بررسی متن نامة مسعود غزنوی به ارسلان‌خان در تاریخ بیهقی با روش تحلیل گفتمان انتقادی

جستارهای نوین ادبی

مقاله 3، دوره 47، شماره 1 - شماره پیاپی 184، خرداد 1393، صفحه 71-102   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v47i1.18875

نویسندگان

محدّثه قدسی^* ؛ دکتر محمّدجعفر یاحقیّ؛ دکتر مه‌دخت پورخالقی‌چترودی

فردوسی مشهد

چکیده

از میان انواع آثار منثور مکاتبات درباری از جهات گوناگون شایستة تحقیق و مطالعه هستند. در این جستار یکی از مکاتبات سیاسی مسعود غزنوی به ارسلان‌خان قراخانی که ابوالفضل بیهقی آن را نوشته و در کتاب وی نسخة کامل آن ثبت شده است، با استفاده ازسه مؤلّفة‌ فرکلاف تحلیل و توانایی نویسنده در پردازش مناسبات قدرت بررسی شده است. بیهقی در این نامه با گزینش دقیق واژه‌ها و به کارگیری ساخت معلوم و مجهول و وجهیّت اخباری سعی دارد قدرت مسعود غزنوی را - حتّی در شرایط بحرانی پس از شکست دندانقان- نشان دهد. تحلیل این نامه بسیاری از شگردهای زبانی بیهقی را در تبیین روابط سیاسی روشن می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

تاریخ بیهقی؛ مسعود غزنوی؛ ارسلان‌خان؛ نامه؛ فرکلاف؛ تحلیل گفتمان انتقادی