شناخت دستاوردها و اثرات عملی خواندن در بین اعضای کتابخانه‏‌های عمومی شهر کرمانشاه

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 5، دوره 8، شماره 2، اسفند 1397، صفحه 105-127   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v0i0.70435

نویسندگان

شیوا یاری^{* 1}؛ رضوان اجاقی²

¹دانشگاه تهران

²کتابخانه عمومی الغدیر

چکیده

مقدمه: نظر به اهمیت خواندن برای فرد و جامعه و پایین بودن سرانه خواندن در کشوری چون ایران، پژوهشگران، اندیشمندان و مسئولان حوزه خواندن از جمله مجموعه کتابخانه‌­های عمومی کشور سال­هاست که هر یک به شیوه­ای در تلاش‌­اند تا بتوانند با ارائه راهکارها، برنامه‌­ها، بسترسازی و فراهم نمودن زیرساخت­‌ها و تبلیغات مناسب، افراد را به‌ سمت خواندن جذب کنند. در این میان، بارها از مفید بودن خواندن و مزایای آن بحث شده است. در اهمیت خواندن و وجود مزایا و منافع فراوان آن برای فرد و جامعه تردیدی وجود ندارد، اما آنچه مهم است این است که در نهایت خواندن، عملاً چه آثار و نتایجی در زندگی افراد اهل مطالعه داشته است. به دیگر سخن، دستاوردها و اثرات عملی خواندن در زندگی افراد چیست؟ از این‏‌رو، پژوهش حاضر درصدد است دستاوردها و اثرات عملی خواندن را در بین اعضای کتابخانه‌‏های عمومی شهر کرمانشاه شناسایی نماید.
روش‌‏شناسی: پژوهش حاضر با رویکرد روش­شناختی کیفی انجام شده و روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی است. داده­ها با استفاده از مصاحبه عمیق گردآوری شده است. مشارکت­‌کنندگان 31 نفر از اعضای کتابخانه‌‏های عمومی شهر کرمانشاه در تابستان سال 1395 بودند. نمونه‏‌گیری به روش هدفمند انجام گرفت و تا اشباع اطلاعات ادامه یافت. برای تجزیه و تحلیل یافته‌­ها از روش تحلیل محتوا استفاده شد. تحلیل داده‌‏ها هم‌زمان با جمع‌­آوری اطلاعات انجام گرفت.
یافته‌‏ها: تحلیل داده‌‏ها منجر به استخراج 14 موضوع اصلی، 27 زیر موضوع و 21 موضوع فرعی­ گردید. 14 موضوع اصلی عبارت‏اند از: پیشرفت علمی؛ توسعه ذهن؛ به‌روز بودن؛ تفریح سودمند؛ دستیابی به آرامش و نشاط؛ خودسازی و شخصیت‌‏سازی؛ کسب توان و باز توانی اجتماعی؛ کسب تجربه؛ درمان مشکلات؛ بهبود کیفیت زندگی؛ کسب اعتبار؛ الگوبرداری؛ خلاقیت و مشارکت ذهنی. هر کدام از موضوعات اصلی نیز دارای زیر موضوعات و موضوعات فرعی هستند.
نتیجه‏‌گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که با خواندن، دستاوردهایی عاید فرد می‏‌شود که در هر مرحله از زندگی باعث دستیابی وی به موفقیت و ایجاد تغییرات مثبت عینی و ذهنی به‌صورت مشهود و یا نامشهود می‏شود. این تغییرات هر چند فردی است اما به‌صورت غیرمستقیم در پیشرفت و بهبود جامعه نیز تأثیرگذار است. بنابراین اهمیت دادن و شناسایی چنین دستاوردهایی، می‌­تواند در جهت رسیدن به جامعه‌­ای اهل خواندن راهگشا باشد.

کلیدواژه‌ها

خواندن

مراجع

آدلر، مارتیمر، و ون‏درون، چارلز (1371). چگونه کتاب بخوانیم. ترجمه محمد صرافی تهرانی. مشهد: آستان قدس رضوی، معاونت فرهنگی.

استربرگ، جی کریستین (1384). روش‏های تحقیق در علوم اجتماعی. ترجمه احمد پوراحمد و علی شماعی. یزد: دانشگاه یزد.

باستانی، سوسن، کمالی، افسانه، و صالحی هیکویی، مریم (1387). سرمایه اجتماعی شبکه و اعتماد متقابل بین‌ شخصی. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 16 (61)، ۴۱-۸۱.

پالهنگ، زینب (1389). بررسی اثربخشی مطالعه کتاب‏های غیردرسی بر اعتماد به نفس و پیشرفت تحصیلی دانش‏آموزان پایه پنجم ابتدایی شهرستان لامرد در سال تحصیلی 88-89. پایان‏نامه کارشناسی ارشد آموزش ابتدایی. دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.

تاجداران، منصور، پیوسته‏گر، مهرانگیز، و مرادی، فیضیه (1393). بررسی میزان تأثیر کتاب‏درمانی بر افزایش خودپنداره نوجوانان دختر دارای 11 - 16 سال عضو کتابخانه‏های عمومی شهر خرم‌آباد. اندیشه‏های نوین تربیتی، 10(4)، 117-130.

حریری، نجلا (1385). اصول و روش‏های پژوهش کیفی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.

حسینی، سیده حدیث، و بابایی، هدی (۱۳۹۴). اثربخشی مطالعه روزانه شعر بر انگیزه تحصیلی دانشجویان. در سومین کنفرانس ملی روانشناسی و علوم رفتاری، تهران، مؤسسه اطلاع‏رسانی نارکیش.

دهقان‏پور، مهدیه (1394). تأثیر مطالعه منابع غیردرسی بر انگیزه تحصیلی دانش‏آموزان دوره ابتدایی منطقه 14 شهر تهران. فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، 6 (23)، 105-133.

سالاری، محمود، و عابدینی دوکی، مریم (1395). بررسی تأثیر وضعیت مطالعه بر کیفیت زندگی زنان شهر ساری. در فرهنگ خواندن: مبانی نظری و راه‌های عملی ایجاد، توسعه و نهادینه کردن رفتار خواندن (صص. 285-296). به کوشش سید مهدی حسینی. تهران: چاپار؛ سنندج: دانشگاه کردستان.

ظریف‏قاسمیان، نعیمه (1395). واکاوی رابطه مطالعه آزاد بر میزان موفقیت تحصیلی دانشجویان رشته روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد. علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 2 (1)، 57-75.

یاری، شیوا (1394). خواندن در محیط دیجیتال. در همایش ملی خواندن، دانشگاه کردستان، 28-29 آبان 1394. برگزار شده توسط دانشگاه کردستان و نهاد کتابخانه‏های عمومی کشور.

Black, J.E., & Barnes, J.L. (2015). The effects of reading material on social and non-social cognition. Poetics, 52, 32–43. Retrieved March 30, 2017, from http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0304422X15000558

Bundy, A. (2008). A Nation Reading for Life: the Challenge for Australia’s Public Libraries. Retrieved august 30, 2016, from http://www.thefreelibrary.com/A+nation+reading+for+life%3A+the+challenge+for+Australia's+public...-a0190747231

Busayo, I.O. (2005). The reading habits of undergraduates as deduced from the use of the library: a case study of the university of Ado-Ekiti, Nigeria. Nigerbiblios, 16 (1-2), 60-70.

Eden, M. B., and Ofre, E.T. (2010). Reading and Internet Use Activities of Undergraduate Students of the University of Calabar, Calabar, Nigeria. African Journal of Library, Archives and Information Science, 20 (1), 11-18.

Hettinger, H. R. and Knapp, N.F. (2001). Supporting underachieving readers in the elementary classroom. The Reading Teacher, 55 (1), 26-29.

Loan, F.A. (2012). Impact of the internet surfing on reading practices and choices. Webology, 9 (1). Retrieved august 30, 2016, from http://www.webology.org/2012/v9n1/a94.html.

Mumper, M. L., & Gerrig, R.J. (2017). Leisure reading and social cognition: A meta-analysis. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 11(1), 109-120.

Poorsoti, S., & Davatgari Asl, H. (2016). Effect of extensive reading on grammatical accuracy and fluency of EFL learners' writing performance. Journal of Applied Linguistics and Language Research, 3 (2), 188-201.

Satija, M.P (2002). Reading and book culture. Herald of Library Science, 41 (1/2), 55-59.

Suk, N. (2017). The Effects of Extensive Reading on Reading Comprehension, Reading Rate, and Vocabulary Acquisition. Reading research quarterly, 52(1), 73-89.

Tamir, D.I., Bricker, A.B., Dodell-Feder, D., & Mitchell, J.P. (2015). Reading fiction and reading minds: the role of simulation in the default network. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 0 (0), 1-10. Retrieved March 26, 2017, from http://jasonmitchell.fas.harvard.edu/Papers/Tamir_neurolit_2016.pdf