پیامد های کاربرد مجزا و توأم ریزموجودات آزوسپریلیوم و مایکوریزا بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام گندم نواحی گرمسیری

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 9، دوره 6، شماره 3 - شماره پیاپی 21، مهر 1393، صفحه 520-528   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v6i3.21770

نویسندگان

مجید جیریایی^* ؛ اسفندیار فاتح؛ امیر آینه بند

گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

به منظور ارزیابی پیامد های کاربرد مجزا و توأم ریزموجودات آزوسپریلیوم و مایکوریزا بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام گندم نواحی گرمسیری پژوهشی در سال زراعی 1392-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. طرح آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک کامل تصادفی و در 3 تکرار بود. عوامل آزمایش شامل باکتری Azospirillum lipoferum در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح)، قارچ مایکوریزا در سه سطح (عدم کاربرد، استفاده از سویه Glomus intradices و سویه G. mossaae)، و ارقام گندم در سه سطح ( رقم چمران و دو رقم دوروم (دنا و بهرنگ)) بود. بررسی صفاتی همچون تراکم سنبله، وزن هکتولیتر، عملکرد دانه، شاخص بازآوری و چندین ویژگی دیگر حکایت از تأثیر مثبت و معنی دار استفاده از ریزموجودات بر ارقام گندم را داشت به نحوی که همزیستی مایکوریزایی بین 7 تا 33 درصد و همیاری آزوسپریلیوم بین 4 تا 32 درصد صفات برآوردی را بهبود دادند. البته، کاربرد توأم، منجر به افزایش اثرات کاربرد کودهای بیولوژیک بر صفات برآوردی شد، اما بیشترین وزن هزاردانه (52 گرم)، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب (33/1246 و 9/3000 گرم در متر مربع) از تیمار تلقیح بذور رقم چمران با آزوسپیلیوم و استفاده از سویه G. mossaae بدست آمد و بیشترین تعداد روز تا سنبله دهی (118 روز) و وزن هکتولیتر (31/803 گرم در لیتر) از تیمار تلقیح باکتریایی گندم چمران و استفاده از سویه G. intradices بدست آمد. بنابراین می توان اذعان داشت آزوسپریلیوم و مایکوریزا جهت تغذیه ارگانیک گندم نان و ماکارانی، و به عنوان جایگذینی مناسب برای کودهای شیمیایی هستند.

کلیدواژه‌ها

تراکم سنبله؛ شاخص بازآوری؛ کودهای بیولوژیک؛ وزن هکتولیتر