تأثیر رژیم آبیاری و عمق کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی و صنعتی موسیر (Allium altissimum Regel.) در شرایط آب و هوایی مشهد

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 4، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 20، تیر 1393، صفحه 219-228   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v6i2.39364

نویسندگان

میلاد شریف روحانی^* ؛ محمد کافی؛ احمد نظامی

گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

موسیر (Allium altissimum Regel.) گیاهی دارویی و صنعتی، چندساله، دارای غده زیرزمینی و یکی از مهم‌ترین گونه‌های دارویی و صنعتی جنس آلیوم در ایران می‌باشد که به صورت خودرو و طبیعی در مناطق مرتفع با اقلیم خیلی سرد تا نیمه سرد رشد می‌کند. با توجه به خودرو بودن این گیاه و احتمال مواجه شدن با تنش کمبود آب در سال های مختلف و تأثیر بر عملکرد آن، تعیین نیاز آبی گیاه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بدین جهت به منظور بررسی اثرات رژیم‌های مختلف آبیاری و عمق کاشت، این آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل پنج سطح آبیاری: بدون آبیاری(1I)، آبیاری پس از 5±80 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر(I2)، آبیاری پس از 5±60 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر(I3)، آبیاری پس از 5±40 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر (I4) و آبیاری پس از 5±20 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر(I5، شاهد) و دو سطح عمق کاشت پنج سانتیمتر (D1) و 10 سانتیمتر (D2) بودند. نتایج نشان داد افزایش فواصل آبیاری باعث کاهش وزن خشک پیاز، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و ارتفاع ساقه گل-دهنده شد. همچنین عمق کاشت تأثیر معنی داری بر روی صفات مورد مطالعه نداشت. اثرات متقابل سطوح آبیاری و عمق کاشت نیز باعث کاهش ارتفاع ساقه گل دهنده، عملکرد خشک پیاز و شاخص برداشت شد. همچنین اثر متقابل آبیاری و عمق کاشت تأثیر معنی داری در تغییرات سطح برگ و سرعت رشد محصول داشت. نتایج این مطالعه نشان داد گیاه موسیر به میزان آب در دسترس واکنش مثبت نشان می‌دهد، ولی عمق کاشت تا 10 سانتی متر تأثیری بر عملکرد پیاز آن ندارد.

کلیدواژه‌ها

ارتفاع ساقه گل دهنده؛ سرعت رشد محصول؛ شاخص برداشت؛ وزن خشک پیاز

مراجع

Amin, H., Koshapour, V., and Polzade, M. 2001. The effect of aqueous extract of shallot on Pseudomonas aeruginosa infection following burn injury in rats. Proceedings of the Fourth Congress of Microbiology, Tehran University, p. 216-195. (In Persian)

Barile, E., Capasso, R., Izzo, A.A., Lanzotti, V., Sajjadi, S.E., and Zolfaghari, B. 2005. Structure activity relationships for saponins from Allium hirtifolium and Allium elburzense and their antispasmodic activity. Planta Medica 71: 1010-1018.

Block, E., Birringer M., Jiang W., Nakahodo T., Thompson H.J., Toscano P.J., Uzar, H., Zhang, X., and Zhu, Z. 2001. Allium chemistry: synthesis, natural occurrence, biological activity and chemistry of se-alk (en)ylselenocysteines and their g-glutamyl derivatives. Journal of Agriculture, Food and Chemistry 49: 458-470.

Bodeker, G. 2002. Medicinal Plants: Towards Sustainability and Security. Pp.11. Green College, Oxford, UK.

Chanbdrakar, B.L., Sekhar, S., Tuteja, S., and Tripathi, R.S. 1994. Effect of irrigation and nitrogen on growth and yield of summer sesame (Sesamum indicum). Indian Agronomy 39: 701-702.

Clarcke, J. M., and Simpson, G. M. 1987.Growth and analysis of Brassica napus cv. Tower. Canadian Journal of Plant Science 58: 587- 595.

Daulay, H.S., and Singh, K.C. 1982.Effect of prates and plant densities on the yield of rain fed sesame. Indian Journal of Agricultural Sciences 52: 166-169.

Eck, H.V. 1984. Irrigated corn yield response to nitrogen and water. Agronomy Journal 76: 421-428.

Emam, E., and Zavareh, M. 2005. Tolerate of Drought in Plants. Tehran University Publisher. p. 107-108. (In Persian)

Gopta, S.N., Dahiya, B.S., Malic, B.P.S., and Bishnoi, N.R. 1995. Response of chickpea to water deficit and drought stress. Haryan Agriculture. University Journal Research 25(2): 11-19.

Hanelt, P., Schultze-Motel, J., Fritsch, R., Kruse, J., Maass, H.I., Ohle, H., and Pistrick, K. 1992. Infrageneric Grouping of Allium- the Gatersleben approach. p. 107-123.

Hasanzadeh, H., Mohammadi, S.A., Zakeri, A., Nejati, F., and Mohammadi, M.A. 2010. Effects of different irrigation regimes on yield and yield components of four varieties of onion in hot and humid climates. Fifth National Conference on New Ideas in Agriculture, Faculty of Agriculture.

Hrnischfeger, G. 2000. Proposed guidelines of commercial collection of medicinal plant material. Journal of Herbs, Spices and Medicinal Plants 7: 43-50.

Karimi, M., and Azizi, M. 1994. Growth Analyzes of Crop Plants. Academic Jihad publisher, Mashhad. (In Persian)

Koo, A., and Sarmadnia, GH. 1998. Crop Physiology. Mashhad University of jihad publications.

Khajehpour, M.R. 2006. Principles of Agriculture. Industrial unit of University Jihad, Press Center. (In Persian)

Khajehpour, M.R. 2007. Fundamentals of Agriculture. Academic Jihad - Publications Centre, Isfahan. (In Persian)

Khazaei, H.R., Mohammadabadi, A., and Borzoei, A. 2005. Morphological and physiological characteristics of millet varieties in different irrigation regimes. Iranian Journal of Agricultural Research 3(1): 35-44. (In Persian with English Summary)

Kheyrkhah, M., and Dadkhah, A. 2006. Phenology of shallot (Allium altissimum Regel.) and examine its crop. Science and Technology 5: 15-9.

Leport, L., Turner, N.C., French, R.J., Bar, M.D., Duda, R., Davies, S.L., Tennant, D., and Siddique, K.H.M. 1999. Physiological responses of chickpea genotypes to terminal drought in a Mediterranean-type environment. European Journal of Agronomy 11: 279-291.

Nielsen, D.C. 1996. Potential of canola as a dry land crop in north eastern Colorado. p. 281- 287. In: Journal Janick progress in new crops. ASHA press. Alexanderia, VA.

Rawson, H.M., and Turner, N.C. 1982. Recovery from water stress in five sunflower cultivars. I. Effect of the timing of water application on leaf area and seed production. Australian Journal of Plant Physiology 9: 437-443.

Salim, M.S., Hossain, M., Mamun, A.A. and Sidiqu, M.A. 1985. Yield of maize as affected by seed size and depth of planting. Journal of Agricultural Research 10: 136-141.

Samsameshariat, H. 1995. Breeding and Propagation of Medicinal Plants. Mani Publication. (In Persian)

Sharma, O.L., Katole N.S., and Gautam K.M. 1994. Effect of irrigation schedules and nitrogen levels on bulb yield and water use by onion (Allium cepa L.) Agricultural Science Digest Karnal 14(1): 15-18.

Taiz, L., and Ziger, E. 1991.Plant Physiology. Benjamin Publication. p. 346-356.

Thomas, T.H. 1969.The role of growth substances in the regulation of onion bulb dormancy. Journal of Experimental Botany 20: 124-137.

Uniyal, R.C. 2000. Research for Medicinal Plants Cultivation in India – a reference book. In Medicinal Plants Stakeholders Meeting. TRAFFIC-India, New Delhi.