بررسی تغییرات مکانی برخی شاخص‌های کیفی آبهای زیرزمینی استان گیلان با استفاده از زمین‌آمار

آب و خاک

مقاله 9، دوره 24، شماره 5، آذر 1389   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.5284

نویسندگان

مجتبی رضایی^{* 1}؛ ناصر دواتگر²؛ خسرو تاجداری³؛ بهروز ابولپور⁴

¹موسسه تحقیقات برنج کشور . سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت ، ایران.

²دانشگاه تبریز

³سازمان آب و منطقه ای استان گیلان

⁴مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

چکیده

چکیده
کم‌آبی سالهای اخیر باعث گرایش برنجکاران گیلانی به استفاده از منابع آب زیرزمینی برای تولید برنج ونگرانی‌هایی در مورد کیفیت این منابع شده است. این پژوهش با هدف بررسی تغییرات مکانی چند شاخص مهم کیفیت آبهای زیرزمینی در سطح استان گیلان با استفاده از زمین‌آمار و با داده‌های شاخص کیفیت آب شاملEC ،Na و SAR نمونه‌برداری شده از 135 حلقه چاه مربوط به شهریور سال 1386 در سطح این استان انجام گرفته است. ابتدا دقت روش‌های کریجینگ معمولی(OK) و معکوس فاصله (IDW) با سه توان مختلف (3 و2 ، 1m= ) بررسی و در نهایت نقشه‌های پهنه‌بندی این خصوصیات در سطح استان رسم شد. نتایج نشان داد این خواص از ساختار مکانی خوبی برخوردار هستند. مدل کروی بهترین مدل برای برازش واریوگرام می‌باشد. روش‌های مورد بررسی از نظر دقت تفاوت زیادی ندارد ولی در مجموع روش‌های کریجینگ و معکوس فاصله با توان یک دقت بیشتری در درون‌یابی این خواص داشته‌اند. پهنه‌بندی خواص کیفی نشان داد میزان هدایت‌‌الکتریکی آبهای زیرزمینی در اکثر مناطق استان پایین است. ولی در مناطق پایین دست حوضه سفیدرود مخصوصاً در منطقه تلاقی سفیدرود با دریای خزر این شاخص از 1 دسی زیمنس برمتر بیشتر می‌باشد. به همین ترتیب در این منطقه میزان SAR وNa نیز در مقایسه با دیگر مناطق بالاتر می‌باشد ولی از نظر کشاورزی برای کشت برنج مشکلی بوجود نخواهد ‌آورد. نتایج این پژوهش نشان داد از نظر شاخص SAR، کیفیت آبهای زیرزمینی استان در مجموع مناسب است ولی از نظر هدایت الکتریکی کیفیت آبهای زیرزمینی استان خصوصاً در مناطق مرکزی و مرکزی متمایل به شرق همجوار با دریا پایین بوده و می‌تواند پایداری تولید برنج در این مناطق را که از مناطق عمده برنجکاری استان می‌باشد به خطراندازد.

واژه های کلیدی: آب زیرزمینی، کیفیت، تغییرات مکانی