بررسی کانی‌سازی و سیالات درگیر کانسار سرب-‌روی طرز با سنگ میزبان کربناته، ایران مرکزی

زمین شناسی اقتصادی

مقاله 2، دوره 11، شماره 3 - شماره پیاپی 22، 1398، صفحه 387-401   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/econg.v11i3.69774

نویسنده

بالنده امین زاده^*

دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

کانسار سرب-روی طرز در 15 کیلومتری شهر کوهبنان، 4 کیلومتری روستای طرز در طول جغرافیایی ̋39 ́́27 ˚56 و عرض جغرافیایی̋ 00 ́22 ˚31  قرارگرفته است. کانه‌زایی در کانسار طرز به‌صورت چینه‌کران و غیرهمزاد در سنگ‌های کربناتی پرموتریاس به‌صورت رگه-رگچه‌ای و پرکردن فضای خالی رخ‌داده است. کانی‌های اولیه شامل اسفالریت، گالن، پیریت و به مقدار بسیار جزئی کالکوپیریت وکانی‌های برون‌زاد شامل کوولیت، اسمیت‌سونیت، هیدروزینسیت، اکسیدهای آهن و مالاکیت است. بر پایه بررسی‌های سیالات درگیر بر روی کانی کلسیت؛ دمای همگن‌شدن از 85  تا 196 درجه سانتی‌گراد و درجه شوری بین 18 تا 5/22 درصد وزنی NaCl متغیر است. منشأ محلول‌های گرمابی تشکیل‌دهنده کانسار طرز شورابه‌های حوضه‌ای هستند که پس از عبور از شکستگی‌ها و درزه‌ها باعث انحلال کانی‌های کربناته و نهشته‌شدن کانی‌های سولفیدی شده است. ویژگی‌هایی نظیر ساختار زمین‌ساختی، عدم ارتباط با سنگ‌های ماگمایی، دگرسانی سنگ میزبان، کانه‌زایی به‌صورت غیرهمزاد و چینه‌کران، نوع و بافت کانه‌ها، دمای همگن‌شدن و شوری سیالات ‌درگیر نشان می‌دهد که فرایند کانه‌سازی در کانسار طرز شبیه به ذخایر نوع دره می‌سی‌سی‌پی است.

کلیدواژه‌ها

کانسار سرب- روی؛ سیال درگیر؛ طرز؛ ایران مرکزی

مراجع

Aghanabati, A., 2004. Geology of Iran. Geological Survey of Iran, Tehran, 586 pp. (in Persian).

Alavi, M., Vaziri, H., Seyed-Emami, K. and Lasemi, Y., 1997. The Triassic and associated rocks of the Nakhlak and Aghdarband areas in central and northeastern Iran as remnants of the southern Turonian active continental margin. Geological Society of America Bulletin, 109(12): 1563–1575.

Amiri, A., 2007. The Geological and geochemical characteristics and genesis of the carbonate-hosted zinc-lead deposits in the Ravar-Bafgh area. Ph.D. dissertation, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran, 315 pp.

Amiri, A., 2017. Mineralogical evolutions of carbonate-hosted Zn-Pb-(F-Mo) deposits in Kuhbanan-Bahabad area, Central Iran: metal source approach. Journal of Tethys, 5(1): 1–32.

Amiri, A., Ghourbani, M., Akbarzadeh, A. and Shojaei-Baghini, S.V., 2005. A new approach to the zinc and lead non-sulphide strata-bound ore deposits in the Kuhbanan-Bahabad Area. 9th Symposium of Geological Society of Iran, Kharazmi University, Tehran, Iran.

Bagheri, S. and Stampfli, G.M., 2008. The anarak, Jandagh and Posht-e-badam metamorphic complexes in central Iran: New geological data, relationships and tectonic implications. Tectonophysics, 451(1): 123–155.

Beane, R.E., 1983. The Magmatic–Meteoric Transition. Geothermal Resources Council, California, Report 13, 10 pp.

Bodnar, R.J., 1993. Revised equation and table for determining the freezing point depression of H2O-NaCl solutions. Geochimica et Cosmochimica Acta, 57(3): 683–684.

Fournier, R.O., 1999. Hydrothermal processes related to movement of fluid from plastic into brittle rock in the magmatic-epithermal environment. Economic Geology, 94(8): 1193–1212.

Goldstein, R.H. and Reynolds, T.J., 1994. Systematics of fluid inclusions in diagenetic minerals. Society of Economic Paleontologists and Mineralogists, Tulsa, 199 pp.

Hukeride, R., Kürsten, M. and Venzlaff, H., 1962. Zur geologie des gebiets zwischen Kerman und Saghand (Iran). Beihefte zum Geologischen Jahrbuch, Hannover, Report 51, 197 pp.

Jazi, M.A., Karimpour, M.H. and Malekzadeh-Shafaroudi, A., 2015. Mineralization, geochemistry, fluid inclusion and sulfur stable isotope studies in the carbonate hosted Baqoroq Cu-Zn-As deposit (NE Anarak). Journal of Economic Geology, 7(2): 179-202. (in Persian)

Karimpour, M.H., Malekzadeh-Shafaroudi, A., Esmaeili-Sevieri, A., Shabani, S., Allaz, J.M. and Stern, C.R., 2017. Geology, mineralization, mineral chemistry, and chemistry and source of ore -fluid of Irankuh Pb-Zn mining district, south of Isfahan. Journal of Economic Geology, 9(2): 267–294. (in Persian with English abstract)

Laznicka, P., 1985. Empirical metallogeny: depositional environments, Lithologic Associations and Metallic Ores. Elsevier, Amsterdam, 1758 pp.

Leach, D., Sangster, D., Kelley, K., Large, R.R., Garven, G., Allen, C., Gutzmer, J. and Walters, S., 2005. Sediment-hosted lead–zinc deposits: a global perspective. Economic Geology, 100(1): 561–607.

Mondillo, N., Boni, M., Balassone, G., Joachimski, M. and Mormone, A., 2014. The Jabali nonsulfide Zn–Pb–Ag deposit, western Yemen. Ore Geology Reviews, 61(1): 248–267.

Peace, W.M. and Wallace, M.W., 2000. Timing of mineralization at the Navan Zn–Pb deposit: a post-Arundian age for Irish mineralization. Geology, 28(8): 711–714.

Qian, Z., 1987. Trace elements in galena and sphalerite and their geochemical significant in distinguishing the genetic type of Pb-Zn ore deposits. Geochemistry, 6(2): 177–190.

Rajabi, A., Rastad, E. and Canet, C., 2012. Metallogeny of cretaceous carbonate hosted Zn–Pb deposits of Iran: geotectonic setting and data integration for future mineral exploration. Internatinal Geology Review, 54(14):1649–1672.

Rajabi, A., Rastad, E. and Canet, C., 2013. Metallogeny of Permian–Triassic carbonate-hosted Zn–Pb and F deposits of Iran: a review for future mineral exploration. Australian Journal of Earth Sciences, 60(2): 197–216.

Roedder, E., 1984. Fluid Inclusions: Reviews in Mineralogy. Mineralogical Society of America, Washington, 644 pp.

Samani- Rad, S., 1999, Geology, mineralogy and genesis of Duna Pb deposit from Central Alborz. M.Sc. Thesis, Islamic Azad University, Tehran, Iran, 149 pp.

Shepherd, T.J., Rankin, A.H. and Alderton, D.H.M., 1985. A Practical Guide to Fluid Inclusion Studies. Blackie, London, 239 pp.

Stöcklin, J., 1968. Structural history and tectonics of Iran: A review. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 52(7): 1229–1258.

Viets, J.G., Hopkins, R.T. and Miller, B.M., 1992. Variations in minor and trace elements in sphalerite from Mississippi Valley Type deposits of the Ozark region: genetic implications. Economic Geology, 87(7): 1897–1905.

Whitney, D.L. and Evans, B.W., 2010. Abbreviations for names of rock-forming minerals. American Mineralogist, 95(1):185–187.

Wilkinson, J.J., 2001. Fluid inclusions in hydrothermal ore deposits. Lithos, 55(1): 229–272.

Wilkinson, J.J., Eyre, S.L. and Boyce, A.J., 2005. Ore-forming processes in Irish-type carbonate hosted Zn–Pb deposits: evidence from mineralogy, chemistry and isotopic composition of sulfides at the Lisheen mine. Economic Geology, 100(1): 63–86.

Wright, W.R., 2001. Dolomitization, Fluid-Flow and Mineralization of the Lower Carboniferous Rocks of the Irish Midlands and Dublin Basin. Ph.D. Thesis, University College Dublin, Belfield, Ireland, 287 pp.