«تحمیل» نظریه به داده ها و یا «ظهور» نظریه از داده ها: نظریه پردازی در علوم انسانی و اجتماعی، با روش شناسیِ نظریۀ داده بیناد

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

مقاله 1، دوره 4، شماره 1، شهریور 1393، صفحه 151-170   

نوع مقاله: مروری

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fe.v4i1.32079

نویسندگان

سیما ساغروانی؛ سعید مرتضوی^* ؛ محمّد لگزیان؛ فریبرز رحیم نیا

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، تشریح رویکرد ظاهر شونده در نظریه داده بنیاد و مقایسه آن با رویکرد نظام مند می‌باشد. بدین منظور، پس از تشریح مبانی روش‌شناختی رویکرد ظاهر شونده، این رویکرد در پنج محور اصلی فرایند کدگذاری، روش نمونه‌گیری، پارادایم‌ها، نگرش به ادبیات و رویه‌های اعتبار بخشی با رویکرد نظام‌مند مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که رویکرد ظاهر شونده در مقایسه با رویکرد نظام‌مند با مبانی روش‌شناختی نظریه داده بنیاد همگام‌تر است و به جای تحمیل نظریه به داده‌ها، ظهور نظریه از داده‌ها را بیش از رویکرد نظام‌مند مبنا قرار می‌دهد. این در حالی است که رویکرد نظام‌مند به دلیل سادگی و چهارچوب‌های از پیش تعریف شده بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

نظریۀ داده بنیاد؛ رویکرد ظاهر شوند (گلیزری)؛ رویکرد نظام مند (استراوسی)

مراجع

دانایی فرد، حسن؛ مهدی الوانی و عادل آذر. (1391). روش شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع. تهران: انتشارات صفار، چاپ اول.

Danaee Fard, H., Alvani, M., & Azar, A. (2012). Methodology of qualitative research inmanagement: a comprehensive approach. Tehran: Saffar.

Annells, M. (1996). Grounded theory method: Philosophical perspectives, paradigm of inquiry, and postmodernism. Qualitative health research, 6(3), 379-393.

Devadas, U. M., Silong, A. D., & Ismail, I. A. (2011). The relevance of Glaserian and Straussian grounded theory approaches in researching human resource development. Paper presented at the International Conference on Financial Management and Economics.

Glaser, B. G. (1978). Theoretical sensitivity: Advances in the methodology of grounded theory. Mill Valley, CA: The Sociology Press.

Glaser, B. G. (2002). Conceptualization: On theory and theorizing using grounded theory. International Journal of Qualitative Methods, 1(2), 23-38.

Glaser, B. G., & Holton, J. (2007). Remodeling grounded theory. Historical Social Research/Historische Sozialforschung. Supplement 19(32), 47-68.

Glaser, B. G., & Hon. (2005). Staying open: the use of theoretical codes in grounded theory The Grounded Theory Review, 5(1), 1-20.

Glaser, B. G., & Strauss, A. L. (1967). The discovery of grounded theory: Strategies for qualitative research: Aldine de Gruyter.

Jones, M., & Alony, I. (2011). Guiding the use of Grounded Theory in Doctoral studies–an example from the Australian film industry. International Journal of Doctoral Studies, 6, 95-114.

Kelle, U. (2007)." Emergence" vs." forcing" of empirical data? a crucial problem of grounded theory reconsidered. Historical Social Research/Historische Sozialforschung. Supplement, 6(2), 133-156 .

Kendall, J. (1999). Axial coding and the grounded theory controversy. Western Journal of Nursing Research, 21(6), 743-757.

Kerr, N. M. (2011). Creating a protective picture: A grounded theory of how medical-surgical nurses decide to follow a "charting-by-exception" policy on a day-to-day, patient-by-patient basis. Unpublished Doctoral Dissertation, Rutgers, the State University of New Jersey

Locke, K. D. (2001). Grounded theory in management research: Sage Publications Limited.

Pidgeon, N. F., Turner, B.A. and Blockley, D.I. (1991). The use of grounded theory for conceptual analysis in knowledge elicitation, International Journal of Man Machine Studies, 35, 151-73.

Robrecht, L. (1995). Grounded theory: Evolving methods. Qualitative Health Research, 5(2), 169-177.

Strauss, A., & Corbin, J. M. (1998). Basics of qualitative research: techniques and procedures for developing grounded theory (2nd Edition). Thousand Oaks [u.a.]: Sage Publ.

Suddaby, R. (2006). From the editors: What grounded theory is not. Academy of Management Journal, 49(4), 633-642.

Turner, B. A. (1981). Some practical aspects of qualitative data analysis: one way of organizing the cognitive processes associated with the generation of grounded theory, Quality and Quantity, 15, 225-47.