مقایسه جوانه زنی دو گونه ترشک Rumex obtosifoliusو R. crispus در پاسخ به نور و شرایط رطوبتی خاک

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 13، دوره 27، شماره 1، خرداد 1392، صفحه 111-117   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v27i1.22169

نویسندگان

شبنم آرچین^* ؛ حمید رحیمیان مشهدی؛ مصطفی اویسی؛ رضا توکل افشاری

چکیده

فتوکنترل علف های هرز یک روش پیش گیری در کنترل علف های هرز است، که هدف اصلی آن کاهش جوانه زنی بذرهای علف هرز فتوبلاستیک، با حذف تابش نور طی خاک ورزی است. شناخت این علف های هرز و نحوه واکنش آنها نسبت به نور در شرایط مختلف محیطی جزو مطالعات پایه ای ضروری در فتوکنترل علف های هرز به شمار می رود. در این تحقیق بذور دو گونه علف هرز Rumex obtosifolius و R.crispus در دو شرایط خشک و مرطوب (بارندگی طبیعی) در عمق cm 20خاک دفن شده در تاریخ های متفاوت از خاک خارج و در سه شرایط نوری نور کامل (12 ساعت نور و 12 ساعت تاریکی)، نور کوتاه مدت (5 ثانیه نوربا شدت 10 200 و سپس تاریکی) و تاریکی تحت آزمون جوانه زنی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که بذور هر دو گونه تنها در حضور نور قادر به جوانه زنی می باشند. مقایسه دو شرایط خشک و مرطوب نیز نشان داد که پاسخ جوانه زنی این دو گونه نسبت به نور بسیار متفاوت است. چنانکه در گونه R.crispus میزان جوانه زنی در هر دو شرایط خشک و مرطوب تقریبا یکسان بود در حالی که خواب بذور گونه R.obtosifolius در شرایط مرطوب پس از نه هفته دفن در خاک و تنها در صورت حضور نور شکسته شد و در شرایط خشکی پس از طی 34 هفته دفن در خاک و در شرایط نور کوتاه مدت جوانه زدند. به طور کلی این نتایج نشان دهنده وجود چرخه خواب فصلی این گونه ها در شرایط معمول محیطی و احتمال جایگزینی شرایط محیطی به جای نیاز نوری در برخی از گونه های علف هرز هستند. همچنین فتوکنترل در شرایط بهینه نوری و رطوبتی ابزاری مناسب و با بازده بالا برای مدیریت گونه های فوق می باشد. داده های به دست آمده در این تحقیق می تواند در ساخت مدل های پیش بینی جوانه زنی و ظهور علف های هرز نیز به کار گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

خواب بذر؛ جوانه زنی؛ الگوهای فصلی خواب؛ حساسیت نوری؛ نیاز سرمایی؛ ترشک