The Role of Tourism on the Quality of Life of Rural Families Living in Religious Tourism Destinations (Case Study: Mashhad County)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

Article 3, Volume 17, Issue 1 - Serial Number 32, September 2019, Pages 53-89   

Document Type: scientific-research article

DOI: 10.22067/geography.v17i1.70387

Author

Maryam Ghasemi^*

Ferdowsi University of Mashhad

Abstract

Extended Abstract

 Introduction

A common pattern of rural tourism is religious tourism; it is one of the oldest and most thriving types of tourism both in the past and present all over the world. Given all the components and various types of this tourism, it has been placed at the core of world tourism due to its particular structural and functional features, occupying 26% of the whole global tourism flow. Currently, there exist 5800 registered tombs attributed to Imamzadehs (descendants of Imams). In this regard, there are 22 monuments located in 14 rural settlements surrounding Mashhad. Mashhad as the center of pilgrimage of Iran attracts millions of tourists every year (almost 28 million people in 2016, for instance). Since the goal of 84% of tourists in Mashhad is pilgrimage, the spreading of these tourists across the city would enforce the tourism structures at the region. Studies show that rural regions with religious tourist attractions have somewhat been placed at the religious tourism flow of Mashhad in the recent decade. In 2016, nearly 14.5% of tourists in Mashhad also traveled to religious rural tourist destinations of Mashhad. Experts in the field of tourism believe that the profit generated from the tourism industry in rural regions is not exclusively limited to economic benefits which can be assessed from different angles such as improved quality of rural residents’ lives. Studies show that the growth of tourism in rural areas leads to a number of social, economic, and environmental changes and reforms within the host society. Consequently, tourism development has the potential to influence the improvement of quality of life. Accordingly, the present study seeks to provide answers to the following question: What is the effect of religious tourism on the quality of rural residents’ lives?

 Review of Literature

In many studies, the construct of the quality of life has been considered in economic, social, and environmental aspects while others have taken objective band subjective dimensions of the quality of life into account; certain studies have also examined the quality of life components such as housing, income, participation, etc. As a platform to introduce social and economic changes in rural regions, many studies show that religious tourism plays an effective role in the rural residents’ quality of life; such consequences can be examined through sociocultural, environmental, and economic aspects. By offering subsistence diversity and providing new opportunities, income generation, creating new markets, and the development of other economic sectors, religious tourism can affect the economic aspect of the quality of life. Furthermore, tourism may also result in shortcomings in the economic area of rural regions and negatively affect the quality of life such as increased prices of lands, income gaps, seasonal occupations, increased prices of commodities and services, etc. Through a social perspective, the reception of religious tourists in rural regions could affect viability and interactions between humans. Moreover, religious tourism can also lead to a number of changes in value systems, individual behaviors, family relations, collective lifestyle, traditional ceremonies, and social institutions. It can also be effective in improving the quality of life through the development of infrastructural investments including transportation and increased environmental sensitivity of the natives. In addition, the presence of religious tourists may also increase environmental pollutions, traffic, and litter.

 Method

This study was conducted using a descriptive-analytical method. Data were collected using field studies and documents. Using the data extracted from the endowments office, fourteen villages were identified as religious tourism destinations among 480 rural settlements of Mashhad as a result of the presence of monuments attributed to Imamzadehs. The independent and dependent variables were quantified as correlated.  The effect of religious tourism on rural residents’ quality of life was analyzed in three environmental-physical, economic, and social aspects with 13, 16, and 11 variables, respectively. The Cronbach’s alpha for the quality of life construct with 39 items was obtained 0.91, suggesting the suitable reliability of the research instrument. Among the total population of 3674 families, the sample was randomly chosen 194 families using Cochran’s formula, with 0.068 error. Questionnaires were distributed among the sample population.

 Results and Discussion

As pointed out in background and theoretical framework sections, tourism development can play an important role in improving the natives’ quality of life. However, the study showed that religious tourism has not significantly improved rural residents’ quality of life in Mashhad. Among the examined variables in the economic aspect, “creation of job opportunities in the service sector” variable with a mean value of 2.75 was higher than other variables. Moreover, religious tourism has not considerably improved the quality of life in the social aspect as well; among the examined variables, the “increased interaction and participation of rural residents due to the presence of Imamzadeh in the village” was assessed as the highest with a mean value of 3.55. Additionally, religious tourism has also failed to offer significant improvement in the physical-environmental aspect of the quality of life; the “increased awareness and sensitivity of residents toward the problem of environment” was assessed as the highest with a mean value of 3.52. The mean values of religious tourism in economic, social, and physical-environmental aspects of quality of life were shown to be below average with values of 2.09, 2.71, and 2.93, respectively. With a mean value of 2.50, religious tourism had an insignificant effect on rural residents’ quality of life. The highest mean values of quality of life were found in Miami, Aman Abad, and Tabadkan, respectively.

 Conclusion

The results of the study show the fragile role of religious tourism in improving rural residents’ quality of life. This can be justified by considering the insignificant volume of religious tourists in certain villages (Rezavan, Gounjouk Aliah, and Ziarat with an average of 3000, 3500, and 3500 annual tourists, respectively) along with the negative impacts resulted from the presence of a multitude of tourists (Miami) in the host society. The higher the number of tourist entering a destination, the more effective their presence can be. Though the results of the study did not deny the influence of religious tourism on the quality of life, the intensity of such an influence was assessed as insignificant. Contrary to the results of studies conducted by Rezvani, Akbarian Rounizi, Badri and Sepahvand (2012), Akbarian Rounizi and Khorasani (2013), Ghadami, Aligolizadeh Firozjaye and Ramazanzadeh Lasboyei (2009) which demonstrate the considerable impact of tourism on the quality of life in general, this study was focused on religious tourism which was found to be insignificantly effective. Regardless of the relatively high income generated from vows (nadhr) to monuments (more than 25 billion Tomans in 2015), a large portion of the income is taken out of the village while a small percentage is spent on the constructions related to the monument itself. Taking the subjects mentioned in the theoretical framework section and the results of the study into account, it appears that in addition to the reception of the “religious tourism” concept instead of “pilgrimage destination”, there are three necessary actions to be taken in the short term in religious tourism destinations within rural regions: 1. Creation and improvement of secondary attractions; 2. Qualitative and quantitative development of facilities and services required by tourists; and 3. Preventing the egression of the income generated from the presence of tourists (such as vows) from religious tourism destinations. Clearly, these actions can increase tourist retention along with creating diverse non-agricultural job opportunities, generating more income directly and indirectly for the village; subsequently, improvement in the economic status of families would result in an improved quality of life in different aspects.  

Keywords

rural settlements; religious tourism; City of Mashhad; quality of life; Host society

References

1. http://touristy.blogfa.com

2. اجزاء‌شکوهی، م.، بوذرجمهری، خ.، ایستگلدی، م.، و مودودی، م. (1393)، بررسی اثرات گردشگری بر کیفیت زندگی جامعة میزبان نمونة مطالعاتی: شهر بندرترکمن، فضای جغرافیایی، 14 (37)، 125-101.

3. اکبریان‌رونیزی، س.ر.، خراسانی، م.ا.، و امام‌قلی، ل. (1392)، تحلیل تطبیقی نقش گردشگری مذهبی و طبیعت‌گردی در بهبود کیفیت زندگی ساکنان روستایی مورد: امامزاده داوود و رندان شهرستان تهران، برنامه ریزی و توسعة گردشگری، 2 (4)، 158-145.

4. آیتی، ح.، خداکرمی، ف.، ملایی، ک. و آفاق‌پور، آ. (1395)، بررسی تاثیر عوامل کالبدی شهری بر توسعةگردشگری مذهبی(مطالعة موردی:شهر شیراز)، مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 6 (23)، 59-43.

5. بریمانی، ف.، راستی، ه.، (1393)، ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻄﺒﻴﻘﻲ ﻣﻴﺰان دﻗﺖ روش‌ﻫﺎی AHP ﻓﺎزی و AHP ﻛﻼﺳﻴﻚ ﺑﺮای رﺗﺒة ﺷﺎﺧﺺ‌ﺑﻨﺪی زﻧﺪﮔﻲ ﻫﺎی ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ (ﻣﻄﺎﻟﻌة ﻣﻮردی: دﻫﺴﺘﺎن ﻣﻬﺒﺎن ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻧﻴﻜﺸﻬﺮ)، فصل‌نامة جغرافیا و توسعه، 12 (34)، 1-14.

6. پورطاهری، م.، رکن الدین افتخاری، ع.، فتاحی، ا. (1390)، ارزیابی کیفیت زندگی در نواحی روستایی- (مطالعة موردی: دهستان خاوه شمالی استان لرستان). مجلة پژوهش‌های جغرافیای انسانی (پژوهش‌های جغرافیایی)، 43 (76) ، 31-13.

7. جلالی، م.، گندمکار، ا.، فردوسی، س. (1395)، واکاوی و تبیین اثرات گردشگری بر کیفیت زندگی (مطالعة موردی: شهربابک-کرمان). مجلة آمایش جغرافیایی فضا، 6 (20)، صص 174-161.

8. جوان، ج.، قاسمی، م. (1385)، گردشگری روستایی بخش احمدآباد مشهد، سبزوار: آژند.

9. حریرچی، ا.م.، میرزائی، خ.، و جهرمی ومکانی، ا. (1388). چگونگی وضعیت کیفیت زندگی شهروندان شهر جدید پردیس. پژوهش اجتماعی، 2 (4)، 110-89.

10. حسام، م.، محمدی‌یگانه، ب.، و چراغی، م. (1395)، تحلیل اثرات گردشگری مذهبی در توسعة پایدار نواحی روستایی از دیدگاه جامعة میزبان(مورد پژوهش: منطقه نمارستاق- شهرستان آمل). فصل‌نامة فضای گردشگری، 6 (21)، صص 1116-101.

11. خواجه شاهکوهی، ع.، مینایی، ف. (1393)، بررسی تطبیقی کیفیت زندگی در شهرهای گردشگری و غیرگردشگری (مطالعة موردی: شاندیز و چناران). مجلة برنامه‌ریزی و توسعة گردشگری، 3 (10)، 64-49.

12. رضوانی، م.ر.، بدری، س.ع.، سپهوند، ف.، و اکبریان رونیزی، س.ر. (1391)، گردشگری خانه-های دوم و اثرات آن بر بهبود کیفیت زندگی ساکنان روستایی (مطالعة موردی: بخش رودبار قصران، شهرستان شمیرانات). مطالعات و پژوهش‌های شهری-منطقه‌ای، 4 (13)، 40-23.

13. رضوانی، م.ر.، منصوریان، ح. (1387)، سنجش کیفیت زندگی: بررسی مفاهیم، شاخص ها، مدل-ها و ارائه‌ی مدل پیشنهادی برای نواحی روستایی. فصل‌نامة روستا و توسعه، 11 (3)، صص1ـ 26.

14. رضوانی، م.ر، متکان، ع.ا.، منصورریان، ح.، و ستاری، م.ح. (1389)، توسعه و سنجش شاخص-های کیفیت زندگی ( مطالعۀ موردی: شهر نورآباد). فصل‌نامۀ مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، (2)، 110-87.

15. رکن‌الدین افتخاری، ع.، مهدوی، د.، و پورطاهری، م. (1389)، فرآیند بومی‌سازی شاخص‌های توسعة پایدار گردشگری روستایی در ایران. پژوهش‌های روستایی، 1(4):1-41.

16. سازمان اوقاف و امور خیریه، ادارۀ اوقاف فجر شهرستان مشهد، واحد آمار و اطلاعات.

17. سقایی، م. (1387)، مکتوب. تارنمای شخصی (آخرین بازنگری 24 مرداد 1387).

18. سقایی، م.، نودهی، ف.، جوانبخت قهفرخی، ز.، و طباطبایی، م.ب. (1395). ﻣﺘﻦ ﻓﻀﺎﻳﻲ زﻳﺎرت اﻣﺎم رﺿﺎ (ع)، مجلة مطالعات اجتماعی ایران، 6 (3-4)، 108-87.

19. شفیعا، س. (1395)، فراتحلیلی بر روش‌شناسی و یافته‌های مطالعات کیفیت زندگی گردشگری مقالات فارسی و انگلیسی. فصل‌نامة علمی تخصصی دانشکدة گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ، 4 (2)، 33-45.

20. شهیدی، م.ش.، اردستانی، ز.، و گودرزی سروش، م.م. (1388)، بررسی تاثیرات توریسم در برنامه ریزی نواحی روستایی، پژوهشهای جغرافیای انسانی (پژوهش های جغرافیایی)، 41 (67)، 99-113.

21. شیخ‌زاده، ا. (1394)، مدلسازی عوامل موثر در بهبود کیفیت زندگی با تاکید بر تاثیرات توسعه صنعت گردشگری(مطالعه موردی: شهر تهران)، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 8 (1)، 65-51.

22. عظیمی هاشمی، مژگان، شریعتی مزینانی، سعید و کاری، فائزه اعظم (1391)، مولفه های اجتماعی-فرهنگی شهر زیارتی پایدار، مورد مطالعه: شهر مشهد، مجله مطالعات اجتماعی ایران، 6 (3 و 4)، 156-131.

23. علی‌بیگی، ج.، و قاسمی، ی.م. (1394)، تأثیر گردشگری مذهبی بر کیفیت زندگی و سرمایة اجتماعی خانوارهای روستایی (مطالعة موردی: روستای بردی؛ شهرستان دهلران). مطالعات اجتماعی گردشگری، 3 (6)، صص 116-87.

24. علیقلی فیروزجایی، ن.، بدری، س.ع.، و فرجی سبکبار، ح. (1386)، نگرش جامعة میزبان به اثرات محیطی و اقتصادی گردشگری در نواحی روستایی: مطالعة موردی بخش مرکزی شهرستان نوشهر. روستا و توسعه، 10(1):1-22.

25. غفاری، غ.، میرزایی، ح.، و کریمی، ع. (1390). بررسی رابطة بین صنعت و کیفیت زندگی (مقایسة موردی: مناطق روستایی شهرستان قروه). توسعة روستایی،3(1)، 1ـ24.

26. فراهانی، ح.، عبدلی، س. چراغی، م. (1391)، ارزیابی اثرات سرمایة اجتماعی در توسعة نواحی روستایی با تأکید بر کیفیت زندگی (مطالعة موردی: دهستان مشهد، میقان شهرستان اراک). فصل‌نامة علمی ـ پژوهشی برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 2(8)، 78 ـ67.

27. فیروزجائیــان گلوگاه، ع.ا.، یوســفی، ن.، و میرمحمدتبــار، س.ا. (1393)، تحلیل کارکردی گردشــگری مذهبــی در ایــران (فراتحلیلی از تحقیقــات موجود). مجلة برنامه‌ریزی و توســعة گردشگری، 3 (8)، 165-143.

28. قاسمی، م. (1390)، تحلیلی بر توسعۀ گردشگری مذهبی شهرستان مشهد. مجموعه مقالات اولین همایش بین‌المللی گردشگری دینی و توسعة فرهنگ زیارت. آستان قدس رضوی، مهر ماه 1390، مشهد، جلد سوم: 74-57.

29. قدمی، م، علیقلی زاده فیروزجایی، ن.، و رمضان‌زاده لسبویی، م. (1389)، بررسی نقش گردشگری در تغییرات کیفیت زندگی مقصد (نمونة مورد مطالعه: دهستان کلارآباد، شهرستان تنکابن). مجلة مطالعات اجتماعی ایران، 4 (3)، 152-181.

30. محمدپورجابری، م. (1393)، تحلیل نقش گردشگری بر کیفیت زندگی شهروندان با تأکید بر شاخص‌های ذهنی (مطالعۀ موردی: شهر فشم، شهرستان شمیرانات). نشریة گردشگری شهری، 1 (1)، 45-35.

31. محمدی‌یگانه، ب.، چراغی، م.، و ولائی، م. (1392)، نقش گردشگری مذهبی در توسعة روستایی، با تاکید بر کیفیت زندگی و سرمایة اجتماعی (مطالعه موردی: روستای قپچاق شهرستان میاندوآب). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 13 (30)، 25-7.

32. مرکز آمار ایران (1395)، نتایج عمومی سرشماری نفوس و مسکن، استان خراسان رضوی، شهرستان مشهد.

33. منشی‌زاده، ر. (1384)، جهانگردی. تهران: انتشارات منشی زاده.

34. مودودی، م.، بوزرجمهری، خ.، شایان، ح.، و ضیایی، م. (1394)، نقش گردشگری در تحوّلات اقتصادی و اجتماعی روستاهای هدف استان گلستان، مجلة جغرافیا و توسعه ناحیه ای، 13(2)، 28-1.

35. مؤمنی، م.، صرافی، م.، و قاسمی‌خوزانی، م. (1387)، ساختار و کارکرد گردشگری مذهبی‌فرهنگی و ضرورت مدیریت یکپارچه در کلان‌شهر مشهد، مجلة جغرافیا و توسعه، 6 (11)، 38-13.

36. Alecu, I. C. (2010). Epistemological aspects of religious tourism in rural areas. International Journal of Business. , Management and Social Sciences, 2(3), 59-65.

37. Jurowski, C., & Brown, D. O. (2001). A comparison of the views of involved versus noninvolved citizens on quality of life and tourism development issues. Journal of Hospitality and Tourism Research, 25(4), 355-370.

38. Lee, Y. J. (2008). Subjective quality of life measurement in Taipei. Building and Environment, 43(7), 1205-1215.

39. Liu, J. C., & Var, T. (1986). Resident attitudes toward tourism impacts in Hawaii. Annals of Ttourism rResearch, 13(2), 193-214.

40. Mathieson, A., & Wall, G. (1982). Tourism, economic, physical and social impacts. London, England: Longman Pub Group.Longman.

41. Mayres, D. (1987). Community-rRelevant measurement of quality of life a focus on local trends, University of Texas at Austin ,. Urban affairs Quartery, 23(1), :110-130.

42. McGillivray, M. (Ed.). (2006). Human well-being: Concept and measurement. Berlin, Germany: Springer.

43. Pourtaheri, M., Rahmani, K., & Ahmadi, H. (2012). Impacts of religious and pilgrimage tourism in rural areas: The case of Iran. Journal of Geography and Geology, 4 4(3), 122.

44. Santos, M. (2002). Fatima: Religeouse tourism in a Sanctouary-city. Coimbra, Portugal: University of Coimbra.

45. Shafer, C. S., Lee, B. K., & Turner, S. (2000). A tale of three greenway trails: user perceptions related to quality of life. Landscape and urban planning, 49(3-4), 163-178.

46. Stausberg, M. (2012). Religion and tourism: Crossroads, destinations and encounters. London, England: Routledge.

47. Van Kamp, I., Leidelmeijer, K., Marsman, G., & de Hollander, A. (2003). Urban environmental quality and human well-being: Towards a conceptual framework and demarcation of concepts; a literature study. Landscape and Urban Planning, 65, 5-18.