( Sorghum bicolor L. C.V. Kimia) بررسی اثرات تنش خشکی سورگوم دانه ای

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 1، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 22، تیر 1390، صفحه 151-157

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v9i2.10986

نویسندگان

امید یونسی^* ؛ فرزاد شریف زاده؛ علی احمدی

چکیده

این آزمایش به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف تنش خشکی بر پتانسیل خوددگرآسیبی سورگوم دانه ای رقم کیمیا انجام گردید. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و در 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی و آزمایشگاه تحقیقات بذر دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1385 انجام پذیرفت. تیمارهای تنش خشکی در 4 سطح (تنش شدید در مراحل رویشی و زایشی، تنش در مرحله گل دهی، تنش در مرحله خمیری دانه و یک سطح آبیاری نرمال (شاهد))، غلضت‌های مختلف عصاره آبی در 5 سطح (صفر (شاهد)، 5%، 10%، 25% و 40%) و اندام گیاه در 2 سطح (اندام هوایی و بذر) به عنوان تیمار‌های آزمایشی در نظر گرفته شدند. کلیه صفات مورد ارزیابی (درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و طول ساقه چه) تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند. تیمار تنش شدید خشکی بیشترین تأثیر منفی نسبت به دیگر تیمارهای تنش خشکی را بر شاخص‌های مورد ارزیابی داشت. میانگین درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی بذور با افزایش غلظت عصاره آبی کاهش یافت و به پایین ترین مقدار خود در غلظت 40% عصاره آبی رسید. سرعت جوانه زنی بذور در مقایسه با درصد جوانه زنی واکنش شدیدتری به مواد دگرآسیب داشت و غلظت‌های پایین عصاره آبی باعث کاهش معنی دار سرعت جوانه زنی بذور نسبت به تیمار شاهد (فاقد عصاره آبی) گردید. رشد ساقه چه در مقایسه با رشد ریشه چه تأثیر کمتری از مواد دگرآسیب پذیرفت و با افزایش غلظت عصاره آبی نسبت طول ریشه چه به ساقه چه کاهش یافت. شدت اثرات عصاره آبی اندام هوایی در مقایسه با تیمار عصاره آبی بذور سورگوم بر صفات درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و طول ساقه چه بیشتر بود، ولیکن اختلاف معنی داری میان تیمار عصاره آبی اندام هوایی و بذور سورگوم دانه ای به لحاظ سرعت جوانه زنی بذور مشاهده نگردید.