اثر همزمان تلقیح کرم خاکی(Lumbricus terrestris L.) و کاربرد مواد آلی مختلف بر تغییرات زمانی فعالیت آنزیمی یک خاک لوم آهکی

آب و خاک

مقاله 15، دوره 25، شماره 1، اردیبهشت 1390   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.8516

نویسندگان

فخرالسادات موسوی^{* 1}؛ فایز رئیسی²

¹دانشگاه شهرکرد

²دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد

چکیده

چکیده
کرم‌های خاکی بدلیل نقش اساسی در بهبود اغلب خصوصیات خاک، مهمترین جزو فون خاک محسوب می‌شوند. با این وجود، مطالعات اندکی درباره اثرات متقابل مواد آلی و کرم‌ خاکی بر تغییرات زمانی فعالیت‌آنزیمی خاک، به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک، انجام شده است. پایین بودن میزان ماده‌ی آلی در خاک‌های این مناطق و در عین حال نقش مهم کرم‌های خاکی در بهبود شرایط میکروبیولوژیکی و بیوشیمیایی خاک‌های این اقلیم ضرورت توجه خاص به اثرات متقابل بقایای آلی و کرم‌های خاکی را نمایان می‌سازد. بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار، تحت شرایط کنترل شده گلخانه‌ای اجرا گردید. فاکتور اول شامل حضور یا عدم حضور کرم خاکی آنسیک (Lumbricus terrestris L.) و فاکتور دوم شامل بقایای آلی مختلف (بقایای یونجه، کود کمپوست و مخلوط بقایای یونجه + کود کمپوست و کود گاوی) به همراه بدون بقایا (شاهد) بود. فعالیت پنج آنزیم (اوره‌آز، فسفاتاز قلیایی، ساکاراز، بتاگلوکوسیداز و آریل سولفاتاز) خاک 30، 60 و 90 روز پس از شروع آزمایش در شرایط استاندارد مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که فعالیت‌های آنزیمی در خاک تلقیح شده با کرم خاکی در مقایسه با خاک بدون کرم خاکی افزایش معنی دار یافت، اما میزان افزایش فعالیت آنزیمی در حضور کرم خاکی به نوع مواد آلی بستگی دارد. علاوه بر این، فعالیت‌ همه آنزیم‌ها بر اثر افزودن مواد آلی به خاک در مقایسه با تیمار شاهد بهبود یافت. با این وجود، مصرف مواد آلی همراه با تلقیح کرم خاکی نتایج بسیار مطلوب‌تری به همراه داشت. سنجش فعالیت‌های آنزیمی طی هر سه مرحله زمانی (30، 60 و 90 روز) نشان داد که در اغلب موارد متوسط افزایش فعالیت آنزیم‌ها از مرحله دوم تا مرحله سوم (فاصله زمانی 60 تا 90 روز) در خاک بدون کرم خاکی بیشتر از خاک تلقیح شده با کرم خاکی بود که حاکی است کرم‌های خاکی قادر هستند زمان رسیدن به حداکثر فعالیت آنزیمی خاک را کوتاه‌تر نمایند (فاصله زمانی 30 تا 60 روز).

واژه های کلیدی: آنزیم های خاک، فعالیت کرم خاکی، مواد آلی، خاک های خشک و نیمه خشک