بررسی ممانعت از نیتریفیکاسیون توسط ترشحات ریشه ای و موادگیاهی گراس Brachiaria humidicola

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 8، دوره 8، شماره 5 - شماره پیاپی 19، آذر و دی 1389، صفحه 804-811   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v8i5.8022

نویسندگان

محمد کاظم سوری^{* 1}؛ مصطفی عرب²؛ گونتر نیومن³

¹تربیت مدرس

²دانشگاه تهران

³هوهنهایم آلمان

چکیده

چکیده
ممانعت کننده‌های نیتریفیکاسیون مواد مصنوعی و یا طبیعی هستند که از اکسید شدن آمونیم به نیترات در خاک جلوگیری کرده و از اینرو استفاده وسیعی در ترکیب با کودهای آمونیمی دارند. در بین گیاهان، گراسها همواره از نظر کنترل فرآیند نیتریفیکاسیون مورد توجه بوده اند و اخیراً شکل نیتروژن (آمونیم در مقابل نیترات) به عنوان عامل مهمی در ترشح مواد کنترل کننده نیتریفیکاسیون در گراسها مطرح شده است. در این مطالعه تولید و انتشار مواد طبیعی ممانعت کننده نیتریفیکاسیون در گیاه Brachiaria humidicola مورد مطالعه قرار گرفت. جهت بررسی اثرات شکل نیتروژن بر تولید و آزاد سازی (ریشه ای) مواد طبیعی ممانعت کننده نیتریفیکاسیون، دانهال‌های گیاه با استفاده از دو منبع نیتروژن در محلول غذایی حاوی آمونیم یا نیترات تحت شرایط کنترل شده اتاقک رشد تیمار گردیدند. ترشحات ریشه گیاهان در دو محیط متفاوت از نظر ترکیب شیمیایی (آب مقطر و یا کلرید آمونیم) جمع آوری شدند و همراه پودر برگ و ریشه گیاهان که به صورت همگن و جداگانه تهیه شده بودند جهت بررسی اثر آنها بر نیتریفیکاسیون در تست خاکی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاکی از اثرات متفاوت شکل نیتروژن و محیط جمع آوری ترشحات ریشه بر فرایند نیتریفیکاسیون در خاک بود. در بررسی زیست آزمون (Bioassay) وقتی ترشحات ریشه در آب مقطر جمع آوری شد، هیچ گونه اثرات ممانعت کنندگی بر فرآیند نیتریفیکاسیون توسط ترشحات ریشه مشاهده نگردید. اما جمع آوری ترشحات ریشه در محیط حاوی یک میلی مولار کلرید آمونیم بیانگر اثرات ممانعت کنندگی آن بر فرآیند نیتریفیکاسیون در گیاهانی بود که تحت شرایط تغذیه آمونیمی و نه نیترات رشد کرده بودند. از سویی دیگر اثرات مواد همگن برگی بر فرآیند نیتریفیکاسیون در خاک بیانگر اثرات ممانعت کنندگی این مواد جدا از شکل نیتروژن کاربردی بود بطوری که مواد همگن برگ تمام گیاهان تغذیه شده با آمونیم و یا نیترات این ممانعت را نشان دادند. مواد همگن ریشه ای هیچ گونه تأثیر معنی داری بر فرایند نیتریفیکاسیون نشان ندادند. این نتایج بیانگر تولید مواد ممانعت کننده نیتریفیکاسیون مستقل از نوع منبع نیتروژنی در این گیاه می‌باشد.
واژه های کلیدی: نیتریفیکاسیون، ترشحات ریشه، نیترات، آمونیم، Brachiaria humidicola، همگن برگ و ریشه