مطالعه فلور علف‌های‌هرز مزارع لوبیا (Phaseolus vulgaris) شهرستان ازنا

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 3، دوره 9، شماره 1، خرداد 1397، صفحه 43-56   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v9i1.50439

نویسندگان

عبدالرضا احمدی^{* 1}؛ مجید رستمی²

¹گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، ایران

²گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ملایر، ایران

چکیده

مطالعه و شناسایی تنوع و ترکیب علف‌های‌هرز یک منطقه کشاورزی، می‌تواند در تعیین راهکارهای مناسب برای مدیریت علف­های‌هرز در مزارع آن منطقه مفید واقع گردد. به‌منظور ارزیابی تنوع گونه‌ای و پراکنش علف‌های‌هرز مزارع لوبیا شهرستان ازنا در استان لرستان از 34مزرعه در سال 1393 نمونه‌برداری به‌عمل آمد و داده­های به‌دست‌آمده جهت محاسبه شاخص­های تنوع و غنای گونه­ای مورد استفاده قرار گرفتند. در این بررسی تعداد 23گونه علف‌هرز متعلق به 14خانواده مختلف گیاهی در سطح مزارع لوبیا ارزیابی، جمع‌آوری و شناسایی گردید. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از بین علف­های‌ هرز مشاهده‌شده در مزارع لوبیا 78‌درصد را علف‌های‌هرز دولپه‌ و 22‌درصد را تک‌لپه‌ای‌ها تشکیل دادند. بر اساس نتایج، 65‌درصد علف­های‌هرز مشاهده‌شده در مزارع لوبیای شهرستان ازنا، یکساله و بقیه دو یا چندساله بودند. از بین علف‌های‌‌هرز شایع در سطح مزارع لوبیا، گونه‌های پیچک‌صحرایی (Convolvulus arvensis L.)، کنف‌‌‌وحشی(Hibiscus trionum L.) و تاج‌خروس وحشی (Amaranthus retroflexus L.) بیشترین و گونه‌های شنگ(Tragopogon pratensis L.) و تاجریزی ( Solanum nigrum L.) کمترین تراکم، یکنواختی و فراوانی گونه را به خود اختصاص دادند. تجزیه خوشه‌ای داده‌ها نشان داد که علف‌های‌هرز موجود در مناطق مختلف شهرستان ازنا با توجه به شاخص­های مورد مطالعه در چهار گروه مختلف طبقه‌بندی می‌شوند. بیشترین تنوع گونه‌ای سیمسون (94/0) به منطقه جنوب‌غربی و کمترین میزان تنوع گونه‌ای (86/0) به مناطق جنوب‌شرقی اختصاص داشت. بیشترین غنای گونه‌ای علف‌هرز (5/27)، به مزارع لوبیا مناطق جنوب‌غربی و کمترین غنای‌ گونه‌ای در جنوب‌شرقی (14/17) این شهرستان مشاهده ‌شد. در بین گونه‌های با بیشترین تراکم، غالبیت در سطح مزارع لوبیا با خانواده گندمیان با میانگین 5/6 بوته در مترمربع بود. براساس نتایج به‌دست‌آمده، مهم‌ترین علف‌های‌هرز سمج مزارع لوبیا در این شهرستان را پیچک‌صحرایی (Convolvulus arvensis L.)، قیاق (Sorghum halepense (L.) Pers.)، پنجه‌مرغی (Cynodon dactylon (L.) Pers.) و سوروف (Echinochloa crus-galli (L.) Beauv.) تشکیل می‌دادند.

کلیدواژه‌ها

تراکم؛ تنوع گونه‌ای؛ درصد فراوانی؛ شاخص تشابه؛ غنای گونه‌ای

مراجع

1. Ahmadi, A., Rashed Mohasel, M.H., Khazaei. H.R., Ghanbari. A., Ghorbani, , and Mousavi, S.K. 2011. Weed floristic composition in Lentil (Lens culinaris) farms in Khorramabad. Iranian Journal of Field Crops Research 11(1): 45-53 (in Persian).
2. Arnold, R.N., Murray, M.W., Gregory, E.J., and Smeal, D. 1993. Weed control in pinto beans (Phaseolus vulgaris) with imazethapyr combinations. Weed Technololoy 7: 361-364.
3. Arun Kumar, S., Bhattacharya, M., Sarkar, B., and Arunachalam, V. 2007. Weed floristic composition in palm gardens in Plains of Eastern Himalayan region of West Bengal. Current Science 92: 1434-1439.
4. Azizi, E., Alimoradi, L., and Ghorbani, R. 2015. Diversity of weed communities in the areas of forage plants in different provinces of the country. Journal of Agroecology 6(4): 701-718. (in Persian).
5. Barberi, P.N., Silvestri, and Bonari, E. 1997. Weed communities of winter wheat as influenced by input level and rotation. Weed Researche 37: 301-313.
6. Baskin, C.C., Milberrg, P., Andersson, L., and Baskin, J.M. 2004. Germination ecology of seeds of the annual weeds Capsella bursa-pastoris and Descurainia Sophia originating from high northern latitudes. Weed Research 44: 60-68.
7. Blackshaw, R.E. 2002. Weed management in bean. Agriculture and Agrifood Canada، Lethridge. www.pulse.ab.ca/news-letter/02 spring /bean.html
8. Brand, J., Yaduraju, N.T., Shivakumar, B.G., and McMurray, L. 2007. Weed Management. In: S.S. Yadav, D.L. McNeil and C. Stevenson (Eds). Lentil: an Ancient Crop for Modern Times. Springer.
9. Eshaghi Rad, J., Manthey, M., and Mataji, A. 2009. Comparison of plant species diversity with different plant communities in deciduous forests. International Journal of Environmental Science and Technology 6 (3): 389-394.
10. FAO. 2013. http://www.fao.org
11. Fried, G., Norton, L.R., and Reboud, X. 2008. Environmental and management factors deter mining weed species composition and diversity in France. Agriculture, Ecosystems & Environment 128: 68-76.
12. Garcia, M.A. 1995. Relationships between weed community and soil seed bank in a tropical agroecosyestem. Agriculture, Ecosystems & Environment 55: 139-146.
13. Grime, J.P. 1979. Plant Strategies and Vegetation Processes. John Wiley and Sons, New York, 222 pp.
14. Hassan, G., Khan, I., and Ahmad Khan, I. 2006. Studies on floristic compositio of chickpea weeds in district Karak, Pakistan. Iranian journal of Weed Science 2: 69-81.
15. Jurado-Exposito, M., Lopez-Granados, F., Gonzalez-Andujar, J.L., and Garcia-Torres, L. 2005. Characterizing population growth rate of Convolvulus arvensis in wheat-sunflower no-tillage system. Crop Science 45(5): 2106-2112.
16. Karkanis, A., Bilalis, D., and Efthimiadou, A. 2007. Tobacco (Nicotiana tabacum) infection by branched broomrape (Orobanche ramosa) as influenced by irrigation system and fertilization, under East Mediterranean conditions. Agronomy Journal 6: 37-402.
17. Lamb,D.W., and Brown, R.B.. 2001. Remote-sensing and mapping weed. Crops Journal of Agricultural Engineering Research 78: 117-125.
18. Lass, L.W., and Callhan, R.H. 1993. GPS and GIS for weed survey and management. Weed Technology 7: 249-254.
19. Magurran, A.E. 1988. Ecological Diversity and its Measurement. London: Croom Helm.
20. Major, G., Ditommaso, A., Lehmann, G., and Falcaob, N.P.S. 2005. Weed dynamics on Amazonian Dark Earth and adjacent soil of Brazil. Agriculture, Ecosystems & Environment 11: 1-12.
21. Mehrafarin, A., Meighani, F., Baghestanim, M.A., Mirhadi, M.J., Labafi, M., and Labafi, M.R. 2011. Study of morphysiological characteristic of field binweed (Convolvulus arvensis L.) population biotypes in Karaj using multivariates analysi methods. Iranian Journal of Biology 24(2) : 282-292.
22. Minbashi, M., Baghestanii, M.A., and Rahimian, H. 2008. In traducing abundance index for assessing weed flora in survey studies. Weed Biology and Management 8: 172-(In Persian with English Summary).
23. Mousavi, S.K., Souri, N., Zeidali, E., Azadbakht, N., and Ghiasvand, M. 2010. Comparison of weed floristic composition in fruit gardens in Khorramabad. Iranian Journal of Field Crops Research 8: 252-269. (In Persian).
24. Patrick, I., and Tranela, M. 2003. Variation in soybean (Glycine max L.) Merr. interference among common cocklebur (Xanthium strumarium L.) accessions. Crop production 2: 375-380.
25. Patterson, D.T. 1995. Comparative ecophysiology of weeds and crops. In: S.O. Duke (Ed.). Weed Physiology 1. Reproduction and Ecophysiology. CRC Press, Inc., Boca Raton, FL, pp. 101-129.
26. Poggio, S.L., Satorre, E.H., and Fuente, E.B. 2004. Structure of weed communities occurring in pea and wheat crops in the Rolling Pampa (Argantina). Agriculture, Ecosystems & Environment 103: 225-235.
27. Pushak, S., Peterson, , and Stahlman P.W. 1999. Field Bindweed Control in Field Crops. New York. John Wiley & Sons, INK.
28. Rask, A.M., Larsen, S.U., Andreasen, C., and Kristoffersen, P. 2013. Determining treatment frequency for controlling weeds on traffic islands using chemical and non-chemical weed control. Weed Research 53(4): 249-258.
29. Renne, I.J, and Tracy, B.F. 2007. Disturbance persistence in managed grasslands: shifts in above ground community structure and the weed seed bank. Plant Ecology 190: 71-80.
30. Rice, P.M., and Toney, D.J. 2007. Bedunah and growth form responses to herbicide application for centaurea maculosa. Journal of Applied Ecology 4: 1397-1412.
31. Sikkema, P., Shropshire, H., and Soltani, N. 2007. Dry bean respons to pre emergence-applied KIH- 485. Weed Technology 21: 230-234.
32. Storky, J. 2006. A functional group approach to the management of UK arable weeds to support biological diversity. Weed Research 46: 513-522.
33. Streibig, J.C., and Andreasen, C. 1993. Crop management affects the community dynamics of weed. Brighton Crop Protection Conference-Weeds. p: 487-494.
34. Tamado, T., and Milberg, P. 2000. Weed flora in arable fields of eastern Ethiopia with emphasis on the occurrence of Parthenium hysterophorus. Weed Research 40: 507-521.
35. Thomas, A.G. 1991. Floristic composition and relative abundance of weeds in annual crops of Manitoba. Canadian Journal of Plant Science 71: 831-839.
36. Uddin, K.M., Juraimi., Begum, A.S., Ismail, M., Rahim M.R., and Othman, R. 2009. Floristic composition of weed community in turf grass area of west peninsular Malaysia. International Journal of Agricultural Biology 11: 13-20.
37. Villers-Ruiz, L., Trejo-Vazquez, I., and Lopez-Blanco, J. 2003. Dry vegetation in relation to the physical environment in the Baia California Peninsula. Mexico Journal of Vegetation Science 14: 517-524.
38. Williams, J.A., and West, C.J. 2000. Environmental weeds in Australia and New Zealand: issues and approaches to management. Australian Ecology 25: 425-444.