عوامل مؤثر بر تراکم جمعیت علف‬های‬هرز و کاهش عملکرد ناشی از آنها در گندم: مطالعه موردی استان گلستان- بندرگز

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 19، دوره 6، شماره 2، اردیبهشت 1393، صفحه 393-405  

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v6i2.31208

نویسندگان

محمدزمان نکاحی¹؛ افشین سلطانی²؛ آسیه سیاهمرگویی ²؛ ناصر باقرانی³

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان

²دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

³مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان

چکیده

به‬منظور بررسی عوامل مؤثر بر تراکم علف‬های‬هرز و کاهش عملکرد ناشی از آنها در گندم دیم، آزمایشی به‬صورت پیمایشی با استفاده از 45 مزرعه گندم در شهرستان بندرگز(روستای سرمحله) در سال 1391 انجام گردید. نمونه‬برداری از گندم و علف‬های‬هرز در دو مرحله (سنبله‬دهی و رسیدگی) به‬صورت تصادفی از پنج نقطه از هر مزرعه با استفاده از کوادراتی به ابعاد 1*1 متر انجام شد. در این تحقیق کلیه اطلاعات مربوط به مدیریت زراعی شامل مساحت اراضی، تجربه کشاورزان، عملیات تهیه بستر بذر، تاریخ‬کاشت، روش کاشت، رقم مورد استفاده، محل تهیه بذر، میزان بذر مصرفی، روش مبارزه با علف‬‬هرز، نوع، مقدار و زمان مصرف علف‬کش و قارچ‬کش و زمان برداشت گندم، در قالب پرسش‎نامه و در طول فصل رشد از طریق پرسش از کشاورزان جمع‎آوری و تکمیل شد. در پایان فصل رشد میزان عملکرد واقعی برداشت‬شده توسط کشاورزان، ثبت گردید. از میان پارامترهای مختلف مورد بررسی تراکم بوته، تراکم سنبله، سابقه کشاورز، نوع رقم و استفاده از علف‬کش تاپیک+گرانستار تأثیر معنی‬داری بر جمعیت علف‬های‬هرز داشتند. با افزایش تراکم بوته گندم در واحد سطح، تراکم علف‬هرز کاهش یافت. هم‬چنین در مزارع کشاورزان با سابقه بیشتر تراکم علف‬هرز کمتر بود. در مزارع تحت کشت رقم N8118در مقایسه با N8019 تراکم علف‬های‬هرز کمتر بود و عدم استفاده از علفکش تاپیک+گرانستار، منجر به افزایش تراکم علف‬هرز شد. در میان گونه‬های مختلف علف‬هرز ، یولاف‬وحشی، علف‬خونی و خردل‬وحشی، بیشترین تأثیر منفی بر عملکرد گندم را در پی داشتند. بررسی مدل نشان می‬دهد که در شرایطی که تراکم بوته گندم در حد مطلوب باشد و این علف‬های‬هرز نیز وجود داشته باشد عملکرد حاصله برابر 2713 کیلوگرم در هکتار خواهد بود و در صورت حذف آنها عملکرد به 2877 کیلو گرم در هکتار افزایش می یابد (خلأ عملکردی معادل 164 کیلوگرم در هکتار). در میان گونه‬های حاضر، 12 بوته علف‬خونی در مترمربع، 3 بوته خردل‬وحشی در مترمربع و 2 بوته یولاف‬وحشی در مترمربع به ترتیب با 65، 18 و 17 درصد کاهش عملکرد قوی‬ترین رقبا برای گندم بودند.

کلیدواژه‌ها

مدیریت‬ زراعی؛ علف‬ های‬ هرز؛ کاهش عملکرد؛ یولاف ‬وحشی؛ خردل وحشی؛ علف خونی

مراجع

Affholder, F., Poeydebat, C., Corbeels, M., Scopel, E., and Tittonell, P. 2013. The yield gap of major food crops in family agriculture in the tropics: Assessment and analysis through field surveys and modeling. Filed Crops Research 143: 106-118.

Aldrich, R.J. 1984. Weed-Crop Ecology: Principles of Weed Management, Breton Publishers, North Scituate, Mass. 448 pp.

Anderson, R.L. 2000. A cultural systems approach eliminates the need for herbicides in semiarid pros millet. Weed Technology 14: 602–607.

Armin, M., Noormohammadi, G., Zand, E., Baghestani, M.A., and Darvish, F. 2007. Competition effect of wild oat (Avena ludoviciana L.) on two wheat (Triticum aestivum L.) genotypes contrasting in their competitive ability. Iranian Journal of Field Crops Research 8: 19-18. (In Persian with English Summary)

Carlson, H.L., and Hill, J.E. 1985. Wild oat (Avena fatua) competition with spring wheat: Plant density effect. Weed Science 33: 176-181.

Coleman, R., and Luckett, D.J. 2001. Genetic improvement and agronomy for enhanced wheat competitiveness with weeds. Australian Journal of Agricultural Research 52: 527-548.

Davis, A.S., Renner, K.A., and Gross, K.L. 2005. Weed seed bank and community shifts in a long-term cropping systems experiment. Weed Science 53: 296–306.

Emam, Y. 2003. Grain Agriculture. Shiraz University Publication Center Press, Shiraz, Iran 131 pp. (In Persian)

WWW.FAO.Org. Available at: http://faostat.fao.org/site/567/default.aspx#ancor

Finckh, M.R., and Karpenstein-Machan, M. 2002. Intercropping for pest management.

Encyclopedia of Pest Management. WWW. Informaworld.com.

Govindra, S., Sight, D., and Sight, N.K. 1986. Effect of date of sowing of wheat on Phalaris minor and wheat yield. Weed Abstract 35: 187.

Hasan-zade-loii, M. 2002. Wheat audiotape designed to compete with weeds. PhD Thesis in Agronomy, Islamic Azad University, Tehran Oloom Tahghighat Branch. (In Persian with English Summary)

Karimmojeni, H., Rahimiyan Mashhadi, H., Mohamad Alizade, H., Nassiri Mahallati, M., and Zand, A. 2008. The estimated corn yield loss due to present in single and pairs of rough cocklebur and Jimson weed, weeds spices using empirical models based on the density. Journal of Crop Science 39: 127-136. (In Persian with English Summary)

Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M., and Zare-Faiz-Abadi, A. 2004. Agriculture biodiversity in Iran. Desert 9: 49-68. (In Persian with English Summary)

Legere, A., and Samson, D.N. 1999. Relative influence of crop rotation, tillage, and weed management on weed associations in spring barley cropping systems. Weed Science 47: 112-122.

Lemerle, D., Gill, G.S., Murphy, C.E., Walker, S.R., Cousens, R.D., Mokhtari, S., Peltzer, S.J., Coleman, R., and Lickett, J.D. 2001. Genetic improvement and agronomy for enhanced wheat competitiveness with weeds. Australian Journal of Agricultural Research 52: 527–548.

Mclaughlin A., and Minrau, P. 1995. The impact of agricultural practices on biodiversity. Agriculture, Ecosystems and Environment 55: 201-212.

Menalled, F.D., Gross, K.L., and Hammond, M. 2001. Weed community shifts associated with continues glyphosate applications in corn and soybean rotation. Weed Science 53: 22-25.

Milberg, P., and Hallgren, E. 2004. Yield loss due to weeds in cereals and its large-scale variability in Sweden. Field Crops Research 89: 199–209.

Mohler, C.L. 2001. Enhancing the competitive ability of crops. In: Liebman M., Mohler, C.L., and Staver, C.P. (Eds.). Ecological Management of Agricultural Weeds. Cambridge University Press, Cambridge. p. 269–322.

Montazeri, M. 2007. Influence of winter wild oat (Avena ludoviciana), annual canary grass (Phalaris minor) and wild mustard (Sinapis arvensis) at different density on yield and yield component of wheat. Pajouhesh and Sazandegi 24: 72-78. (In Persian with English Summary)

Montazeri, M., Zand, A., and Baghestani, M.A. 2005. Weeds and Control Them in Iran Wheat Fields. Agriculture Education Press. 85 pp. (In Persian)

Naeem, S., Chapin, C.F.S., Costanza, R., Ehrlich, P.R., Golley, F.B., Hooper, D.U., Lawton, J.H., O,Neill, R.V., Mooney, H.A., Sala, O.E., Symstad, A.J., and Tilman, D. 2006. Biodiversity and Ecosystem Functioning: Maintaining Natural Life Support Processes. U.S. Environmental Protection Agency. http://esa.sdsc.edu/.

Nekahi, M.Z., Soltani, A., Siahmarguee, A., and bagherani, N. 2014. Yield gap associated with crop management in wheat: Case study, Golstan province –Bandargaz. Electronic Journal of Crop Science. Accepted. (In Persian with English Summary)

Oerke, E.C., Dehne, H.W., Schönbeck, F., and Weber, A. 1994. Crop Production and Crop Protection: Estimated Losses in Major Food and Cash Crops, Elsevier, Amsterdam.

Pimentel, D., McNair, S., Janecka, J., Wightman, J., Simmonds, C., Connell, C.O., Wong, E., Russel, L., Zern, J., Aquino, T., and Tsomondo, T. 2001. Economic and environmental threats of alien plant, animal, and microbe invasions. Agriculture, Ecosystems and Environment 84: 1–20.

Rezaei, A., and Soltani, A. 2008. Introduction to Applied Regression. Isfahan Jahad Daneshgahi Press, Isfahan, Iran. 294 pp. (In Persian)

Salehiyan, H., Rahimiyan, H., Majidi, A., and Ghanbari, A. 2003. A Survey of natural weed population interference in wheat crop in Mazandran provience. Iranian Journal of Crop Sciences 5: 1-14. (In Persian with English Summary)

Sarabi, V., Nezami, A., Nassiri Mahallati, M., and Rashed Mohassel, M.H. 2010. Reply growth characteristics of maize (Zea mays L.) to compete lambsquarters (Chenopodium album L.). Journal of Agroecology 2: 398-407. (In Persian with English Summary)

Satio, K. 2010. Weed pressure level and the correlation between weed competitiveness and rice yield without weed competition: An analysis of empirical data. Field Crops Research 117: 1-8.

Shrestha, A., Knezevic, S.Z., Roy, R.C., Ball-Coelho, B.R., and Swanton, C.J. 2002. Effect of tillage, cover crop and crop rotation on the composition of weed flora in sandy soil. Weed Research 42: 76-87.

Soltani, A. 2007. Application of SAS in statistical analysis. Jahad Daneshgahi Mashhad Press, Iran. 182 pp. (In Persian)

Spitters, C.J.T., and Berg, V.D. 1982. Competition between crop and weed: A system Approach in Biology and Ecology of Weeds. In: Holzner, W., and Numata, N. (Eds.) Biology and Ecology of Weed. Junk Publishers.

Tengberg, A., Ellis-Jones, J., Kiome, R., and Stocking, M. 1998. Applying the concept of agro diversity to indigenous soil and water conservation practices in eastern Kenia. Agriculture, Ecosystems and Environment 70: 259-272.

Vazan, S., and Beheshti, H. 2010. Study of competitive ability of four weed species and two wheat cultivars under glasshouse condition. Weeds Research Journal 2: 71-83.

Zand, A., Rahimiyan Mashhadi, M., Dayhim Fard, R. Sofizade, S., and Nassiri Mahallati, M. 2004. Studies on some ecophysiological traits associated with competitiveness of old and new Iranian bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivars against wild oat (Avena ludoviciana L.). Iranian Journal of Field Crops Research 1: 160-174. (In Persian with English Summary)

Zare-Faiz-abadi, A., Sareban, H., Rajab-zade, M., and Khazaii, H. 2009. Competitive relationship between wheat cultivars at different densities of wild oat. Iranian Journal of Field Crops Research 7: 465-472. (In Persian with English Summary)