بیب‌فِرِیم: چارچوب کتابشناختی نوین در محیط داده‌های پیوندی

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 11، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 18، اسفند 1398، صفحه 226-241   

نوع مقاله: مقالات مروری

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v0i0.62892

نویسندگان

فاطمه پازوکی^{* 1}؛ سلما کشاورزیان²

¹دانشگاه الزهرا (س)

²دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

مقدمه: هدف از این پژوهش، معرفی و بررسی مدل بیب‌فریم[1] به‌ عنوان چارچوب کتابشناختی جدیدی است که به عنوان جایگزین مارک با کاربست بهتر در محیط داده‌های پیوندی مطرح شده است.
روش‌شناسی: مقاله از نوع مروری - تحلیلی است که کاربری بیب‌فریم را در توصیف کتابشناختی منابع و معرفی ویژگی‌های این مدل نوظهور مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.
یافته‌ها: هدف اصلی از معرفی بیب‌فریم کمک به یافتن مسیر مناسب برای انتقال پیشینه‌های کتابشناختی در بستر مارک به محیط داده‌های پیوندی با حفظ تبادل داده‌ای پایدار و صرفه‌جویی در هزینه‌های به اشتراک‌گذاری و فهرست‌نویسی است. طرح اساسی و اولیه مدل بیب‌فریم به‌ عنوان یک راهکار نوآورانه کتابخانه‌ای برای جایگزینی فهرست‌نویسی ماشین‌خوان بوده است. باید توجه داشت که بیب‌فریم با تمرکز بر روابط داده‌های کتابشناختی تسهیل‌گر، بر ایجاد و سازمان‌دهی داده‌ها (به‌جای پیشینه‌ها) در محیط‌های داده‌ای تمرکز دارد.
نتیجه‌گیری: توسعه مدل بیب‌فریم پاسخی به تأثیر اطلاعات شبکه‌ای برخط، کارکردهای موتورهای جستجو، نیاز به منظم کردن و یافتن مجموعه‌های کتابخانه‌ای و استانداردسازی منابع کتابشناختی برای اتصال به محیط داده‌های پیوندی است. بررسی سوابق و ساختار بیب‌فریم نشان می‌دهد که این مدل، ظرفیت حل مسائل محیط کتابخانه‌ای را در رویارویی با الگوهای جدید کتابشناختی و محیط وب (نظیر جستجوی دقیق، کنترل مستندات[2]، رده‌بندی[3]، ترابری داده‌‌ها[4] و ابهام‌زدایی) دارد.
 
[1]. BIBFRAME (Bibliographic Framework)
[2]. Authority Control
[3]. Classification
[4]. Data Portability

کلیدواژه‌ها

بیب‌فریم؛ توصیف کتابشناختی؛ دادههای پیوندی؛ مارک؛ فهرستنویسی ماشین‌خوان؛ Bibframe

مراجع

پشوتنی‌زاده، میترا (1391). بررسی و مقایسه مارک 21 و یونی مارک به منظور ارائه فرمتی مناسب برای اطلاعات کتابشناختی فارسی پایان‌نامه دکتری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز. بازیابی شده در 11 آذر 1398 از https://ganj-old.irandoc.ac.ir/articles/578379

طاهری، سید مهدی (1388). بررسی تطبیقی کیفیت نمایه‌سازی و رتبه‌بندی اشیای محتوایی حاوی عناصر فراداده‌ای هسته دوبلین و مارک 21 توسط موتورهای کاوش عمومی. پایان‌نامه دکتری. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران. بازیابی شده در 11 آذر 1398 از https://profdoc.um.ac.ir/paper-abstract-1015727.html

غائبی، امیر؛ کریمی منصورآباد، الهام (1388). قابلیت‌ها و محدودیت‌های مارک، فصلنامه کتاب، پیاپی 79 (سال بیستم، شماره 3). صص. 261-270. بازیابی شده در 11 آذر 1398 از http://nastinfo.nlai.ir/article_257_dc0dd3c839ca9b553167cfb404a6bfc3.pdf

فتاحی، رحمت‎الله (1379). رویکردهای نو به ساختار پیشینه‌های کتابشناختی و نمایش آثار در فهرست‌های گرافیکی با استفاده از فناوری فرامتن. در فهرست‌های رایانه‌ای: کاربرد و توسعه؛ مجموعه مقالات همایش کاربرد و توسعه فهرست‌های رایانه‌ای در کتابخانه‌های ایران، 27 و 28 آبان 1378، مشهد (253-268). مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد؛ تهران: مرکز اطلاع‌رسانی و خدمات علمی جهاد سازندگی.

فتاحی، رحمت‌الله؛ ارسطوپور، شعله (1386) تحلیل کارکردهای عناصر اطلاعاتی در پیشینه کتابشناختی: رویکردی نو به سازماندهی چندمنظوره اطلاعات در فهرست‌های رایانه‌ای. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 2 (38)، دوره 10، شماره 2 (پیاپی 38)، تابستان 1386، صفحه 53-90. بازیابی شده در 11 آذر 1398 از https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=12&ved=2ahUKEwjH66Cp55bmAhWJy6QKHSNaA8IQFjALegQIARAE&url=http%3A%2F%2Fensani.ir%2Ffa%2Farticle%2Fdownload%2F246547&usg=AOvVaw1FpQ6LNuSykS5t18OnrZ6K

Ayre, L. B. (2014). MARC isn’t dying fast enough. Collaborative Librarianship, 6 (4), 3. Pp 174-177. Retrieved December, 2, 2019 via https://digitalcommons.du.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1088&context=collaborativelibrarianship

Baker, T., Coyle, K., & Petiya, S. (2014). Multi-entity models of resource description in the semantic web: A comparison of FRBR, RDA and BIBFRAME. Library Hi Tech, 32 (4), 562-582. Retrieved December, 2, 2019 viahttps://www.semanticscholar.org/paper/Multi-entity-models-of-resource-description-in-the-Baker-Coyle/37293c1d01336aaad38d7f0253d1155018e906e9

Fallgren, N., Lauruhn, M., Reynolds, R. R., & Kaplan, L. (2014). The missing link: The evolving current state of linked data for serials. The Serials Librarian, 66 (1-4), 123-138. DOI: https://doi.org/10.1080/0361526X.2014.879690

Frederick, D. E., & Frederick, D. E. (2016). Metadata specialists in transition: from MARC cataloging to linked data and BIBFRAME (data deluge column). Library Hi Tech News, 33 (4), 1-5. DOI: https://doi.org/10.1108/LHTN-03-2016-0015

Frank, P. (2014). BIBFRAME: Why? What? Who? Retrieved December, 2, 2019 via: https://www.loc.gov/aba/pcc/bibframe/BIBFRAME%20paper%2020140501.docx

Jin, Q., Hahn, J., & Croll, G. (2016). BIBFRAME Transformation for Enhanced Discovery. Library Resources & Technical Services, 60 (4), 223. Retrieved December, 2, 2019 via: https://journals.ala.org/index.php/lrts/article/view/6134/7929

Kroeger, A. (2013). The road to BIBFRAME: the evolution of the idea of bibliographic transition into a post-MARC Future. Cataloging & classification quarterly, 51 (8), 873-890. DOI: https://doi.org/10.1080/01639374.2013.823584

Library of Congress. Working Group on the Future of Bibliographic Control. (2008). On the Record: Report of the Library of Congress Working Group on the Future of Bibliographic Control. Library of Congress. Retrieved June, 2, 2016 via: http://www.loc.gov/bibliographic-future/news/LCWGResponse-Marcum-Final-061008.pdf

Lin, S. (2014). BIBFRAME and the Future of Holdings Information. NASIG Newsletter, 29 (1), 3. Pp. 1-2. Retrieved December, 2, 2019 via: http://tigerprints.clemson.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1565&context=nasig

McCallum, S. (2012). Bibliographic framework initiative approach for MARC data as linked data. Retrieved June, 2, 2016 via: http://www. loc. gov/bibframe/pdf/BFI-IGeLU-ppt2003. pdf

Miller, E., Ogbuji, U., Mueller, V., & MacDougall, K. (2012). Bibliographic framework as a web of data: Linked data model and supporting services. In Washington, DC: Library of Congress Retrieved June, 2, 2016 via: http://www.loc.gov/bibframe/pdf/marcld-report-1121-2012.pdf

O’Dell, A. J. (2015). Planning for linked data: Recruitment, Training, and workflow design for resource description and metadata management. In Library Staffing for the Future (245-261). Emerald Group Publishing Limited. DOI: 10.1108/S0732-067120150000034011

Oliver, C. (2015). IFLA’s conceptual models: impact and evolution. Retrieved May 28, 2016, from http://library.ifla.org/1071/1/166-oliver-en.pdf

Tennant, R. (2002). MARC Must die. Library Journal, 127 (17), 26–27.

Retrieved June, 2, 2016 via: http://soiscompsfall2007.pbworks.com/f/marc+must+die.pdf

Tharani, K. (2015). Linked Data in libraries: A case study of harvesting and sharing bibliographic metadata with BIBFRAME. Information Technology and Libraries, 34(1), pp 5-19. DOI: 10.6017/ital.v34i1.5664

The Library of Congress (2016) Overview of the BIBFRAME 2.0 Model. Retrieved May 28, 2016, Via http://www.loc.gov/bibframe/docs/bibframe2-model.html

The Library of Congress announces modeling initiative (2012). BIBFRAME. Library of Congress. Retrieved May 28, 2016, Via: http://digitalcommons.unl.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2454&context=libphilprac

Yang, S. Q. Y., Lili L. (2015). Emerging Technologies for Librarians: A Practical Approach to Innovation. Chapter 4 – metadata management and the semantic web, emerging technologies for librarians, a practical guide to innovation, Chandos Publishing. Pages 41–55. DOI: https://doi.org/10.1016/C2014-0-01414-1