| تعداد نشریات | 56 |
| تعداد شماره‌ها | 2,155 |
| تعداد مقالات | 22,242 |
| تعداد مشاهده مقاله | 98,307,967 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 35,872,068 |
واکاوی و تبیین جایگاه مصطلحات علت و حکمت در استنباط احکام | ||
| فقه و اصول (Fiqh va uṣūl) | ||
| مقاله 2، دوره 53، شماره 1 - شماره پیاپی 124، خرداد 1400، صفحه 46-25 اصل مقاله (528.58 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfu.v53i1.76993 | ||
| نویسندگان | ||
| سجاد داورپناه مقدم* 1؛ موسی حکیمی صدر2 | ||
| 1دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 2حکیم سبزواری | ||
| چکیده | ||
| برخی از روایات و آیات دربردارنده احکام، معلَّل به تعلیلاتی هستند که فقها آن‌ها را با دو نامگذاری حکمت و علت تقسیم کزده‌اند. چنانچه چیزی علت قلمداد شود، برخلاف حکمت، معمِّم و مخصِّص حکم خواهد بود. در این مقاله سعی بر آن است اساس این تقسیم‌بندی، مفهوم و ویژگی‌های متفاوت و متشابه حکمت از علت باز شناخته شود. ظاهر امر، نشان‌دهندۀ سبق ذهنی فقیه به‌جهت شهرت فتوا، روایات خاص و همچنین روحیۀ احتیاط در تقسیم تعلیلات به علت و حکمت است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حکمت حکم؛ علت حکم؛ احکام معلل؛ تعلیل احکام | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم آلوسی، محمودبن‌عبدالله، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، علی عبدالباری عطیة، چاپ اول، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1415ق. آمدی، علی‌بن‌محمد، الإحکام فی اصول الأحکام، عبدالرزاق عفیفی، بیروت‌دمشق: مکتب الإسلامی، بی‌تا. ابن‌ابی‌زمنین، محمدبن‌عبدالله، تفسیر إبن أبی زمنین، چاپ اول، بیروت: دارالکتاب العلمیه، 1424ق. ابن‌اثیر، مبارک‌بن‌محمد، النهایة فی غریب الحدیث والأثر، چاپ اول، قم: اسماعیلیان، بی‌تا. ابن‌ادریس، محمدبن‌احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، چاپ دوم، قم: اسلامی، 1410ق. ابن‌بابویه، محمدبن‌علی، من لا یحضره الفقیه، چاپ دوم، قم: اسلامی، 1413ق. ابن‌حنبل، احمدبن‌محمد، مسند الإمام أحمد بن حنبل، به‌تحقیق: شعیب الأرنؤوط - عادل مرشد، مؤسسة الرسالة، 1421ق. ابن‌حیون، نعمان‌بن‌محمد، دعائم الإسلام، چاپ دوم، قم: آل بیت(ع)، 1385. بستان، «تحقیقی دربارۀ علت و حکمت احکام شرعی»، پژوهش‌های اصولی، شمارۀ11، زمستان1390، صص63تا92. جصاص، احمدبن‌علی، احکام القرآن، محمدصادق قمحاوی، چاپ اول، بیروت: دارالإحیاء التراث العربی، 1405ق. جمعی از مؤلفان، مجلۀ فقه اهل بیت، چاپ اول، قم: دایرة المعارف فقه اسلامی، بی‌تا. حر عاملی، محمدبن‌حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، چاپ اول، قم: آل بیت(ع)، 1409ق. حکیم، محمدتقی، الأصول العامة فی الفقه المقارن، چاپ دوم، قم: مجمع جهانی اهل بیت(ع)، 1418ق. حویزی، عبدعلی‌بن‌جمعه، تفسیر نور الثقلین، سیدهاشم رسولی محلاتی، چاپ چهارم، قم: اسماعیلیان، 1415ق. خویی، ابوالقاسم، مصباح الأصول(مباحث حجج و امارات)، واعظ حسینی بهسودی، محمد سرور، چاپ پنجم، قم: مکتبة الداوری، 1417ق. نائینی، محمدحسین، اجود التقریرات، به‌تقریر: ابوالقاسم خویی، چاپ اول، قم: مطبعة العرفان، 1352. شبیری زنجانی، موسی، کتاب نکاح، چاپ اول، قم: مؤسسۀ پژوهشی رأی پرداز، 1419ق. شبیری زنجانی، موسی ، کتاب خمس، چاپ اول، قم: مؤسسۀ پژوهشی رأی پرداز، بی‌تا. علم‌الهدی، علی‌بن‌حسین، الانتصار فی انفرادات الإمامیة، چاپ اول، قم: اسلامی، 1415ق. شهید ثانی، زین‌الدین‌بن‌علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، چاپ اول، قم: کتابفروشی داوری، 1410ق. شهید ثانی، زین‌الدین‌بن‌علی ، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، چاپ اول، قم: اسلامی، 1413ق. صاحب‌جواهر، محمدحسن‌بن‌باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، عباس قوچانی، علی آخوندی، چاپ هفتم، بیروت: دارلإحیاء التراث العربی، 1404ق. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم: اسلامی، 1417ق. طوسی،محمدبن‌حسن، الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، چاپ اول، تهران، دارالکتب الإسلامیه، 1390. طوسی،محمدبن‌حسن ، الخلاف، چاپ اول، قم: اسلامی، 1407ق. طوسی،محمدبن‌حسن ، المبسوط فی الفقه الإمامیه، سیدمحمدتقی کشفی،چاپ سوم، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، 1387. علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف، تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة(ط-الحدیثة)، ابراهیم بهادری، چاپ اول، قم: امام صادق(ع)، 1420ق. غزالی، محمدبن‌محمد، المستفصی فی علم الأصول، عبدالإسلام عبدالشافی، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1417ق. کلینی، محمدبن‌یعقوب، الکافی(ط-الإسلامیة)، علی‌اکبر غفاری، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1407ق. محقق حلی، جعفربن‌حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، عبدالحسین محمد علی بقال، چاپ دوم، قم: اسماعیلیان، 1408ق. محقق داماد، محمد، کتاب الصلاة، مؤمن قمی، چاپ دوم، قم: اسلامی، 1416ق. مصباح، محمدتقی، آموزش فلسفه، چاپ اول، تهران: امیرکبیر، 1378. مکارم شیرازی، ناصر، بررسی طرق فرار از ربا، چاپ اول، قم: بی‌نا، بی‌تا. مکارم شیرازی، ناصر ، القواعد الفقهیه، چاپ سوم، قم: مدرسۀ امام امیرالمؤمنین(ع)، 1411ق. مکارم شیرازی، ناصر ، کتاب‌النکاح، محمدرضا حامدی، مسعود مکارم، چاپ اول، قم: مدرسۀ امام علی(ع)، 1424ق. نائینی، محمدحسین، رسالة فی حکم اللباس المشکوک فیه- رسالة الصلاة فی المشکوک(ط-الحدیثة)، جعفر الغروی النائینی، چاپ اول، قم: آل بیت(ع)، 1418ق.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,623 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,682 |
||