سنجش همسانی وزنی و تحلیل عامل اکتشافی تاب آوری شهری از منظر بحران زلزله (مطالعه موردی: شهر ایلام)

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقاله 3، دوره 8، شماره 4 - شماره پیاپی 32، بهمن 1398، صفحه 37-50   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geo.v8i3.78227

نویسنده

الیاس مودت^*

دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول، ایران

چکیده

با ظهور مدرنیته و در شرایطی که شهر به عنوان برترین شکل سکونت انسانی در حال گسترش است. هر روز گسست­های شهری بیشتری در جوامع بروز می­نماید ارتقای تاب­آوری دغدغه مهمی برای شهرها محسوب می­شود. لذا تاب­آوری در مبحث مدیریت بحران می­تواند به عنوان تولد فرهنگ جدیدی برای واکنش به بلایا دیده شود. شهر ایلام نیز به عنوان شهری با خطرپذیری با درجه زیاد و قرارگیری آن در منطقه زاگرس سبب اهمیت و ضرورت بررسی تاب­آوری گردیده است. لذا روش تحقیق حاضر ترکیبی از روش­های تحقیق (توصیفی، تحلیلی، کتابخانه­ای و میدانی) از دیدگاه تاب­آوری و مدیریت بحران اقدام به بررسی موضوع نموده است. نتایج تحقیق نشان داده است ضرایب همبستگیِ روایی هم زمان حاکی از بیشترین همبستگی مثبت در مجموع متغیرهای تاب­آوری شهری ایلام عامل تأسیسات و زیرساخت شهری با میزان (800/0) درصد دارا بوده است. همچنین مقدار آزمون Bartlett's برابر (000/0) بوده و مقدار آزمون KMO برابر (203/0) بوده است که نشان از مناسب بوده داده­های مورد نظر جهت تحلیل عاملی در نواحی و موضوع تاب­آوری شهری بوده است و تنها 4 عامل توانسته است نقش اساسی در تاب آوری شهر ایلام را ایفا نماید که از این عوامل متغیر جمعیت نواحی شهر ایلام به‌تنهایی 5/51 درصد نقش را دارا بوده است.

کلیدواژه‌ها

تاب آوری شهری؛ بحران؛ زلزله؛ ایلام

سایر فایل های مرتبط با مقاله

3-Mavedat - Final.pdf

مراجع

جعفری، مرتضی و حبیبی، حسن؛ 1393. تحلیل داده‌ها با برنامه SPSS. تهران: انتشارات جامعه شناسان.

حیدری ساربان، وکیل، مجنونی توتاخانه، علی؛ 1395. نقش تنوع معیشتی در تاب‌آوری خانوارهای روستایی پیرامون دریاچه ارومیه در برابر خشکسالی. مجله تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. دوره 3، ۴۹-۷۰

رفیعیان، مجتبی؛ رضایی، محمدرضا و عسگری، علی؛ 1394. سنجش و ارزیابی میزان تاب‌آوری کالبدی اجتماع‌های شهری در برابر زلزله (مطالعۀ موردی: محله‌های شهر تهران)، مجله جغرافیای انسانی. دوره 47، 609-623

سعیدی، عباس؛ 1392. پویش ساختاری-کارکردی رویکردی در برنامه‌ریزی فضایی، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی. سال یکم. شماره 1، 1-18

سیاح مفصلی، اردشیر و ندیمه صحفی؛ 1389. تبیین روش‌شناسی استفاده از مدل مدیریت ریسک در مدیریت بحران در مناطق شهری مطالعه موردی منطقه 13 شهر تهران. فصلنامه مطالعات مدیریت شهری. سال دوم. شماره 2، 43-69.

مرکز آمار ایران؛ 1390. استان ایلام.

مودت، الیاس؛ 1396. مدلسازی ساختار شهری از منظر تاب آوری زلزله نمونه موردی شهر ایلام. رساله دکتری. استاد راهنما سعید ملکی. گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری. دانشگاه شهید چمران اهواز.

نایبی، هوشنگ؛ 1392. آمار پیشرفته کاربردی در SPSS. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

Agudelo-Vero, H.; Claudia, M. and Eguchi, G.(2012). Harvesting urban resources towards more resilient cities, In Resources, Conservation and Recycling.

Arefi, M.( 2011). Design for Resilient Cities, reflections from a studio, In: Banerjee, Tidib and Loukaitou-Sideris, Companion to Urban Design, Routledge, Abingdon.

Baas, S. (2016). Disaster risk management systems analysis a guide book, published by amangment with the food and agriculture organization of the united nations.

Birkmann, J. (2008). Raumforschung und Raumordnung, Global Environmental Change, Natural Hazards, Vulnerability and Disaster Resilience Globaler Umweltwandel, Naturgefahren, Vulnerabilitat und Katastophenresilienz, Cologne.

Folke, C. (2010). Resilience thinking: integrating resilience, adaptability and transformability, Journal Ecology and Society 1, 189-205

http://irsc.ut.ac.ir (وب‌سایت مرکز لرزه‌نگاری ایران)

Jabareen, Y. (2014). Planning the resilient city: Concepts and strategies for coping with climate change and environmental risk. In: Cities, In press, Retrieved from: http://dx.doi.org.ezp.sub.su.se/10.1016/j.cities.2012.05.004.

Mitchell, J.T. (2012). Revealing the vulnerability of people and places: A case study of Georgetown County, South Carolina, Annals of the Association of American Geographers 90.

Olazabal, M.; Chelleri, L. and Waters J.J. (2012). Why urban resilience?. In: Chelleri, Marta, Multidisciplinary perspectives on urban resilience a workshop report, Basque Centre for Climate Change, Bilbao.

Smith, K., 2006. Environmental hazards, Assessing risk and reducing disaster, 3rd Ed.

Wisner, B.P.; Blaikie, T. and Davis, I. (2005). At Risk: Natural Hazards, People’s Vulnerability and Disasters, London, Routledge.