هرمنوتیک و مخاطرات ژئومورفولوژیک؛ با تأکید بر ارزیابی و پهنه‌بندی مخاطرات زمین لغزش در منطقه رودبار

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقاله 11، دوره 9، شماره 1، خرداد 1399، صفحه 215-238   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geo.v9i1.85783

نویسندگان

سعید رحیمی هرآبادی^* ؛ ندا مجیدی راد

دانشگاه خوارزمی

چکیده

مباحث روش‌شناسی در مخاطرات ژئومورفولوژیک ازجمله ابزارهای علمی و فکری هستند که هیچ دانش‌پژوه جدی در این رشته نمی‌تواند، خود را از آنها معاف کند. به همین دلیل در این نوشتار به کمک دو نوع روش‌شناسی مبتنی بر روش ‌اثباتی (پهنه‌بندی درجات خطر با مدل تحلیل شبکه) و  فرا اثباتی (تفسیر هرمنوتیکی پهنه‌های خطر)، کوشش شده است، نتایج کمّی حاصل از مطالعه حاضر را با تفسیر و فهم نقشه به سمت کاربردی‌تر شدن سوق دهد. با توجه به وقوع زلزله‌‌ سال 1369رودبار و ناپایدارشدن دامنه‌های مشرف بر محیط‌ شهری رودبار و نیز کاربری‌های اراضی نامتجانس، وقوع زمین‌لغزش‌ در محیط شهری این منطقه به عاملی مخاطره‌آمیز‌ تبدیل شده است. این نوشتار‌ ‌تلاش دارد به ارزیابی و پهنه‌بندی حساسیت خطر زمین‌لغزش در سکونتگاه‌های منطقه رودبار بپردازد. به همین منظور با استفاده از فرایند تحلیل شبکه و تعیین معیارهای پیشنهادی مبتنی بر بازدیدهای‌میدانی و مطالعات کتابخانه‌ای‌ در وقوع خطر زمین لغزش شهری، این معیارها در دو خوشه‌ اصلی مخاطرات طبیعی و زیست‌محیطی طبقه‌بندی گردید. در مرحله‌ بعد با تهیه‌ لایه‌های اطلاعاتی از عناصر مزبور و ارزش‌گذاری آنها، این لایه‌ها در محیط ARCGIS مورد تحلیل قرار گرفت و نقشه‎ نهایی پهنه‌بندی خطر زمین لغزش در محدوده‌ کنترل کننده‌‌ رودبار با درجات خطر‌ کم‌ (4‌ درصد)، ‌متوسط ‌(‌71‌‌ درصد) و ‌بالا‌ (‌25درصد) تعیین گردید که نشان‌دهنده‌ تسلط فرایندهای مخاطره‌زا در محدوده‎ شهری است. در گام پایانی به منظور کاربردی نمودن و فهم عمیق یافته‌ها، نقشه خروجی در سطوح هرمنوتیک متن و ذهن فعال مورد تفسیر هرمنوتیک قرار گرفت. همچنین نمونه‌ای از تفسیر هرمنوتیکی از عینک دیگر صاحب‌نظران علوم جغرافیایی با هدف میان‌رشته‌ای شدن این خروجی مورد بررسی قرار گرفت. چنانچه هنر یک ژئومورفولوژیست، تبدیل نمودن متن‌های غیرفعال به فعال جهت استفاده کاربردی تحلیل‌های ناشی از پدیده‌های ژئومورفیک در سایر گرایش‌های علوم جغرافیایی نظیر مطالعات آب و هواشناسی، جغرافیای شهری، جغرافیای روستایی، جغرافیای سیاسی و... است.  
 

کلیدواژه‌ها

مخاطرات ژئومورفولوژیک؛ روش‌شناسی اثباتی؛ تفسیر هرمنوتیکی؛ زمین لغزش شهری؛ مدیریت محیط

سایر فایل های مرتبط با مقاله

11-rahimi.pdf

مراجع

احمدی، بابک؛ 1386. ساختار و تأویل متن. تهران: انتشارات مرکز. چاپ نهم.

افضلی، رسول؛ کیانی، وحید؛ 1389. تبیین جایگاه روش‌های اثباتی و فرا اثباتی در مطالعات جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک. فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی. شماره 42. تابستان 1389. صص 103-120.

افضلی، رسول؛ 1396. روش‌شناسی در جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

بشیریه، حسین؛ 1396. احیای علوم سیاسی. تهران: انتشارات نی.

رامشت، محمدحسین؛ 1391. فلسفه‌گرایی در اندیشه‌های علمی مرحوم دکتر شکویی. مجموعه مقالات بربلندای اندیشه، واکاوی سیر تحول اندیشه علمی دکتر حسین شکویی. به اهتمام سیدعلی بدری. انتشارات نورعلم.صص 215-220.

رامشت، محمدحسین؛ صفاری، امیر؛ کرم، امیر؛ محمدیان، عبرت؛ 1396. نسبی‌گرایی در ژئومورفولوژی. فصلنامه پژوهش‌های ‌جغرافیای ‌طبیعی. دورة 49. شماره 1. بهار 1396. صص 1-20.

رمضانی‌گورابی، بهمن؛ ابراهیمی، هدی؛ 1388. زمین‎لغزش و راهکارهای تثبیت آن. فصلنامه آمایش محیط. سال دوم. شماره 7. صص 110-118.

روستایی، شهرام؛ جباری، ایرج؛ 1386. ژئومورفولوژی مناطق شهری. تهران: انتشارات سمت.

ریخته‌گران، محمدرضا؛ 1378. منطق و مبحث علم هرمنوتیک. تهران: انتشارات کنگره.

شریعت‌جعفری، محسن؛ 1375. زمین‎لغزش، مبانی و اصول پایداری شیب‎های طبیعی. تهران: انتشارات سازه.

عابدینی،‌موسی؛ مقیمی، ابراهیم؛ 1391.‌ نقش تنگناهای ژئومورفولوژیکی در توسعه کالبدی کلان‌شهر تبریز به ‎منظور کاربری بهینه. فصلنامه جغرافیا و برنامه‎ریزی محیطی. سال 23. شماره 1. صص. 166- 147.

کرمی، فریبا؛ 1386. مخاطرات ژئومورفولوژیک ناشی از ساخت و توسعۀ راه‎های روستایی با تاکید بر حرکات توده‌ای و ایجاد خندق ‌(مطالعه موردی‌: روستاهای شهرستان سراب). فصلنامه فضای جغرافیایی. سال ششم. شماره 16. صص 85-105.

لشگری، احسان؛ 1397. تبیین مفهوم فضای جغرافیایی در مکاتب روش‌شناسی اثبات‌گرا و هرمنوتیک. فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی. سال 29. شماره 2. تابستان 1397. صص 35-54.

مرادی، اسکندر؛ افضلی، رسول؛ 1392. اندیشه‌های جدید در ژئوپلیتیک. تهران: انتشارات زیتون سبز.

مرداک، جاناتان؛ 1392. جغرافیای پساساختارگرا. ترجمه رسول افضلی و مصیب قره بیگی. تهران: انتشارات زیتون سبز.

معینی علمداری، جهانگیر؛ 1385. روش‌شناسی نظریه‌های جدید در سیاست. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

مقیمی، ‌ابراهیم؛ 1387. ژئومورفولوژی شهری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. چاپ سوم.

نخعی کمال‎آبادی عیسی؛ امیرآبادی، محمد؛ محمدی‎پور، هیرش؛ 1389. انتخاب استراتژی بهینه بر اساس تحلیل SWOT و روش فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP)،‌ مطالعه موردی: شرکت پتروشیمی اراک. فصلنامه مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی. سال پنجم. شماره 11. صص. 21-34.

نیچه، فردریش؛ گادامر، هانس‌گئورک؛ ریکور، پل؛ 1379. هرمنوتیک مدرن: گزینه جستارها. ترجمه بابک احمدی. مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: انتشارات مرکز.

Ayala, I. A., 2002, Geomorphology, Natural Hazards, Vulnerability and Prevention of Natural Disasters in Developing Countries ,Geomorphology, No. 47, PP. 107–124.

Bathrellos, G.D., 2007, An Overview in Urban Geology and Urban Geomorphology, Bulletin of the Geological Society of Greece vol 2007 Proceedings of the 11th International Congress, May 2007, Athens. .

Frydrychova K, B. Semradova, I., 2012. Hermeneutic Approach and Virtual Study Environment, Procedia Technology 1, doi: 10.1016/j.protcy.2012.02.034, pp183 – 186.

Isidori, E., 2015. Education as Synesis: A Hermeneutical Contribution to the Pedagogical Theory of Educational Practice, Procedia - Social and Behavioral Sciences 197, pp, 531 – 536.

Kaplantzis, N., 2015. Paul Ricoeur, Visual Hermeneutics and Political Science: an Incompatible Relation, Department of Media and Communication, Vol 1, Issue 1: New Directions in Media Research 2015.

Kecmanovic, C, D. Boell S, K., 2014. A Hermeneutic Approach for Conducting Literature Reviews and Literature Searches, Communications of the Association for Information Systems, Volume 34, Article 12, pp. 257-286.

Monica, M., Tomas, G., Silvia, A. D., 2009, An ANP Approach to Assess the Sustainability of Tourist Strategies for the Coastal NP of Venezuela, Technological and Economic Development of Economy, Vol. 16, No. 4, PP. 672-689.

Roering, J.J., Kirchner, J.W., Dietrich, W.E., 2005. Characterizing Structural and Lithologi Controls on Deep-seated Landsliding: Implications for Topographic Relief and Landscape Evolution in the Oregon Coast Range, Geological Society of AmericaBulletin, No.117, PP. 654-668.

Sakar, S. Kanungo, P. Mehrotar, G.S., 1995. Landslide Zonation: a Case Study in Garhwal Himalaya. India, Mountain Research and Development, No. 5, PP. 301-311.

Sheeba, Kh. Mohd, N. F., 2007. An Analytic Network Process Model for Municipal Solid Waste Disposal Options, Waste Management, Vol 28, No, PP.1500–1508.

Tuzkaya, G., Tuzkaya, U. R., Lsun, B. G., 2008, An Analytic Network Process Approach for Locating Undesirable Facilities: An Example from Istanbul, Turkey, Journal of Environmental Management, No.88, PP. 970-983.