| تعداد نشریات | 51 |
| تعداد شماره‌ها | 2,028 |
| تعداد مقالات | 21,110 |
| تعداد مشاهده مقاله | 47,484,570 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 20,369,380 |
تسامح در اثبات حدود به مثابۀ مبنایی در حقوق کیفری اسلام | ||
| فقه و اصول (Fiqh va uṣūl) | ||
| مقاله 6، دوره 53، شماره 1 - شماره پیاپی 124، خرداد 1400، صفحه 139-117 اصل مقاله (583.39 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfu.v53i1.80814 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه کراچیان ثانی1؛ سید محمد صدری* 2؛ احمد باقری3؛ محمد صادق جمشیدی راد2؛ حیدر امیرپور4 | ||
| 1دانش آموخته دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه پیام نور تهران | ||
| 2دانشیار دانشگاه پیام نور تهران | ||
| 3استاد دانشگاه تهران | ||
| 4استادیار دانشگاه پیام نور تهران | ||
| چکیده | ||
| هرچند در نگرش ظاهری به مجازات‌های اسلامی ممکن است این‌گونه به نظر برسد که فقه جزایی اسلام، رویکرد خشن و سرسختی با خطاکاران دارد، لیکن با واکاوی آموزه‌های قرآنی، روایی و فقهی می‌توان اصل تسامح در نظام جزایی اسلام را استنتاج کرد که مبنا و قاعده‌ای در مراحل کشف، تحقیق، اثبات و صدور حکم است. این پژوهش بر آن است تا با اتکاء به روش تحلیلی‌توصیفی وجود اصل تسامح در فقه جزایی اسلام را اثبات و کیفیت تأثیرگذاری آن را در فقه جزایی بررسی کند. سفارش به توبه، خودداری از اقرار، دفع حدود با شبهه، الزامی‌بودن تعدد اقرار و شهود در اثبات جرم، جلوه‌های روشن اصل تسامح در مجازات‌های اسلامی هستند که بیانگر رویکرد شریعت اسلام در صیانت از کرامت انسانی از یک‌‌سو و ترغیب به بزه‌پوشی، جرم‌زدایی و کیفرزدایی از دیگر سو است. این اصل به حدود اختصاص ندارد و می‌تواند مبنای حقوق کیفری اسلام قرار گیرد و سایر مجازات‌های شرعی را نیز شامل شود. اثبات و تحلیل اصل یادشده، رفع ابهام و پاسخ‌گویی به چالش‌های موجود در حقوق جزایی اسلام را نتیجه می‌دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مجازات؛ تسامح؛ اصل تسامح؛ فقه جزایی اسلام | ||
| مراجع | ||
|
قرآن مجید آمدی، عبدالواحدبن‌محمد، تصنیف غرر الحکم و در الکلم، قم: دفتر تبلیغات، 1366. ابن براج، عبدالعزیزبن‌نحریر، مهذب، قم: اسلامی، 1406ق. ابن‌ادریس، محمدبن‌احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، چاپ دوم، قم: اسلامی، 1410ق. ابن‌انس، مالک، المدونه، بی‌جا: دارالکتب العلمیه، 1415ق. ابن‌بابویه، محمدبن‌على، الخصال، قم: جامعة المدرسین، 1362. ابن‌بابویه، محمدبن‌على ، من لایحضره الفقیه، چاپ دوم، قم: اسلامى، 1413ق. ابن‌جزی، محمدبن‌حمد، قوانین الفقهیة، بی‌جا: مطبعه النهضه نباس، بی‌تا. ابن‌رشد، محمدبن‌احمد، بدایة المجتهد و نهایة المقتصد، قاهره: دار الحدیث، 1425ق. ابن‌زهره، حمزةبن‌على، غنیه النزوع، قم: امام صادق(ع)، 1417ق. ابن‌شعبه، حسن‌بن‌على، تحف العقول، چاپ دوم، قم: جامعۀ مدرسین، 1404ق. ابن‌قدامه، عبدالله‌بن‌احمد، المغنی، بی‌جا: مکتبة القاهرة، 1388. ابن‌کثیر، اسماعیل‌بن‌عمر، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1419ق. ابن‌ماجه، محمدبن‌یزید، سنن ابن ماجه، بی‌جا: دار إحیاء الکتب العربی، بی‌تا. ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم، لسان العرب، چاپ سوم، بیروت: دار الفکر، 1414ق. ابن‌نجیم، زین‌الدین‌بن‌ابراهیم، البحر الرائق شرح کنز الدقائق، چاپ دوم، بی‌جا: دارالکتاب الاسلامی، بی‌تا. ابن‌همام، محمدبن‌عبدالواحد، فتح القدیر، بی‌جا: دارالفکر، بی‌تا. ابوداود، سلیمان‌بن‌اشعث، سنن ابی داوود، بیروت: المکتبه العصریه، بی‌تا. اعرجی، عبدالمطلب‌بن‌محمد، کنزالفوائد، قم: اسلامی، 1416ق. انصاری، زکریابن‌محمد، أسنى المطالب فی شرح روض الطالب، بی‌جا: دار الکتاب الإسلامی، بی‌تا. بجنوردی، حسن، القواعد الفقهیه، قم: نشر الهادی، 1419ق. بخاری، محمدبن‌اسماعیل، صحیح البخاری، بی‌جا: دار طوق النجاة، 1422ق. بیهقی، احمدبن‌حسین، سنن الکبری، بیروت: مؤسسه الرساله، 1421ق. بیهقی، احمدبن‌حسین ، سنن الکبرى، چاپ سوم، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1424ق. ترمذی، محمدبن‌عیسى، سنن ترمذی، بیروت: دار الغرب الإسلامی، 1998م. حاجی ده‌آبادی، احمد، قواعد فقه جزایی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1389. حر عاملی، محمدبن‌حسن، وسائل الشیعه، قم: آل البیت، 1409ق. حسینی شیرازی، محمد، موسوعه الاستدلالیه فی الفقه الاسلامی(الحدود و التعزیرات)، قم: الفکر الاسلامی، 1407ق. حسینی مراغی، عبدالفتاح‌بن‌على، العناوین الفقهیه، قم: اسلامى، 1417ق. حسینی، سیدمحمد، سیاست جنایی در اسلام و در جمهوری اسلامی ایران، تهران: سمت، بی‌تا. حسینی، سیدمحمد ، فرهنگ لغات و اصطلاحات فقهی، تهران، سروش، 1382. حسینی، سیدمحمد ، متولی‌زاده نایینی، «بررسی نظریه برچسب زنی با نگاه به منابع اسلامی»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دورۀ42، شمارۀ4، 1391، صص 136تا117. حلبی، ابوصلاح، کافی فی الفقه، اصفهان: کتابخانۀ عمومى امام امیرالمؤمنین،1403ق. حمیرى، نشوان‌بن‌سعید، شمس العلوم، بیروت: دار الفکر المعاصر، 1420ق. خطیب شربینی، محمدبن‌احمد، مغنی المحتاج، بی‌جا: دارالکتب العلمیه، 1415ق. خمینی، روح‌الله، تحریر الوسیله، قم: مطبوعات دار العلم، بی‌تا. خوانساری، احمد، جامع المدارک، چاپ دوم، قم: اسماعیلیان، 1405ق. خوئی، ابوالقاسم، مبانی تکمله المنهاج، قم: إحیاء آثار الإمام الخوئی، 1422ق. دسوقی، محمدبن‌احمد، حاشیة الدسوقی علی الشرح الکبیر، بی‌جا: دارالفکر، بی‌تا. دمیاطی، محمدشطا، اعانة الطالبین، بی‌جا: دارالفکر، 1418ق. دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، چاپ دوم، تهران: چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، 1377. روحانی، صادق، فقه الصادق، قم: دارالکتاب مدرسۀ امام صادق(ع)، 1412ق. زیلعی حنفی، عثمان‌بن‌علی، تبیین الحقائق شرح کنز الدقائق، قاهره: المطبعة الکبرى الأمیریة، 1313. سبزوارى، عبدالأعلى، مهذب الاحکام، چاپ چهارم، قم: المنار، 1413ق. سبزوارى، محمد، ارشاد الاذهان الى تفسیر القرآن، بیروت: دار التعارف للمطبوعات، 1419ق. سعدى، عبدالرحمن، تیسیر الکریم الرحمن فی تفیسر کلام المنان، چاپ دوم، بیروت: مکتبة النهضة العربیة، 1408ق. سیوری، مقدادبن‌عبدالله، آیات الاحکام، قم: مرتضوی، 1425ق. شمس‌الائمه سرخسی، محمدبن‌احمد، مبسوط، بیروت: دار المعرفة، 1414ق. شوکانی، محمد، نیل الاوطار، مصر: دار الحدیث، 1413ق. شهید اول، محمدبن‌مکی، القواعد و الفوائد، قم: کتابفروشی مفید، بی‌تا. شهید اول، محمدبن‌مکی ، غایة المراد، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1414ق. شهید ثانی، زین‌الدین‌بن‌علی، مسالک الافهام، قم: معارف اسلامی، 1413ق. شیرازی، ابراهیم‌بن‌علی، المهذب فی فقه الامام الشافعی، بی‌جا: دارالکتب العلمیه، بی‌نا. صابونی، محمدعلی، روائع البیان تفسیر آیات الأحکام، چاپ سوم، بیروت: مکتبه الغزالی، 1400ق. صاحب‌جواهر، محمدحسن، جواهر الکلام، چاپ هفتم، بیروت: داراحیاء التراث العربی، 1404ق. صادقی، محمدهادی، «بزه‌پوشی»، مجلۀ حقوقی دادگستری، تهران، 1378، شمارۀ 27-28، صص 161-192. صافی گلپایگانی، لطف‌الله، التعزیر احکامه و حدوده، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا. طباطبایی، على‌بن‌محمد، ریاض المسائل، قم: آل البیت(ع)، 1418ق. طوسی، محمدبن‌حسن، الخلاف، بی‌جا: اسلامی، 1407ق. طوسی، محمدبن‌حسن ، المبسوط، چاپ سوم، تهران: مکتبه المرتضویه، 1387. طوسی، محمدبن‌حسن، النهایه، چاپ دوم، بیروت: دار الکتاب العربی، 1400ق. طوسی، محمدبن‌حسن، تهذیب الاحکام، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب اسلامیه، 1407ق. طوسی، نصیرالدین، اخلاق ناصری، به‌تصحیح: مجتبی مینوی، علیرضا حیدری، چاپ ششم، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی، 1387. علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف، تحریر الاحکام، مشهد: آل البیت، بی‌تا. علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف، تذکرة الفقهاء، قم: آل البیت، 1414ق. علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف، قواعد الاحکام، قم: اسلامی، 1413ق. علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف، مختلف الشیعه، چاپ دوم، قم: اسلامى،1413ق. علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف، منتهی المطلب، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة، 1412ق. عوده، عبدالقادر، التشریع الجنائی الاسلامی، بیروت: دار الکاتب العربی، بی‌تا. فاضل هندی، محمدبن‌حسن، کشف اللثام، قم: اسلامی، 1416ق. فخرالمحققین، محمدبن‌حسن، ایضاح الکفایه، قم: اسماعیلیان، 1387. فخررازی، محمدبن‌عمر، تفسیر الکبیر، چاپ سوم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1420ق. فیض کاشانی، ملا محسن، مفاتیح الشرائع، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، بی‌تا. فیض کاشانی، ملا محسن، وافی، اصفهان: کتابخانه امام امیرالمؤمنین، 1406ق. فیومی، احمدبن‌محمد، المصباح المنیر، قم: دار الرضی، بی‌تا. قرطبی، محمدبن‌احمد، جامع ا لاحکام القرآن، تهران: ناصرخسرو، 1364. کاشف الغطاء نجفی، حسن‌بن‌جعفر، انوار الفقاهه، نجف: کاشف الغطاء، 1422ق. کلانتری خلیل‌آباد، عباس؛ گلستان‌رو، صدیقه، «احتیاط در دماء و کاربرد آن در حقوق کیفری»، نشریۀ حقوق اسلامی، سال سیزدهم، شمارۀ51، 1395، صص 129-159. کاسانی الحنفی، أبوبکربن‌مسعود، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، چاپ دوم، بی‌جا: دار الکتب العلمیة، 1406ق. کلینى، محمدبن‌یعقوب، کافی، قم: دار الکتب الاسلامیه، 1407ق. متقی، علی‌بن‌حسام‌الدین، کنز العمال، بیروت: مؤسسة الرسالة، 1989م. مجلسی، محمدتقی‌بن‌مقصودعلی، روضة المتقین، چاپ دوم، قم: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور، 1406ق. محقق حلی، جعفربن‌حسن، شرایع الاسلام، چاپ دوم، قم: اسماعیلیان، 1408ق. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، چاپ دوم، بی‌جا: دار الحدیث، 1416ق. مسلم‌بن‌حجاج، صحیح مسلم، بیروت: دار الاحیاء تراث العربی، بی‌تا. معاونت آموزش و تحقیقات قوۀ قضاییه، مجموعه نظریات مشورتی فقهی در امور کیفری، قم: معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه، 1382ق. مفید، محمدبن‌محمد، المقنعه، قم: کنگرۀ جهانى هزارۀ شیخ مفید، 1413ق. مقدس اردبیلی، احمدبن‌محمد، مجمع الفائده و البرهان، قم: اسلامی، 1403ق. مکارم شیرازی، ناصر، انوار الفقاهه- کتاب الحدود و التعزیرات، قم: مدرسة الامام علی‌بن‌ابی‌طالب، 1418ق. مکارم شیرازی، ناصر، تعزیر و گسترۀ آن، قم: مدرسة الإمام علی‌بن‌أبی‌طالب، 1425ق. مکارم شیرازی، ناصر، قواعد الفقهیه، چاپ سوم، قم: مدرسۀ امام امیرالمؤمنین(ع)، 1411ق. موسوی اردبیلی، عبدالکریم، فقه الحدود و التعزیرات، چاپ دوم، قم: مؤسسة النشر لجامعة المفید، 1427ق. موسوی بجنوردی، سیدمحمد، قواعد فقهیه، تهران: مجد، 1385. موسوی گلپایگانی، محمدرضا، در المنضود فی احکام الحدود، قم: دارالقرآن الکریم، 1412ق. موسوی گلپایگانی، کتاب الشهادات، قم: جناب مقرر کناب، 1405ق. نراقی، احمدبن‌محمدمهدی، جامع السعادات، نجف: مطبعه النعمان، بی‌تا. نوری، حسین‌بن‌محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: آل البیت، 1408ق. نووی، یحیی‌بن‌شریف، المجموع شرح المهذب، بی‌جا: دارالفکر، بی‌تا. وزارة الأوقاف والشئون الإسلامیة الکویت، الموسوعة الفقهیة الکویتیة، چاپ دوم، کویت: دارالسلاسل، (1404-1427ق). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,154 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,846 |
||