, D., Rahimian, H., and Peghambari, S. 2008. Effect of planting date and corn and foxtail millet grain yield and weed control and weed. Iranian Journal of Crop Sciences 10(1): 31- 46. (In Persian with English Summary).

30. Taifehnoori, M. 2001. 2003. Intercropping of corn and pinto bean. MSc. Thesis University of Tabriz, Tabriz, Iran Pp. 83. (In Persian).

31. Tsubo, M., and Walker, S. 2002. A model of radiation interception and use by a maize-bean intercrop canopy. Agriculture and Forest, Meteorology 110: 203-215.

32. Tsubo, M., Walker, S., and Ogindo, H.O. 2005. A simulation model of cereal-legume intercropping systems for semi-arid regions I. Model development. Field Crops Research 93: 10-22.

33. Walker, S., and Ogindo, H.O. 2003. The water budget of rainfed maize and bean intercrop. Physiology Chemistry Earth 28: 919-926.

34. Yilmaz, S., Atak, M., and Erayman, M. 2008. Identification of advantages of maize-legume intercropping over solitary cropping through competition indices in the East Mediterranean region. Turkish Journal of Agricultural and Forestry 32: 111-119.

35. Zhang, Z.H., Weaver, S.E., and Hamill, A.S. 2000. Risks and reliability of using herbicides at below-labeled rates. Weed Technology 19: 106-115.