طرح‌واره‌های متنی در ساخت شکل جدیدی از «رمان در داستان» با رویکرد شعرشناسی شناختی (تحلیل اثری از ابراهیم گلستان)

جستارهای نوین ادبی

مقاله 2، دوره 46، شماره 4 - شماره پیاپی 183، بهمن 1392، صفحه 87-109   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v46i4.15794

نویسنده

لیلا صادقی^*

دانشگاه تهران

چکیده

«رمان در داستان» ژانری است که در آن داستان‌های کوتاه یک مجموعه به شیوه‌های متفاوت با یکدیگر در ارتباط قرار می‌گیرند و با اسم‌ها و طبقه‌بندی‌های متفاوتی حدوداً از 1914 شکل گرفته، اما در ایران از 1348 با مجموعه داستان آذر، ماه آخر پائیز آغاز به حیات می‌کند و سپس نوعی جدید در این ژانر به نام «داستان کلان» با مجموعه داستان شکار سایه شکل می‌گیرد. موضوع این پژوهش ارائۀ تعریفی از داستان کلان به عنوان ژانری فرعی از «رمان در داستان» است که به ساختارهای طرح‌واره‌ای مشابه موجود در داستان‌های متفاوت یک اثر گفته می‌شود و از پیرامتن اثر به متن داستان‌های متفاوت منتقل شده، درنتیجه به‌واسطۀ بازسازی طرح‌واره‌ای و ارائۀ چیدمان متنی خاص باعث انسجامی زیرساختی در کل و ایجاد داستانی کلان ناشی از مجموع کل داستان‌های اثر می‌شود.

کلیدواژه‌ها

داستان کلان؛ رمان در داستان؛ پیرامتن؛ طرح‌واره؛ ابراهیم گلستان