بررسی عوامل مدیریت سیاسی مؤثر در سامان‌دهی فضاهای شهری

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 11، دوره 17، شماره 2 - شماره پیاپی 33، اسفند 1398، صفحه 293-313   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v17i2.81209

نویسندگان

محسن جان پرور^* ؛ مهسا غفوریان؛ زکیه نادری چنار

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

اهداف: فضاهای شهری یکی از مهم‌ترین و برجسته­ترین فضاهای جغرافیایی هستند که با توجه به افزایش تعداد شهرها و شهرنشینی گسترش درخور توجهی یافته­ اند. این تغییرات و افزایش فضاهای شهری نیازمند تلاش برای ساماندهی آن‌هاست تا از این طریق بتوان تاب‌آوری شهری را بالا برد و زندگی در فضاهای شهرها را برای ساکنان امکان­پذیرتر کرد. مدیریت سیاسی فضا یکی از عرصه­ هایی است که در پیوند نزدیک با ساماندهی فضاهای شهری است که باید جایگاه آن در ساماندهی فضاهای شهری شناسایی شود.
روش: پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی و از نوع کاربردی است. در بخش اول، داده ­های کتابخانه‌ای و در کنار آن، داده­ های پرسش‌نامه ­ای بر پایة نظرهای صاحب‌نظران و مسئولان اجرایی در نرم‌افزار تحلیل آماری SPSS، از طریق آزمون T-test تک‌نمونه­ای بررسی شدند.
یافته‌ها/نتایج: یافته ­های تحقیق حاضر در دو بخش یافته­ های کتابخانه­ ای و پرسش‌نامه ­ای، بر پایة سه بعد شناختی مدیریت سیاسی، بعد الگو و شکل مدیریت سیاسی فضا و نیز بعد قوانین و اهداف مدیریت سیاسی فضای مؤثر در ساماندهی فضاهای شهری بررسی شده است. برای هر بعد ده عامل جمع­ آوری شد که بررسی و آزمون شد.
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان­ می‌دهد که ساماندهی فضاهای شهری ارتباط تنگاتنگی با میزان شناخت مدیران سیاسی فضا از فضاهای شهری، الگو و شکل مدیریت سیاسی در فضاهای شهری و ضرورت و اهداف مدیریت سیاسی فضاها دارد.

کلیدواژه‌ها

شهر؛ فضای شهر؛ مدیریت سیاسی فضا؛ ساماندهی فضای شهر

مراجع

1. احمدی‌پور، ز.، میرشکاران، ی.، و هوکارد، ب. (1393). سازماندهی سیاسی فضا در ساختارهای بسیط. فصلنامة ژئوپلیتیک، 10(3)، 176-199.

2. احمدی‌پور، ز.، و قادری حاجت، م. (1395). ساماندهی و آمایش سیاسی فضای شهری. تهران: انتشارات سمت.

3. ارجمندی، ز. (1396). بررسی تأثیرساماندهی فضا در ادارة بهینة کلان‌شهر مشهد (پایان‌نامه منتشرنشدة کارشناسی‌ارشد رشتۀ جغرافیای سیاسی). دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

4. اسدی، ر. (1396). تحلیل مدیریت فضای شهری، در فضای جهانی شهرها با تأکید بر دیپلماسی شهر (نمونه مشهد) (رسالة منتشرنشدة دکتری رشتۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری). دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

5. امانپور، س.، و سجادیان، م. (1395). مداقه‌ای آسیب‌شناسانه بر سازمان‌یابی فضایی و مدیریت کلان‌شهر تهران منطبق بر رهیافت‌ها و رهنمودهای منبعث از آرمان مدیریت یکپارچة کشور. فصلنامة جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، 8(30)، 85-127.

6. بهرامی، س.، داوری، ا.، و خداداد، م. (1397). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در فعالیت‌های عمرانی و خدماتی شهرداری (مطالعة موردی: محلة ولیعصر شمالی تهران). فصلنامة جغرافیا و روابط انسانی، 1(2)، 573-559.

7. حافظ‌نیا، م. ر. (1392). جغرافیای سیاسی ایران (چاپ ششم). تهران: انتشارات سمت.

8. حیدری‌ تاشه کبود، ا. (1397). آینده‌نگاری زیست‌محیطی در کلان‌شهرهای ایران (مفاهیم، سناریوها و کاربردها). تهران: انتشارات سخنوران.

9. داداش‌پور، ه.، آفاق‌پور، آ.، و رفیعیان، م. (1389). تحلیلی بر سازمان‌یابی فضایی سیستم شهرهای نواحی ساحلی جنوب ایران. فصلنامة جغرافیا و توسعة ناحیه‌ای، 14، 97-132.

10. ذکی، ی.، حیدری ‌موصلو، ط.، و رحیمی، ح. (1393). نقش مدیریت سیاسی فضا در برنامه‌های توسعة شهری (با تأکید بر ایران). مقالة ارائه‌شده در هفتمین کنگرة انجمن ژئوپلتیک ایران، 27 و 28 بهمن، دانشگاه خوارزمی، تهران.

11. زارعی، غ.، و تقی‌پرو، س. (1396). بررسی نقش ساختار مدیریت شهری در توسعة فرهنگ سیاسی. فصلنامة مدیریت شهری، 16(46)، 217-228.

12. فتحی، س. (1393). عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت و توسعة فضاهای شهری تهران. فصلنامة مطالعات جامعه‌شناختی شهری (مطالعات شهری)، 4(10)، 143-164.

13. قالیباف، م. ب.، ذکی، ی.، رضوی‌نژاد، م.، و آل حسن قزوینی، س. (1395). بررسی و تحلیل تطبیقی الگوی مدیریت سیاسی شهرها در کشورهای درحال‌توسعه و توسعه‌یافته (نمونة موردی: ایران و فرانسه). فصلنامة تخصصی مدیریت پیشرفت، 1(1)، 1-26.

14. قائدرحمتی، ص.، و بهنام مرشدی، ح. (1395). تحلیل مدیریت سیاسی فضا در شهرهای جدید ایران و ارائة برنامة راهبردی. فصلنامة پژوهش‌های جغرافیای سیاسی، 1(4)، 115-137.

15. کیانی، ا.، و اسماعیل‌زاده، ع. (1391). تحلیل برنامه‌ریزی شهر دوستدار کودک از دیدگاه کودکان. فصلنامۀ باغ نظر، 20، 51-62 .

16. لطفی، ح. (1394). بررسی تطبیقی تأثیر شکل مدیریت سیاسی فضا بر توسعة منطقه‌ای (مطالعة موردی جزایر قشم و کیش). فصلنامة آمایش محیط، 32، 169-184.

17. ماجدی، ح.، منصوری، ا.، و حاجی‌احمدی، آ. (1390). بازتعریف فضای شهری (مطالعة موردی: محور ولیعصر حد فاصل میدان ولیعصر تا چهارراه ولیعصر). دوفصلنامة مدیریت شهری، 27، 263-283.

18. Taha, A. D. (2016). Political role of urban space reflections on the current and future scene in Cairo-Egypt. Architecture Research, 6(2), 38-44.

19. Taha, A. D., Parker, G. R., & Fernandina, F. J. (1996). Landscape principles and issues to consider when developing district planning. European Planning Studies, 12(25), 189-202.

20. Woods, M. (2005). Rural Geography (1st ed.). London, England: Sage.