سنجش و ارزیابی عوامل مؤثر بر تحقق شهر الکترونیک و تحلیل فضایی شکاف دیجیتال در شهرهای متوسط اندام (موردپژوهشی: شهر یاسوج)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 5، دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 32، شهریور 1398، صفحه 125-154   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v17i1.65071

نویسندگان

مسعود تقوایی¹؛ حسین حسینی خواه^{* 1}؛ کیان شاکرمی²

¹دانشگاه اصفهان

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

اهداف: هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر تحقق شهر الکترونیک و تحلیل فضایی شکاف دیجیتال در نواحی شهر یاسوج می‌باشد. جامعۀ آماری پژوهش، کل شهروندان شهر یاسوج می ­باشند که از این مقدار حجم جامعه، 320 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد.
روش: روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و میدانی است و برای تجزیه و تحلیل آمار و اطلاعات از نرم‌افزار AMOS، SPSS و مدل GRA استفاده شده است.
یافته‌ها/ نتایج: نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که در بین نواحی شهر یاسوج، ناحیۀ 2 با ضریب 962/0 ازنظر شاخص‌های ICT نسبت به دیگر نواحی دارای وضعیت مطلوب‌تری است و ناحیة 4، بالاترین میزان شکاف دیجیتال در بین دیگر نواحی را به خود اختصاص داده است. همچنین، نواحی 3 و 2 به ترتیب با وزن‌های 490/0 و 460/0 از نظر دسترسی به شاخص‌های ICT در رتبه‌های بعدی قرار دارند. نتایج حاصل از تحلیل یافته‌ها نشان می‌دهد که میانگین شاخص‌های مؤثر در تحقق شهر الکترونیک در شهر یاسوج با میانگین کلی کمتر از 3، نشان­دهندۀ وضعیت ضعیف خدمات و امکانات ICT شهر الکترونیک در سطح شهر یاسوج می‌باشد.
نتیجه‌گیری: نتایج مدل نهایی برازش­ شدۀ معادلات ساختاری نشان داد که در مجموع سه متغیر فاوا در محل کار، فاوا در محل سکونت و زیرساخت‌های شهرداری الکترونیک به ترتیب با میزان بتای 23/0، 46/0 و 29/0 درصد، به‌صورت مستقیم باعث افزایش رضایتمندی شهروندان از زیرساخت‌های ICT شهر الکترونیک خواهد شد، در حالی که متغیر رضایتمندی با میزان 32/0 و سواد الکترونیکی با میزان 67/0 در پذیرش مظاهر ICT شهر الکترونیک تأثیرگذاری مثبت داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

شهرالکترونیک؛ شهر یاسوج؛ فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ معادلات ساختاری

مراجع

1. امینی، ن؛ یدالهی، ح. و اینانلو، ص. (1386). رتبه‌بندی شاخص سلامت استان‌های کشور. فصل-نامة رفاه اجتماعی، 5(20)، 48-27.

2. تقوایی، م و شفیعی، پ. (1388). کاربرد تحلیل عاملی و خوشهای در ارزیابی فضایی- مکانی مناطق روستایی استان اصفهان. مجلة اقتصاد کشاورزی و توسعه، 17(68)، 76-57.

3. تقوایی، م؛ بابانسب، ر؛ موسوی، چ. (1388). تحلیلی بر وضعیت فناوری اطلاعات و ارتباطات و نقش آن در مدیریت و برنامه‌ریزی شهری. نشریة جغرافیا و برنامه‌ریزی، 15(31)، 49-25.

4. تقوایی، م؛ نوربخش، ح. و زنگی‌آبادی، ع. (1387). سطح‌بندی میزان توسعة شهری استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ای. فصل‌نامة سپهر، 16(62)، 25-16.

5. جلالی، ع. (1382). سند راهبردی شهر الکترونیک مشهد. تهران: دانشگاه علم و صنعت.

6. حبیبی، ک و سن شناس، ز. ( 1388). نقش و اهمیت فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعة پایدار شهری. دومین کنفرانس بین المللی شهر الکترونیک، پژوهشکدة فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهی، شهرداری تهران، صص. 8-1.

7. حکمت نیا، ح و موسوی، م. (1385). کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه ای. یزد: علم نوین.

8. شاهیوندی، ا؛ وارثی، ح و محمـدی، م. (1391). ارزیابی توزیع فضایی شاخص‌های فنـاوری اطلاعات و ارتباطات در مناطق چهارده‌گانة شهرداری اصفهان. فصل‌نامة علمی پژوهشی پژوهشگاه علـوم و فناوری اطلاعات ایران، 17(27)، 96-94.

9. شیرمحمدی، م و شامی، م. (1382). ارائة برنامه‌ای جهت کاهش شکاف دیجیتالی میان مناطق شهری و روستایی. سومین همایش کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در روستا. پژوهشکدة الکترونیک دانشگاه علم و صنعت ایران.

10. فتحیان، م و مهدوی نور، ح. (1385). مبانی و مدیریت فناوری اطلاعات. تهران: علم و صنعت.

11. قادری، ا و امیری، م. (1386). نقش و ضرورت استقرار شهر الکترونیک در توسعة پایدار. اولین کنفرانس بین المللی شهرداری الکترونیکی، جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران، صص. 8-4.

12. کجانی، ه و ارجمندی، غ. (1392). شهر الکترونیک، راهی برای کاهش هزینه‌ها و بهبود کیفیت زندگی سرمایه‌های انسانی شهر. مجلة اقتصاد شهر، 5(17)، 45-36.

13. مرتضوی، ح و بهرامی، م. (1390). بررسی اثرات IT در سازمان‌ها و حرکت به سمت شهر و شهرداری الکترونیک؛ چالش‌ها و کارکردها. اولین همایش منطقه‌ای رویکردهای نوین درمهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودسر و املش، صص. 9-1.

14. مرکزآمار ایران. (1390). سرشماری عمومی نفوس و مسکن1390. تهران.

15. مظلومی، ح. (1383). بررسی آثار و پیامدهایICT بر تعامل بین دولت وجامعه. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، شورای عالی اطلاع‌رسانی. انتشارات روشنگران اندیشه.

16. مهندسان مشاور شهرسازی و معماری. (1386). طرح تفضیلی شهر یاسوج. سازمان شهرسازی و استانداری استان کهگیلویه و بویراحمد، جلد چهارم.

17. ویسی، ا و قیسوندی، آ. (1390). شهر هوشمند، تکوین انقلاب شهری نوین، شهر الکترونیک واقعیت شهرهای فردا. ماه‌نامة ماه هنر، (155)، 45-36.

18. یزدان پناه، ه و مستأجران، ر. (1387). طرح ارزیابی فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری ها، فصل‌نامة مدیریت شهری، (22)، 109-100.

19. Adulis, D. (2001). Challenges to overcome the digital divide in Brazil Building an Amazonian development information network. University of Sao Paulo, Prepared for the 2001 Independent Sector Spring Research Forum, Washington, D.C.

20. Batty, M., Axhausen, K.W., Giannotti, F., & Pozdnoukhov, A. (2012). Smart cities of the future. The European Physical Journal Special Topics, 214(1), 481-518.

21. Benbadis, F., Annika, S. A., Brian, P., Borrelli, E. R., & Jerermie, L. E. (2011). Travel ecommerce experiment, through TEFIS, a single access point to different testbed resources. European conference on Towards a service-based internet, Poznan, Poland.

22. Cardone, G. I., Foschini, L. U., Bellavista, P. A., & Corradi, A. N. (2013). Curtmola, Fostering participation in smart cities, a geo social crowd sensing platform. IEEE Communication Magazine, 51, 1-8.

23. Cisneros, A., & Rodriguez, A. (2014). Challenges and benefits of an open ICT architecture for urban water management. Procedia Engineering, 89, 1073-1079.

24. Cowan, R. (2005(. The dictionary of urbanism. London: Street Wise Press.

25. David, B., Chuantao, Y., Yun, Z., Tao, X., & Bingxue, Z. (2012). Smart city: Problematics, techniques and case studies. Technology and Information Management, 24(26), 169-188.

26. Ebbers, W. E., Pieterson, W. G., & Noordman, H. N. (2007). Electronic government: Rethinking channel management strategies. Government Information Quarterly, 25(2), 181-201.

27. Ergazakis, E. M., Askounis, D. I., & Charalabidis, Y. A. (2011). Digital cities, toward an integrated decision support methodology. Telematties and Information, 28(3), 148-162.

28. Ettema, D., Hubers, C. H., Alexander, B. A., & Benelia, E. R. (2014). Activity fragmentation, ICT and travel: An exploratory Path Analysis of spatiotemporal interrelationships. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 68, 56-74.

29. Glaeser, E. D., & Gaspar, G. E. (2000). Information technology and the future of cities. Journal of Urban Economics, 43(1), 1-58.

30. Hall, R. E. (2000). The vision of a smart city. Confrance International Life Extension Technology Workshop, France.

31. Ishida, I. (2000). Digital city Kyoto. Communications of the ACM, 45(7), 76-81.

32. Josefin, W. A., Anna, K. R., Mattias, H., & Nina, L. O. (2014). Smart sustainable cities, exploring ICT solutions for reduced energy use in cities original research article. Environmental Modelling & Software, 56(30), 52-62.

33. Komninos, N., & Sefertzi, E. (2009). Intelligent cities: R & D offshoring, web product development and globalization of innovation systems. Paper presented at the Second Knowledge Cities, London, England.

34. Kubicek, H. (2002). The digital divide as a challenge for local communities. Bremen, Germany: University of Bremen Press.

35. Layne, K. A., & Lee, J. U. (2001). Developing fully functional government: A four stage model. Government Information Quarterly, 18(12), 122-136.

36. Navarro, G. U., Pachon, G. O., & Cegarra, G. (2012). E-government and citizen's engagement with local affairs through e-websites: The case of Spanish municipalities. International Journal of Information Management, 32(5), 469-478.

37. Njoh, J. (2011). Implications of spatial and physical structures for ICT as a tool of urban management and development in Cameroon. Journal Habitat International, 36(3), 343-351.

38. Odton, P., & Kilenthong, T. (2014). Access to ICT in rural and urban Thailand. Journal Telecommunications Policy, 38(11), 1146-1159.

39. Pazalos, K. O., Loukis, E. U., & Nikolopoulos, V. A. (2012). A structured methodology for assessing and improving e-services in digital cities. Telematics and Informatics, 29(1), 123-136.

40. Piro, G., Cianci, I., Grieco, L. A., Boggia, G., & Camarda, P. (2014). Information centric services in smart cities. Journal of Systems and Software, 88, 169-188.

41. Prinzio, l. (2011). New technologies and information on territory and environment research group. Iuav University of Venice, International Conference, Venice, Italy.

42. Stefansson, G., & Woxenius, G.O. (2007). The concept of smart freight transport systems the road hauliers perspective. Annual Noform Conference, Reykjavik, Island

43. Talvitie, JU. (2003). Incorporating the Impact of ICT into Urban and Regional Planning. European Journal of Spatial Developmen, 10(5), 1-32.

44. Urban Land Institut. (1988). ULI on the Future: SmartGrowth, Washington, DC: Urban Land Institute.