واکاوی دلایل ساخت جزایر مصنوعی توسط چین در دریای جنوبی چین

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 9، دوره 17، شماره 2 - شماره پیاپی 33، پاییز و زمستان 1398، صفحه 217-257  

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v17i2.75688

نویسندگان

حجت مهکویی ¹؛ مریم شعبانی²

¹واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی

²واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

اهداف: دسترسی به سواحل و قلمروهای گستردة دریایی به‌عنوان یکی از مؤلفه­ های توسعه‌یافتن و افزایش قدرت ملی کشورهاست. این درحالی است که آلفرد ثه­یر ماهان، دریاسالار آمریکایی (1914-1840)، موقعیت بحری و داشتن سواحل طولانی را در افزایش قدرت ملی برای کشورهای ابرقدرت (آمریکا) به‌عنوان امری ضروری تجویز کرد؛ بنابراین، هدف این پژوهش، واکاوی دلایل ساخت جزایر مصنوعی توسط دولت چین در دریای جنوبی چین است.
روش: این مقاله با رویکرد به نظریة قدرت دریایی ماهان، با روش کیفی و ماهیت توصیفی- تحلیلی، با استفاده از منابع کتابخانه­ ای و سایت­های اینترنتی انجام گرفته است.
یافته‌ها/نتایج: براساس یافته ­ها، امروزه دریاها بیش از 80 درصد از حجم صادرات و واردات کالاها را به خود اختصاص داده­اند و داشتن موقعیت ساحلی در دریاهای آزاد برای کشورها بسیار اهمیت دارد. برخی از کشورهای دارای سواحل در دریاها مانند چین و امارات متحدة عربی برای دستیابی به قلمروهای دریایی بیشتر، در دهه­ های اخیر با ساخت جزایر مصنوعی اقداماتی انجام داده ­اند. دولت چین در دریای جنوبی چین که 625/3 میلیون کیلومترمربع مساحت دارد، هشت جزیرة مرجانی را با احداث تأسیساتی روی آن‌ها به جزایر مصنوعی تبدیل کرده است که با مخالفت دیگر کشورهای ساحلی این دریا یعنی تایوان، ویتنام، فیلیپین، مالزی و برونئی و کشورهای فرامنطقه­ ای همچون آمریکا و ژاپن مواجه شده است.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان می­ دهد که دولت چین در دریای جنوبی چین با ساخت جزایر مصنوعی به‌دنبال قلمروخواهی دریایی، سیطره و حاکمیت بر آب‌های بیشتری است و ورای حقوق بین­ الملل دریاها عمل می­ کند. همچنین، این مسئله باعث شکل­ گیری اختلافاتی در سطح منطقه­ ای و فرامنطقه ­ای شده است.

کلیدواژه‌ها

چین؛ دریای چین جنوبی؛ جزایر مصنوعی؛ مناقشات؛ کشورهای ساحلی؛ حقوق بین الملل دریاها

مراجع

1. آجیلی، ه.، سلامی ‌زواره، م.، و فلاحی ‌برزکی، م. (1396). امنیت انرژی چین در راستای طرح «یک کمربند-یک جاده». تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 33، 61-92.

2. استاوریانوس، ال. اس. (1395). شکاف جهانی (سیر شکل‌گیری جهان سوم) (چاپ دوم). (ر. فاضل، مترجم). تهران : انتشارات ثالث.

3. اسمیت، ل. (1390). جهان در 2050 (م. امیدی، و ن. زرین‌پنجه، مترجمان). تهران: انتشارات مهرویستا.

4. امیدی، ع. (1386). حقوق بین‌الملل و ساختن جزایر مصنوعی در خلیج فارس. ماهنامة اطلاعات سیاسی- اقتصادی، 237-238، 70-81.

5. برادن، ک.، و شلی، ف. (1383). ژئوپلیتیک فراگیر (ع . ر. فرشچی، و ح. ر. رهنما، مترجمان). تهران: انتشارات دافوس.

6. پرسکت، ج.، و اسکوفیلد، ک. ا. (1395). مرزهای سیاسی سواحل جهان (جلدهای اول و دوم) (ز. پیشگاهی‌فرد، م. رستمی، و م. علیزاده، مترجمان). تهران: انتشارات پشتیبان.

7. پیشگاهی‌فرد، ز.، کامران، ح.، افضلی، ر.، حسینی ‌امینی، ح.، و التیامی‌نیا، ر. (1391). پیامدهای زیست‌محیطی و حقوقی ساخت جزایر مصنوعی در خلیج فارس. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 79، 117-140.

8. تاناکا، ی. (1395). حقوق بین‌الملل دریاها (آ. طلعت، مترجم). تهران : انتشارات شهر دانش.

9. جنگ آمریکا و چین با زبان اشاره/دریای جنوبی چین محل جنگ است؟ (1396). تاریخ خبر11/6/1397، بازیابی از

https://www.khabaronline.ir/(X(1)S(5tr3tcpe3k55tcipi5te2tbq))/detail/801483/World/americas

10. جنگ اقتصادی آمریکا و چین در دریای چین جنوبی (1395). تاریخ خبر 5/4/1395، بازیابی از

http://www.irna.ir/fa/News/ 82125170

11. چرچیل، ر.، و لو، آ. (1393). حقوق بین‌الملل دریاها (چاپ هفتم) (ب. آقایی، مترجم). تهران: انتشارات گنج دانش.

12. چین از ساخت جزایر در دریای جنوبی دفاع کرد (1396). تاریخ خبر 10/6/1397، بازیابی از

http://www.irna.ir/fa/News/83018431

13. EIA, Middlebury Colege, National Geographic, CIA Factbook

14.https://images.search.yahoo.com/search/images

15. حافظ‌نیا، م. ر.، و کاویانی‌راد، م. (1393). فلسفة جغرافیای سیاسی. تهران: انتشارات پژوهشکدة راهبردی.

16. حافظ‌نیا، م. ر. (1385). اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک. مشهد: انتشارات پاپلی.

17. دایموند، ج. (1396). اسلحه، میکروب و فولاد (چاپ سوم) (ح. مرتضوی، مترجم). تهران : انتشارات بازتاب نگار.

18. زین‌العابدین‌ عموقین، ی. (1396). ژئوپلیتیک (ایده و کاربرد) (چاپ سوم). گیلان : انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد گیلان.

19. رحیم‌صفوی، س.ی.، و قنبری، ع.ا. (1390). پیامدهای احداث جزایر مصنوعی امارات متحده عربی بر ایران در خلیج فارس. ژئوپلیتیک، 7(3)، 24-1.

20. عباس‌زاده‌ فتح‌آبادی، م.، و رمضانی، ا. (1396). سیاست چین در دریای جنوبی: سیاست قدرت و نفوذ دریایی. سیاست جهانی، 6(2)، 84-59.

21. عباسی‌اشلقی، م. (1390). ساخت جزایر مصنوعی در خلیج فارس از منظر حقوق بین‌الملل محیط‌زیست. راهبرد، 20(58)، 64-47.

22. عزتی، ع. (1386). نظریه‌های جدید جغرافیای سیاسی. تهران : انتشارات قومس.

23. عجم‌اوغلو، د.، و رابینسون، ج. ای. (1397). چرا ملت‌ها شکست می‌خورند؟ ریشه‌های قدرت، ثروت و فقر (چاپ نهم) (م. میردامادی، و م. ح. نعیمی‌پور، مترجمان) تهران : انتشارات روزنه.

24. شبکة خبر بی‌بی‌سی فارسی(1396) . 15/2/1396. بازیابی از BBC Persian Television (www.bbc.com/persian)

25. فریدمن، ج. (1391). جهان در صد سال آینده (چاپ سوم) (ا. ح. تهامی، مترجم). تهران: انتشارات فرزان.

26. فلاحی، ا.، و امیدی، ع. (1396). دامنة تغییر و تداوم سیاست خارجی توسعه‌گرایانة چین در دوران شی‌جین پینگ. رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، 9(1)، 137-178.

27. کاپلان، ر. دی. (1397). انتقام جغرافیا، آنچه نقشة جغرافیا دربارة درگیری‌های آینده و جنگ به ما می‌گوید (چاپ دوم. ) (م. ح. خضری، و م. نیک‌فرجام، مترجمان). تهران: انتشارات انتخاب.

28. کلتات، د. (1393). جغرافیای طبیعی دریاها و سواحل (چاپ سوم) (م. ر. ثروتی، مترجم). تهران: انتشارات سمت.

29. کرمی، ج.، و فاضلی، س. (1397). ژئوپلیتیک دریایی و سیاست خارجی روسیه در بحران‌های اوکراین و سوریه. مطالعات اوراسیای مرکزی، 11(1)، 197-214.

30. گروسیوس، ه. (1390). دریای آزاد (ح. پیران، مترجم). تهران : انتشارات شهر دانش.

31. میرزاده، س. م. ح. (1397). بررسی رأی دیوان دائمی داوری فیمابین چین و فیلیپین در پروندة دریایی چین جنوبی. مجلة بین‌المللی پژوهش ملل، 3(33)، 85-102.

32. میرحیدر، د.، غلامی، ب.، و میراحمدی، ف. س. (1392). جغرافیای سیاسی و حقوق بین‌الملل دریاها. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 46(2)، 327-360.

33. Boyle, E. K., & Iwashita, A. (2015). State borders in Asia. In J. Laine& A. Kireev, Introduction to Border Studies (pp. 226-244). Vladivostok, Russia: Dalnauka.

34. Cahill, B. (2012). Geopolitics of the South China Sea. New York, NY: Energy Intelligence.

35. Corrigan, M. (2016). The impact of geopolitical factors on the future economic integration of ASEAN+ 3. Retrieved from http://digitalcollections.sit.edu/ isp_collection/2360

36. Hayton, B. (2018). The South China Sea: The struggle for power in Asia. Yale, England: Yale University Press.

37. Hideshi, U. (2013, June 10). The problems in the South China Sea. Retrieved from https://www.spf.org/islandstudies/readings/b00004.html

38. Lunn, J., & Lang, A. (2016, July). The South China Sea dispute. Retrieved from http://parliament.uk/commons-library

39. Mitchell, M. (2016). The South China Sea: A geopolitical analysis. Journal of Geography and Geology, 8(3), 14-25.