بررسی نسبت‌های مختلف جایگزینی کشت مخلوط سویا (Glycine max L.) با دو گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) و گاوزبان اروپایی (Borago officinalis L.) در شرایط تداخل علف هرز

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 5، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 19، فروردین 1393، صفحه 70-83   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v6i1.35675

نویسندگان

میلاد باقری شیروان^* ؛ فائزه زعفریان؛ بهاره بیچرانلو؛ قربانعلی اسدی

گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی،دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

به منظور بررسی کشت مخلوط سویا (Glycine max L.) رقم ساری با دو گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) و گاوزبان اروپایی (Borago officinalis L.) در شرایط تداخل علف‌های هرز، آزمایشی به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در 10 کیلومتری غرب شهرستان شیروان در سال زراعی 90-1389 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل نسبت‌های 75% سویا: 25% ریحان، 50% سویا: 50% ریحان، 25% سویا: 75% ریحان و 75% سویا: 25% گاوزبان اروپایی، 50% سویا: 50% گاوزبان اروپایی و 25% سویا: 75% گاوزبان اروپایی در شرایط عدم وجین علف‌های هرز و کشت خالص هر یک از گیاهان در شرایط کنترل و عدم کنترل علف‌های هرز بود. نتایج نشان داد که تیمارهای کشت مخلوط در کاهش تراکم و ماده خشک علف‌های هرز موفق‌تر از تیمارهای کشت خالص بود. نسبت 50% سویا: 50% ریحان، تراکم نسبی علف‌های هرز را در مقایسه با کشت خالص ریحان و سویا به ترتیب 95/47% و 9/52% و ماده خشک علف‌های هرز را در مقایسه با کشت خالص ریحان و سویا به ترتیب 91/68 و 87/61% کاهش داد. افزایش سهم هر یک از گیاهان در مخلوط، افزایش تجمع ماده خشک آن گیاه را در پی داشت. ارتفاع سویا و گاوزبان اروپایی بر خلاف ارتفاع ریحان، با تداخل علف‌های هرز و در تیمارهای مخلوط افزایش یافت. عملکرد اقتصادی و بیولوژیک سویا در تمامی نسبت‌های کشت مخلوط با ریحان در مقایسه با کشت مخلوط با گاوزبان اروپایی از مقدار بیشتری برخوردار بود. بیشترین شاخص برداشت سویا در نسبت 50:50 سویا: ریحان مشاهده شد که نسبت به کشت خالص سویا 9/4 درصد افزایش داشت. عملکرد ریحان و گاوزبان اروپایی نیز با افزایش ردیف‌های سویا در مخلوط کاهش یافت. بر اساس شاخص معادل سطح- زمان، تیمارهای 75% سویا: 25% ریحان و گاوزبان اروپایی (بر اساس عملکرد دانه) در مقایسه با کشت خالص به ترتیب 3 و 4 درصد برتری داشتند.

کلیدواژه‌ها

تجمع ماده خشک؛ کنترل علف‌های هرز؛ نسبت معادل سطح- زمان