ارزیابی شاخص‌های شهر اکولوژیک در شهر چناران در راستای توسعه پایدار با روش Emergy

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقاله 12، دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 29، فروردین 1398، صفحه 219-236   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geo.v0i0.69187

نویسندگان

محمد رحیم رهنما؛ ندا سپهری^*

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در این تحقیق به ارزیابی شاخص‌های شهر اکولوژیک و ابعاد توسعه پایدار در شهر چناران، پرداخته شده است. جامعه آماری، شهر چناران و ابزار تحلیل داده‌ها، استفاده از روش Emergy است. برای بررسی، شاخص‌های چون منابع تجدید پذیر، تجدید ناپذیر، سوخت و تولیدات، استفاده شده و سپس شهر چناران را به لحاظ ابعاد مختلف Emergy (شدت، ساختار، بهره‌وری و فشار زیست‌محیطی) مورد بررسی قرار داده، که جهت بررسی شدت از تراکم و سرانه Emergy، در بررسی ساختار، جریان  Emergy از منابع تجدید پذیر در مقایسه به واردات انرژی و مواد و همچنین نرخ خودکفایی و در بهره‌وری فرآیند، Emergy سوخت و برق در نظر گرفته شده و درنهایت جهت نشان دادن فشار زیست‌محیطی و شاخص‌های پایداری (ESI) از ترکیب همه عوامل و جریان‌ها استفاده می‌شود که نسبت EYR به ELR(عملکرد Emergy  به بارگذاری محیط‌زیست) است و همچنین تحمل تراکم ظرفیت بر اساس Emergy تجدید پذیر می‌باشد. نتایج نشان می‌دهد، EYRبه دست آمده در شهر چناران 1.05 و (ELR) 3.76e+04  می‌باشد که از نسبت این دو با هم، میزان پایداری (ESI) برابر با 2.79e-05  است و با توجه به اینکه نسبت EYR به ELR کمتر می‌باشد درنتیجه فشار زیست‌محیطی ناشی از استفاده از منابع تجدید ناپذیر و سوخت‌های فسیلی بالا بوده، این نیز بر پایداری تأثیر مستقیم داشته، از طرفی رشد و گسترش شهر و ساخت‌وسازهای صورت گرفته نیز باعث استفاده بیش‌تر از منابع محلی و درنتیجه منجر به کاهش پایداری شده است. همچنین، اقدامات و جهت‌گیری‌ها با توجه به شاخص‌های در نظر گرفته شده در راستای، شهر اکولوژیک نیست.

کلیدواژه‌ها

اکوسیتی؛ توسعه پایدار؛ روش Emergy

مراجع

پور جعفر، محمودرضا؛منتظر الحجه، مهدی؛رنجبر، احسان؛کبیری، رضا؛ 1391. ارزیابی توان اکولوژیکی به منطور تعیین عرصه‌های مناسب توسعه در محدوده شهر جدید سهند. مجله جغرافبا و توسعه. شماره 28. پاییز1391،22-11.

جهادکشاورزی شهرستان چناران؛ 1390. اطلاعات و آمار کشاورزی.

سازمان آب و هوا شناسی خراسان رضوی؛ 1391. ایستگاه هوا شناسی گلمکان- چناران..

سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح ؛1384. فرهنگ جغرافیای آبادی‌های کشور استان خراسان رضوی شهرستان چناران. چاپ اول.

مرکز آمار ایران؛ 1390. اطلاعات سرشماری عمومی نفوس و مسکن..

مهندسان مشاور نقش پیراوش؛ 1387. طرح جامع شهر چناران..

Alberti, M., 2005. The effects of urban patterns on ecosystem function. International Regional Science Review 28 (2), 168–192.

Bertalanffy, L., 1968.General system Theory. George Braziller Publ. New York 295 p.

Cai.Z.F, Zhang. L.X, Zhang. B, Chen. Z.M., 2009. Emergy-based analysis of Beijing–Tianjin–Tangshan region in China, Commun Nonlinear Sci Numer Simulat 14 4319–4331.39

Chen.Shaoqinga, Chen. Bin, Su. Meirong., 2011. A new way to quantify ecological and economic interactions between two cities using emergy analysis, 2010 International workshop from the International Congress on Environmental Modeling and Software (iEMSs2010), 60–24.

Hau JL, Bakshi BR., 2004. Promise and problems of emergy analysis. Ecological Modelling 178:215–225.

Jaeger, J.A.G., Bertiller, R., Schwick, C., Kienast, F, (2010. Suitability criteria for measures of urban sprawl. Ecological Indicators 10 (2), 397–406.

Liu. G.Y, Yang.Z.F, Chen.B(2012), Emergy-based urban dynamic modeling of long-run resource consumption, economic growth and environmental impact: conceptual considerations and calibration, The 18th Biennial Conference of International Society for Ecological Modelling, Procedia Environmental Sciences 13 (2012) 1179 – 1188.

Liu. Gengyuan, Yang. Zhifeng, Chen. Bin., 2010. Emergy-based Ecological Economic Evaluation of Beijing Urban Ecosystem., 2010 International workshop from the International Congress on Environmental Modeling and.

Mansson, B.A., McGlade, J.M., 1993. Ecology, thermodynamics and H.T. Odum’s conjectures. Oecologia 93, 582–596.

Miltner, R., White, D., Yoder, C.O., 2004. The biotic integrity of streams in urban and suburbanizing landscapes. Landscape and Urban Planning 69 (1),87-100.

Muñuzuri.Jesús,Duin.J.H.R.van,Escudero.Alejandro., 2010. How efficient is city logistics? Estimating ecological footprints for urban freight deliveries,The Sixth International Conference on City Logistics,Procedia Social and Behavioral Sciences 2 (2010) 6165–6176.

Odum, E.C., and Odum, H.T., 1980. Energy systems and environmental education. Pp. 213-231 in: Environmental Education- Principles, Methods and Applications, Ed. by T.S. Bakshi and Z. Naveh. Plenum Press, New York.

Odum, H.T., 1983. Systems Ecology: An Introduction. John Wiley, NY. 644 p.

Odum, H.T., 1996. Environmental Accounting: Emergy and Environmental Policy Making. John Wiley and Sons, New York. p370.

-Response Model in a coastal city., 2012. China, The 18th Biennial Conference of International Society for Ecological Modelling, (2012) 221 – 231.

Sciubba, E., 2010. On the Second-Law inconsistency of Emergy Analysis. Energy 35, 3696-3706.

Silvert W., 1982. The theory of power and efficiency in ecology. Ecological Modelling 15:159–164.

The fifth International Eco-city conference, shenzen, china, august(1999).

YuLin.Zhu, Jie. Zhou, Sha. Li., 2011. Analysis on the emergy structure and eco-efficiency of the agricultural eco-economic system in Hunan, IACEED2010. 1597–1602.

Zhang. X.C, Ma.C, Zhan. S.F, Chen. W.P., 2012. Evaluation and simulation for ecological risk based on emergy analysis and Pressure-State-Response Model in a coastal city, China, The 18th Biennial Conference of International Society for Ecological Modelling, (2012) 221 – 231.