شناسایی نقش کتابخانه‌های عمومی در راستای ارتقای امنیت اجتماعی با فراهم‌آوری منابع و خدمات از دیدگاه خبرگان

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 3، دوره 9، شماره 2، اسفند 1398، صفحه 65-87   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v9i1.74851

نویسندگان

شهناز مصیب زاده^{* 1}؛ زهره میرحسینی¹؛ زهرا اباذری¹؛ نجلا حریری²

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، ایران

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

چکیده

مقدمه: با توجه به گسترش خشونت و جرم و جنایت در جامعه با وجود اعمال روش‌های کیفری، به نظر می‌رسد که روش‌های پیشگیرانه بیشتر از روش‌های کیفری می‌تواند بر کاهش ارتکاب جرم اثر بگذارد و به این ترتیب است که پای نهادهای اجتماعی و فرهنگی مانند کتابخانه‌های عمومی به میان می‌آید. به این منظور در این مطالعه به شناسایی نقش کتابخانه‌های عمومی در کاهش ارتکاب جرم و افزایش امنیت اجتماعی پرداخته می‌شود.
روش‌شناسی: رویکرد مورد استفاده در این نوع پژوهش کیفی است و روش مورد استفاده در آن تکنیک دلفی می‌باشد. جامعه پژوهش شامل متخصصین کتابداری و افراد شاغل در نهادهایی است که به نحوی با مبحث پیشگیری از جرم و امنیت اجتماعی در ارتباط می‌باشند. نمونه‌گیری به صورت قضاوتی یا هدف‌دار انجام شد و 50 نمونه در مرحله اول مطالعه شرکت کردند. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از روش دلفی در دو مرحله انجام گردید. تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار SPSS با محاسبه آمار توصیفی و استنباطی انجام شد.
یافته‌ها: بر اساس یافته‌های پژوهش، اعضای پانل دلفی در مجموع 32 عامل را به عنوان عوامل مهم و تأثیرگذار بر امنیت اجتماعی توسط کتابخانه‌های عمومی تشخیص دادند. این عوامل به هفت دسته تقسیم شده‌اند که شامل شناسایی نیازهای آموزشی، تهیه مواد و منابع آموزشی، خدمات سیار، ترویج خواندن، غنی‌سازی اوقات فراغت، فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی، و امنیت و سرمایه اجتماعی بوده‌اند.
نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان‌دهنده اهمیت نقش کتابخانه‌های عمومی در کاهش جرم و جنایت و افزایش امنیت اجتماعی می‌باشد. از یافته‌های این پژوهش، که برای نخستین بار در ایران اجرا شده است، جهت برنامه‌ریزی برای کتابخانه‌های عمومی در راستای ارتقای امنیت اجتماعی می‌توان استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

کلیدواژه‌ها: کتابخانه‌های عمومی؛ سرمایه اجتماعی؛ امنیت اجتماعی؛ ایران

مراجع

ابراهیمی، رحمان؛ علی‌پور نجمی، سکینه (1392). بررسی کیفی نقش کتابخانه‌های عمومی در ایجاد و ارتقای اعتماد اجتماعی. پژوهش‌نامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 3 (2)، 51 – 72. https://doi.org/10.22067/riis.v3i2.17321

احمدی، فضل‌اله؛ نصیریانی، خدیجه؛ اباذری، پروانه (1387). تکنیک دلفی: ابزاری در تحقیق. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، بهار و تابستان 1387، 8 (1)، 175 – 185. بازیابی شده در 6 خرداد 1396 از http:// ijme.mui.ac.ir/article-1-790-fa.pdf

اسکروچی، رقیه؛ حاجی زین‌العابدینی، محسن؛ نوذر، سمانه. (1391). بررسی مؤلفه‌های محاسبه سنجش سرانه مطالعه و ارائه چارچوبی برای سنجش سرانه مطالعه در ایران. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 18 (1)، 67 – 88. بازیابی شده در 20 خرداد 1396 از http://publij.ir/article-1- 153 -fa.html

بیانیه یونسکو درباره کتابخانه‌های عمومی 1994. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی (پیام کتابخانه سابق). ترجمه زهره میرحسینی. بهار و تابستان 1374، (16 و 17)، 107 – 108. بازیابی شده در 2 شهریور 1395، از http://ensani.ir/fa/article/225324

خواجه‌نوری، بیژن؛ هاشمی نیا، فاطمه (1389). رابطه اوقات فراغت و بزهکاری (نمونه مورد مطالعه: دانش‌آموزان دبیرستانی شهر شیراز). مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، 7 (1)، 31 – 57. بازیابی شده در 20 مرداد 1395، از https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?id=127320

رسولی، رضا؛ صالحی، علی (1390). بررسی و تبیین عوامل مؤثر بر امنیت اجتماعی جوانان. فصلنامه دانش انتظامی، 12 (2)، 165- 201. بازیابی شده در 10 اسفند 1395 از http://www.sid.ir/fa/journal/Viewpaper.aspx?id=153413

سلماسی، لیلا (ویراستار). (1362). کتاب سال امنیت اجتماعی. تهران: آشنایی.

عطایی کردیانی، زینب (1396). اولویت‌بندی و امکان‌سنجی خدمات قابل ارائه در کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد در جهت کاهش آسیب اجتماعی طلاق. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد.

غفاری، غلامرضا (1390). سرمایه اجتماعی و امنیت انتظامی. تهران: جامعه‌شناسان.

فتاحی، رحمت‌الله (1396). پویاسازی کتابخانه‌های عمومی در راستای آگاهی‌بخشی همگانی، اصلاحات اجتماعی و کاهش آسیب‌ها. سخن هفته لیزنا، شماره 367. بازیابی شده در 29 آذر 1397، از https://www.lisna.ir/note/32093

مشایخی، علینقی؛ فرهنگی، علی‌اکبر؛ مؤمنی، منصور؛ علیدوستی، سیروس (1384). بررسی عوامل کلیدی مؤثر بر کاربرد فناوری اطلاعات در سازمان‌های دولتی ایران: کاربرد روش دلفی. فصلنامه مدرس علوم انسانی، 9 (3)، 1 – 42. بازیابی در 20 تیر 1396 از http://www.sid.ir/fa/journal/viewpaper.aspx?id=41037

نویدنیا، منیژه. (1385). گفتمانی پیرامون امنیت اجتماعی. فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، 2(4)، 1-3.

Carageragea, V. M. (2017). Human library facilitation guide [Web log comment]. Retrieved 2019, Feb. 27, from http:// www.erasmusplus. Ro/library/files/ghiduri connector

Hsu, C. H. & Sandford, B.A. (2007). Delphi Technique: Making sense of consensus. Practical assessment Research & evaluation, 12(10), Available online: http:// pareonline.net/pdf/v12n10.pdf

Marchand, M.D. (2010). The Expanding role of public libraries as an interdepartmental and interagency resource. CPM capstone paper, Available online: gato-docs.its.txstate.edu

Miller, J. (2014). A Comparative study of public libraries in Edinburgh and Copenhagen and their potential for social capital creation, published online: http:// doi.org/10.1515/libri-2014-0025.

Powell, C. (2003). The Delphi technique: myths and realities. Journal of advanced nursing, 41(4), 376-382, published online: http:// doi.org/ 10.1046/j.1365-2648.2003.02537.x

Rankin, C. (2016). Library services for the early years: policy, practice, and the politics of the age. Library Trends, 65(1), 5-181, published online: http:// doi.org/ 10.1353/lib.2016.0022

Riggs, W. E. (1983). The Delphi technique: An Experimental evaluation. Technological forecasting and social change, 23, 89-94, published online: https://doi.org/10.1016/0040-1625(83)90073-2

Vincent, J. (2012). The role of public libraries in social justice. Prometheus, 30(3), 349 – 351, published online: https://doi.org/10.1080/08109028.2012.702057