طبقه بندی مغالطه های اسکات و پژوهش‌های تربیتی در ایران: ارزیابی روش‌شناختی پژوهش‌های منتشر شده در نشریات معتبر علوم تربیتی و روان‌شناسی ایران در سال‌های 85-1381

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

مقاله 3، دوره 1، شماره 1، شهریور 1390   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fe.v1i1.9382

نویسندگان

بختیار شعبانی ورکی^* ؛ حسین باغگلی؛ رضوان حسین قلی زاده؛ مرضیه عالی؛ علی خالق خواه

چکیده

هدف اصلی این مقاله ارزیابی پژوهش‌های تربیتی منتشر شده در نشریات معتبر علوم تربیتی و روان‌شناسی ایران در بازه زمانی 85-1381، براساس تاکسونومی مغالطه‌های روش‌شناختی اسکات است. بنابراین، این پژوهش با هدف توجیه نقد اسکات انجام شده است. در نتیجه مقالات پژوهشی معتنابهی مورد بررسی قرار گرفتند تا تصویری کلی از وضعیت پژوهش‌های تربیتی در ایران ارائه شود. یافته‌های حاصل از بررسی مقالات، براساس نُه مغالطه روش‌شناختی گزارش شده است. این مغالطه‌ها شامل مغالطه معرفتی، مغالطه تجانس، مغالطه علی، مغالطه ذاتی‌گرا، مغالطه دانش فارغ از ارزش، مغالطه آینده‌نگری، مغالطه تحویلی، مغالطه جبرگرایانه و مغالطه عمل‌گرایی است.از 158 مقاله منتشر شده در نه نشریه علمی- پژوهشی ایران 96 درصد،از روش پژوهش کمّی، 4 درصد از روش پژوهش ترکیبی بهره‌گرفته‌اند و فقط یک مقاله با استفاده از روش پژوهش کیفی تدوین و منتشر شده است. در این پژوهش کلیه مقالات به شیوه سر شماری، با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفتند. یافته‌ها نشان می‌دهند که اغلب مغالطه های مورد وصف نه تنها در تمام پژوهش‌های کمّی، بلکه در یک پژوهش کیفی و شش پژوهش ترکیبی مورد مطالعه نیز به تناوب مشاهده شده اند. این نتیجه نیاز به رویکرد بدیل در عرصه روش شناسی پژوهش را نمایان می سازد.

واژه‌های کلیدی: مغالطه روش شناختی، تاکسونومی اسکات، پژوهش‌های تربیتی، رئالیسم استعلایی