ارزیابی عملکرد و سرعت پرشدن دانه لاین‌های گندم در دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی بعد از گرده‌افشانی

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 13، دوره 6، شماره 3 - شماره پیاپی 21، مهر 1393، صفحه 561-570   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v6i3.23874

نویسندگان

علیرضا دستور؛ رسول اصغری رکریا^*

دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

به منظور ارزیابی عملکرد دانه، سرعت و دوره موثر پر شدن دانه و تعیین روابط همبستگی بین سرعت و طول دوره ی پرشدن دانه با وزن نهایی دانه ی ده ژنوتیپ گندم، آزمایشی در سال زراعی 89-1388 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو شرایط بدون تنش و تنش کم آبی انتهای فصل (قطع آبیاری پس از گرده افشانی) انجام شد. نتایج نشان داد که از نظر صفت عملکرد اثر ژنوتیپ و محیط معنی دار ولی اثر متقابل آن ها غیرمعنی‌دار بود. ژنوتیپ‌های شماره‌‌ 2‌‌‌(Bow"s"/Crow"s"//Kie"s"/Vee"s"/3/MV17)‌ و4 (Spb"s"//K134(60)Vee"s"/3/Druchamps/4/Alvd‌) در شرایط خشکی آخر فصل با 3830 و 3690 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را تولید کردند.. از نظر سرعت و دوره موثر پر شدن دانه، اثر ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل آنها معنی‌دار بود. ضریب همبستگی بین صفات نشان داد که بین سرعت و دوره پر شدن دانه همبستگی منفی وجود دارد. از لحاظ سرعت پر شدن دانه در شرایط تنش، ژنوتیپ شماره 7 F130-L-1-12/MV12(ATILLA-12)) با 29/1 میلی گرم در روز و در محیط بدون تنش ژنوتیپ‌های شماره 3 (Owl/Siossons//Zrn)،4 (Spb"s"//K 134(60)Vee"s"/3/Druchamps/4/Alvd) و 7 ( F130-L-1-12/MV12(ATILLA-12) با 41/1 میلی‌گرم در روز بیشترین سرعت پر شدن دانه را به خود اختصاص دادند. نتایج نشان داد که همه ژنوتیپ‌ها در محیط بدون تنش از سرعت پر شدن بالاتری برخوردار بودند. بطور کلی می توان چنین استنباط کرد که هر چند ژنوتیپ‌ها از نظر سرعت پرشدن دانه دارای تفاوت معنی‌داری هستند ولی افزایش عملکرد ژنوتیپ‌های پر محصول از طریق سرعت پرشدن دانه بیشتر میسر نگردیده است.

کلیدواژه‌ها

گندم؛ عملکرد دانه؛ شاخص های تحمل تنش خشکی