مطالعه تأثیر بقایای چغندرقند (Beta vulgaris L.) و کلزا (Brassica napus L.) بر خصوصیات علف‌های‌هرز و عملکرد و اجزای عملکرد گیاه نخود (Cicer arietinum L.)

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 15، دوره 9، شماره 1، دی 1397، صفحه 204-220   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v9i1.56050

نویسندگان

بهروز بابایی نژاد^* ؛ علیرضا دادخواه

مجتمع آموزش عالی شیروان

چکیده

به‌منظور بررسی اثر آللوپاتی چغندرقند و کلزا بر روی ویژگی‎های علف‌های‌هرز غالب مزرعه و گیاه نخود، آزمایشی در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مجتمع آموزش عالی شیروان در سال زراعی 92-1391 انجام شد. تیمارها شامل شاهد (بدون تیمار)، بقایای کلزا (5/1‌کیلوگرم در مترمربع)، بقایای چغندرقند (5/1کیلوگرم در مترمربع)، مخلوط بقایای چغندرقند و کلزا (هر کدام 75/0کیلوگرم در مترمربع)، پاشش عصاره چغندرقند، پاشش عصاره کلزا و مخلوط پاشش عصاره چغندرقند و کلزا بود. نتایج نشان داد که ویژگی‌های مورد بررسی علف‌های‌هرز و گیاه نخود تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفت، به‏طوری‌که در تیمار شاهد، تراکم (3/78بوته در مترمربع)، وزن خشک (7/2671‌گرم در مترمربع) و پوشش علف‏های‌هرز (8/69درصد درمترمربع) مشاهده شد. بیشترین تأثیر بازدارندگی بر علف‏های‌هرز توسط تیمار پاشش عصاره کلزا و بقایای چغندرقند مشاهده شد، به‌طوری‌که تیمار پاشش عصاره کلزا، تراکم و وزن خشک علف‌های‌هرز را به‌ترتیب 7/56 و 8/85‌درصد و تیمار بقایای چغندرقند پوشش علف‌های‌هرز و ارتفاع ساقه اصلی نخود را به‌ترتیب 6/52 و 6/25درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش نشان داد. بیشترین عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه نخود به‌ترتیب با 4/329 و 33/180‌گرم در متر مربع برای تیمار پاشش عصاره کلزا مشاهده گردید. همچنین بالاترین شاخص برداشت در تیمار بقایای چغندرقند با 2/59‌درصد به‌دست آمد. در مجموع نتابج نشان داد که تیمار پاشش عصاره آبی کلزا، با کنترل مطلوب و موثر علف‌های‌هرز و همچنین با داشتن بیشترین عملکرد نخود به‌عنوان تیمار برتر آزمایش بوده و پیشنهاد می‎گردد.

کلیدواژه‌ها

بقایای گیاهی؛ تراکم؛ مدیریت علف هرز؛ نخود؛ وزن خشک

مراجع

1. Alboghbeish, J., Dadkhah, A.R., Khairkhah, M., and Zaremehrjordi, M. 2014. Allelopathic Effect of Wheat, Canola and Ephedra on Growth Index of Weeds and Glycine max L. Plants in Field Conditions. MSc, Thesis. Shirvan Higher Education Complex. Iran. 66pp. (In Persian with English Summary).

2. Arefiyan, M., Rabie, M., Asri, Y., and Bakhshi Khaniki, Gh. 2013. Comparison on canopy coverage estimation methods of Calligonum comosum L’Her. and Amygdalus eburnea Spach in Shahr-e-babak of Kerman (Iran). Iranian Journal of Range and Desert Research 20(4): 769-782. (In Persian with English Summary).

3. Babaeinjad, B., Dadkhah, A.R., Rassam, G.A., and Ghorbanzadehnghab, M. 2014. Allelopathic effect of sugar beet, canola and ephedra on germination and growth of weed Solanum nigrum. The 1st National Conference on Stable Agriculture and Natural Resources. (In Persian with English Summary).

4. Dadkhah, A.R. 2012. Phytotoxic potential of sugar beet (Beta vulgaris) and eucalyptus (Eucalyptus camaldulensis) to control purslane (Portulaca oleracea). Acta Agriculture Scandinavica Section B-Soil and Plant Science 46(6): 1- 6.

5. Dadkhah, A.R. 2014. Allelopathic potential of canola and sugarbeet to control weeds in soybean (Glycine max). Russian Agricultural Sciences 41(2-3): 111-114.

6. Dadkhah, A.R., and Rassam, Gh. 2016. Allelopathic potential of canola and sugarbeet to control weeds in chickpea. Indian Journal of Weed Science 47(2): 131-135.

7. De Neergard, A., and Porter, J. 2000. Allelopathy. Department of Plant Pathology, Physiology and Weed Science http://www.kursus.kvl.dk/sharesea/03Projects/32gamle /Project%20files/ allelopathic

8. El-Khatib, A., Hegazy, A.K., and Gala, H.K. 2004. Does allelopathy have a role in the ecology of Chenopodium murale? Annuals of Botany Fennici 41: 37-45.

9. Fenwick, G.R., Heaneg, R.K., and Mullin, W.J. 1983. Glucosinolates and their breakdown products in food and food plants. Critical Reviews in Food Science and Nutrition 18: 123-301.

10. Gepts, P., and Debouck, D. 1991. Origin, domestication and evolution of the common bean (Phaseolus vulgaris L.). In: A. Van Schoonhoven and O. Voysest (Eds.). Common Bean: Research for Crop Improvement. CIAT, Cali, Colombia. pp. 7-53.

11. Guenzl, W.D., Mccalla, T.M., and Norstadt, F.A. 1967. Presence and persistence of phytotoxic substance in wheat, oat, corn and sorghum residues. Agronomy Journal 59: 163-165.

12. Hegab, M.M., Khodary, S.E.A., Hammouda, O., and Ghareib, H.R. 2008. Autotoxicity of chard and its allelopathic potentiality on germination and some metabolic activities associated with growth of wheat seedlings. African Journal of Biotechnology 7(7): 884-892.

13. Hjazi, A. 2000. Allelopathy. Tehran University Press. (In Persian).

14. Hutchinson, C.M., and McGiffen, M.E. 2000. Cowpea cover crop mulch for weed control in desert pepper production. HortScience 35: 196-198.

15. Jahani, H., Dadkhah, A.R., and Rassam, G.A. 2015. Allelopathic effect of sugar beet, sunfloewer and cotton on growth index of weeds and sugar beet (Beta vulgaris) plants in field conditions. MSc, Thesis. Shirvan Higher Education Complex. Iran. 73pp. (In Persian with English Summary).

16. Koocheki, A., and Sarmadnia, G.H. 1999. Crop Physiology. Ferdowsi University of Mashhad Press. (In Persian).

17. Mallek. S., Partner, T.S., and Stapleton, J. 2007. Interaction effects of Allium ssp. Residues concentrations and soil temperature on seed germination of four weedy plant species. Applied Soil Ecology 37: 233-239.

18. Menan, H., Ngouajio, M., Isik, D., and Kaya, E. 2006. Effect of alternative management systems on weed populations in hazelnut (Corylus avellana L.). Crop Protection 25: 835-841.

19. Petersen, J., Belz, R., Walker, F., and Hurle, K. 2001. Weed suppression by release of isothiocyanates from Turin rape mulch. Agronomy Journal 93: 37- 43.

20. Rashdmohasel, M.H, and Moosavi, K. 2006. Weed Management Principles. Ferdowsi University of Mashhad Press. 545pp. (In Persian).

21. Rice, E.L. (1984). Allelopathy. Academic Press, 2nd Edition. New York. pp. 368.

22. Sadeghi Poor, A., Ghafari Khalij, H., and Monem, R. 2004. Effect of plant density on yield and yield components limited growth figures and unlimited growth of red beans. Journal of Agricultural Sciences 149-159. (In Persian with English Summary).

23. Seyed Sharifi, R., Farzaneh, S., and Seyed Sharifi, R. 2007. Comparison of chemical control and allelopathic effect of weeds in chickpea under rainfed conditions. Iran Journal Biology 20(4): 334-343. (In Persian with English Summary).

24. Teasdale, J.R., Beste, C.E., and Potts, W.E. 1991. Response of weeds to tillage and cover crops residue. Weed Sciences 39: 195-199.

25. Xuan, T.D., Tawata, S., Khanh, T.D., and Chung, I.M. 2005. Biological control of weeds andplant pathogens in paddy fields by exploiting plant allelopathy. An Overview. Crop Protection 24: 197-206.

26. Zand, A., Rahimyanmashhadi, H., Koochaki, A., Khalghani, J., Moosavi, K., and Ramazani, K. 2004. Weeds Ecology. Ferdowsi University of Mashhad Press. 558pp. (In Persian).