ایدئولوژی مبنایی برای عملکرد آموزش و پرورش: مقایسه‌ پیامدهای ایدئولوژی لیبرال دموکراسی و نئولیبرالیسم بر تعلیم و تربیت در کشورهای غربی

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

مقاله 1، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 3، مرداد 1391   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fe.v2i1.11485

نویسندگان

شقایق نیک نشان^* ؛ جواد لیاقتدار؛ حسن علی بختیار نصرآبادی؛ محمد جعفر پاک سرشت

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، بررسی تأثیر نحله های مختلفی از ایدئولوژی لیبرالیسم بر آموزش و پرورش است. برای این منظور، با استفاده از روش تحلیلی – استنتاجی دو هدف اساسی را دنبال می‌کند: بررسی عرصه های حضور ایدئولوژی لیبرال دموکراسی در آموزش و پرورش و بررسی عرصه های حضور ایدئولوژی نئولیبرال در آموزش و پرورش. بنا بر یافته های به دست آمده می‌توان گفت ایدئولوژی لیبرالیسم تحت تأثیر لیبرال دموکراسی، پیامدهای مثبتی برای آموزش و پرورش به همراه داشته که از آن جمله می‌توان به توسعه آموزش و پرورش همگانی و مطرح شدن مفاهیمی نظیر برابری و دموکراسی در تعلیم و تربیت، آموزش صلح و توجه به آموزش‌های شهروندی اشاره نمود. همچنین، نشان داده شد که چگونه این ایدئولوژی در حال حاضر به تبعیت از آرمان‌های نئولیبرالیسم، با تاکید بر نخبه گرایی سبب به رسمیت شناخته شدن فاصله های طبقاتی شده و با ایجاد پدیده ای با عنوان «بازاری شدن تعلیم و تربیت» پیامدهای منفی فراوانی را بر تعلیم و تربیت تحمیل نموده است که از جمله‌ این پیامدها می‌توان به تبدیل «دانش» به کالایی مصرفی، تغییر نقش دانش آموز از تولید کننده‌ دانش به خریدار «کالای دانش»، افزایش رقابت بر سر کسب «سرمایه‌ دانش»، کاهش بودجه رشته های علوم انسانی به نفع رشته های فنی و در نهایت باز تولید نابرابری‌ها اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها

ایدئولوژی؛ لیبرال دموکراسی؛ نئولیبرالیسم؛ بازتولید نابرابری