نوآوری‌های شفیعی کدکنی در عرصۀ مناظره سرایی

جستارهای نوین ادبی

مقاله 3، دوره 46، شماره 4 - شماره پیاپی 183، بهمن 1392، صفحه 111-134   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v46i4.17432

نویسندگان

محمدرضا روزبه؛ قدرت اله ضرونی^*

عضو هیات علمی دانشگاه لرستان

چکیده

مناظره سرایی از شیوه‌ها و شکل‌های فرعی شعر فارسی است. شاعران مناظره پرداز، اغلب این قالب ادبی را برای طرح و تبیین مفاهیم تغزّلی، تعلیمی (پند، اخلاق، حکمت، و ....) و گاه اجتماعی به کار گرفته‌اند. به رغم بی اعتنایی یا کم توجّهی اغلب شاعران امروز به این شکل ادبی، شفیعی کدکنی، شاعر و ‌پژوهشگر دانشگاهی معاصر، در پاره‌ای از آثارش از این فرم شعری بهره جسته است. در این پژوهش ضمن ارائه تعاریف و تقسیم بندی انواع مناظره و بیان تفاوت‌های موجود میان مناظرات شعر کلاسیک و شعر نو، در پیِ پاسخ به این پرسش بوده‌ایم که مناظره‌های شفیعی کدکنی چه تفاوت‌هایی با مناظره‌های قدما دارد و نوآوری‌های وی در این حیطه چه ابعاد و اوصافی دارند. یافته‌های این تحقیق نشانگر آن است که شاعر، به مدد دید و ادراک امروزی و با بهره‌گیری از پاره‌ای شگرد‌های تازه و ابتکاری در حوزه‌های شکل، محتوا و ... روحی نسبتاً تازه در کالبد این قالب کلاسیک دمیده و ظرفیّت‌های تازه‌ای از آن را ارائه کرده است.

کلیدواژه‌ها

مناظره؛ شکل و محتوا؛ مکالمه؛ نوآوری؛ شفیعی کدکنی