انتشار دی‌اکسید کربن و پتانسیل گرمایش جهانی ناشی از مصرف انرژی در نظام‌های کاشت شالیزاری

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 12، دوره 6، شماره 4 - شماره پیاپی 22، دی 1393، صفحه 823-835   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v6i4.27517

نویسندگان

سلمان دستان^{* 1}؛ افشین سلطانی²؛ قربان نورمحمدی³؛ حمید مدنی⁴

¹بخش علوم کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران

²گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

³دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

⁴گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس، شهرقدس، ایران

چکیده

هدف از این پژوهش، تخمین انتشار گازهای گلخانه‌ای و گرمایش جهانی ناشی از مصرف انرژی فسیلی در تولید برنج و چگونگی کاهش مصرف انرژی فسیلی و انتشار گازهای گلخانه‌ای بود. سه نظام کاشت (SRI )، بهبود یافته و سنتی مورد مطالعه قرار گرفتند. تمامی عملیات زراعی و اطلاعات مربوط به روش‌های تولیدی و مقادیر مختلف مصرف نهاده‌ها (ورودی‌ها) طی سال‌های 1390 و 1391 ثبت و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین انرژی ورودی در نظام‌های تولید برابر 02/22793 مگاژول در هکتار بود که کم‌ترین میزان انرژی ورودی در SRI برابر 98/16102 مگاژول در هکتار حاصل شد. بیش‌ترین سهم انرژی ورودی در نظام‌های تولید مربوط به الکتریسیته بود که بالاترین مقدار را از نظر انتشار گازهای گلخانه‌ای و گرمایش جهانی نیز به خود اختصاص داد. تولید و حمل و نقل کود نیتروژن و سوخت در رتبه‌های دوم و سوم انتشار گازهای گلخانه‌ای قرار گرفت. متوسط GWP ناشی از تولید برنج برابر 33/2307 کیلوگرم معادل CO2 در هکتار بوده است. بیش‌ترین و کم‌ترین مقدار تولید GWP به‌ترتیب برابر 1640 و 2554 کیلوگرم معادل CO2 در هکتار معادل 8/255 و 3/479 تن معادل CO2 در هکتار در نظام‌های کاشت SRI و سنتی حاصل شد. مقادیر GWP در واحد انرژی ورودی نیز در SRI حداقل و در نظام کاشت سنتی حداکثر بود. نظام SRI کم‌ترین GWP را در واحد انرژی خروجی دارا بوده و نظام کاشت بهبود یافته در رتبه دوم قرار گرفت. بنابراین، می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که مقادیر GWP ارتباط مستقیمی با شیوه مدیریت مزرعه و مصرف نهاده‌ها (ورودی‌ها) دارد.

کلیدواژه‌ها

انرژی؛ برنج؛ تغییر اقلیم؛ عملکرد؛ گرم شدن کره زمین؛ محیط زیست