رویکردهای عدالت آموزشی (نگاهی به جایگاه عدالت آموزشی در سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش ایران)

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

مقاله 3، دوره 4، شماره 1، شهریور 1393، صفحه 49-72   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fe.v4i1.23696

نویسندگان

حجت صفارحیدری^{* 1}؛ رزا حسین نژاد²

¹دانشگاه تربیت مدرس/دانشگاه مازندران

²دانشگاه مازندران/دانشگاه مازندران

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، بررسی امکان و یا امتناع تحقق عدالت آموزشی در سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش ایران است. برای دستیابی به این هدف از روش تحلیلی و انتقادی بهره گرفته شد. بنابراین، با نظر به رویکردهای عدالت آموزشی (آرمان‌گرا، لیبرالیستی، مارکسیستی، فمینیستی و نژادی، پسامدرن و وجودی) سند تحول بنیادین نظام آموزشی ایران مورد نقد و بررسی قرار گرفت. یافته‌های حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش بر بنیاد رویکرد آرمان گرا و بر اساس آمیزه‌ای از خوانش ایدئولوژیک از دین تدوین شده است. از این رو، به نظر می‌رسد که سند در تحقق عدالت آموزش دارای چالش‌هایی است. این چالش‌ها از یک سو به ماهیت رویکرد آرمان گرایی و از سوی دیگر، به نگاه محدود ایدئولوژیک به عدالت بر می‌گردد. به نظر می‌رسد تحقق عدالت آموزشی نیازمند رویکردی معنوی و تکثرگرا به انسان و جامعه است. درون مایه‌های چنین رویکردی را در درون سنت فکری و عرفانی اسلامی می‌توان بازیافت.

کلیدواژه‌ها

عدالت؛ آموزش و پرورش؛ رویکردها؛ سند؛ تحول؛ ایران

مراجع

قرآن حکیم ( 1387). ترجمه ناصر مکارم شیرازی، تهران، مرکز طیع و نشر قرآن جمهوری اسلامی.

ارسطو (1385) . اخلاق نیکوماخوس. ترجمه محمد حسن لطفی، چاپ دوم، تهران، انتشارات طرح نو.

اله کرم، جهان (1388). بررسی انتقادی آرای فلسفی و تربیتی هنری ژیرو و امکان کاربست آن در حوزه نظام آموزش رسمی، رساله کارشناسی ارشد. دانشکده علوم انسانی دانشگاه مازندران.

افلاطون (1380). جمهوری. ترجمه محمد حسن لطفی، دوره آثار افلاطون، جلد دوم، چاپ سوم، تهران، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.

افلاطون (1380). نامه هفتم. ترجمه محمد حسن لطفی، دوره آثار افلاطون، جلد سوم، چاپ سوم، تهران، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.

اورتنر، شری (1385). آیا نسبت زن به مرد مانند نسبت طبیعت به فرهنگ است؟ ترجمه فیروزه مهاجر. در مجموعه مقالات فمنیسم و دیدگاهها. تنظیم از شهلا اعزازی، تهران، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، 37 - 72.

پلامناتس، جان ( 1373). ایده ئولوژی. ترجمه عزت اله فولادوند. تهران: انتشارات علمی و فرهنگ.

پوپر، کارل (1380). جامعه باز و دشمنان آن. عزت الله فولادوند، تهران: انتشارات خوارزمی.

حافظ نیا، محمدرضا (1382). مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: انتشارات سمت.

الحسینی، سید حسن (1389). مسأله برابری در آموزش و پرورش. جامعه شناسی و علوم اجتماعی، شماره 32 و 33، 22.

راولز، جان (1385). عدالت به مثابه انصاف. ترجمه عرفان ثابتی، چاپ دوم، تهران: انتشارات ققنوس.

ررتی، ریچارد (1386). فلسفه و امید اجتماعی. ترجمه عبدالحسین آذرنگ و نگار نادری، چاپ دوم، تهران: نشر نی.

رندال، هرمان(1376). سیر تکامل عقل نوین. ابوالقاسم پاینده. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

شارع پور، محمود (1390). جامعه شناسی آموزش و پرورش، تهران: انتشارات سمت.

فروم، اریک (1360) . جامعه سالم. اکبر تبریزی. تهران: انتشارات کتابخانه بهجت.

فروم، اریک (1361 ). انسان برای خویشتن. اکبر تبریزی. تهران: انتشارات کتابخانه بهجت.

فوکو، میشل ( 1376 ) . فراسوی ساخت گرایی و هرمنوتیک. ترجمه حسین بشیریه، تهران: انتشارات نی.

کاردان، علی محمد (1388). سیرآرای تربیتی در غرب. تهران: انتشارات سمت.

کین، سم ( 1375 ) . گابریل مارسل. ترجمه مصطفی ملکیان، تهران: انتشارات گروس.

کهون. لارنس ( 1385 ). از مدرنیسم تا پست مدرنیسم. ترجمه عبدالکریم رشیدیان و همکاران، چاپ پنجم. تهران: نشر نی.

کویره، الکساندر ( 1389 ). سیاست از نظر افلاطون. ترجمه امیرحسین جهانبگلو، تهران: انتشارات خوارزمی.

گوتک، جرالد (1389). مکاتب فلسفی و آراء تربیتی. ترجمه محمد جعفر پاک سرشت، تهران: انتشارات سمت.

لیوتار، ژان فرانسوا (1381). وضعیت پست مدرن. ترجمه حسینعلی نوذری، تهران: انتشارات گام نو.

مکارم شیرازی، ناصر (1390). برگزیده تفسیر نمونه. ج.اول. چاپ یازدهم. تهران: دارالکتب اسلامیه.

وبستر، فرانک(1382). جامعه اطلاعاتی. مهدای داودی، تهران: انتشارات وزارت خارجه.

یاسپرس، کارل (1373). آغاز و انجام تاریخ. ترجمه محمد حسن لطفی، تهران: انتشارات خوارزمی.

Adair, V. C. & Dahlberg, L. S. (2003). Reclaiming Class: Women, Poverty, and the Promise of Higher Education in America. Philadelphia, Temple University Press.

Allah Karm, J. (2009). A Critical Study of The Philosophical and Educational Ideas of Henry Giroux and its Implications in Formal Education System, M. . A dissertation submitted to Mazandaran University, Babolsar.

Arasteh, A.R. (1969). Education and Social Awaking in Iran 1850-1968. Leiden: E.J. Bril

Aristotel (2006). Ethics .translated to Persian by Mohamad Hassan Lotfi. Tehran: Tarh Now Publication.

Beach, J. M. (2008). Globalization & Vocational Education: Liberation, Liability, or Both, Educational Studies.44, 270- 281.

Cahoone, L., E. (2006). From Modernism to Postmodernism, translated to Persian by Abdolkarim Rashidian and others, Tehran: Nei Publication.

Dreyfus, H. & Rabinow, P. (1997). Michel Foucault: Beyond Structuralism and Hermenutic, translated to Persian by Hossain Bashiriyeh. Nei Publication.

Fromm, E. (1981). The sane Society, translated to Persian by Akbar Tabrizi, Behjat Publication. Tehran.

The Fundamental Transformation Document of Education in Islamic Republic of Iran (2011), Tehran: Ministry of Education.

Fromm, E. (1982). Man for Himself. translated to Persian by Akbar Tabrizi. Behjat Publication.

Gabe, J. (1991). Explaining Race Educational Opportunity: Case Studies of the West Indian Mal- White Teacher Relationships. British Journal of Socialogy of Education. 9, 371- 385.

Giroux, H. A. (1992). Border crossings, New York , Rroutledge.

Giroux, H. A. (1997).pedagogy and the politics of hops. Coloraolo Westview Perss.

Quran Hakim (2008). Naser Makarem Sihirazi. Tehran: Markaz Nashr.

Gutek, G. (2007). Philosophical and Ideological perspectives on Education. translated to Persian by M. Jafar Pakseresht, Tehran: Samt Publication.

Hafeznia, M. R. (2003). An Introduction to Research Method in Humanities. Tehran: Samt Publication.

Holy Quran (2008). translated to Persian by Naser Makarem Shirazi.the Qurqn’s center publication of Islamic Republic of Iran. Qom.

Hossaini, S. H. (2010). The problem of Justice in Education, Journal of Cult: Socialogy and Social Sciences, 32-33.

Jaspers, K. (1994). Vom Ursprung Zeil der Geschiche. translated to Persian by M. Hassan Lotfi. Kharazmi Publication, Tehran.

Jaspers, K. (1973). The Future of Manhind. Trans by E. B. Ashton. University of Chicago.

Jaspers, K. (1963) Philosophy and World. Trans by E. B. Ashton. Henry Regnery Company, Chicago.

Kardan, A. M. (2009). Evolution of Educational Thoughts in the West. Samt Publication.

Kin, S. (2009). Gabriel Marcel. translated to Persian by Mostafa Malekian, Garos Publication. Tehran.

Koyre, A. (2010). La Politique. translated to Persian by Amirhosein Jahanbaglo, Kharazmi Publication, Tehran.

Lakes, Richard D. & Patricia A. Carter. (2004). Globalizing Education for Work: Comparative Perspectives on Gender and the New Economy. Mahwah. NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

Lyotard, J. F. (2008). The Postmodern Condition: a report on knowledge. translated to Persian by Hossainali Nourozi, Gam Now Publication. Tehran.

Makarem Shirazi, N. (2011). Selected Typical Interpretation. Vol.1, Darol-kotob- Islamiyeh.

McDonald, M. (1980). Schooling and Reproduction of Class and Gender Relation. In L. Barton, R. M. & S. Walker (Eds). Schooling, Idealogy, and the Politics of Schooling. Lewes, Falmer Press.

Mclaren, P. (2003). Critical Pedagogy and Class Struggle in the Age of Neoliberal Globalization: Notes from History ΄s Underside. Democracy & Nature. 9 (1), 65 – 90.

Ortner, S. B (2006). Is Femal to male as Nature to Culture? translated to Persian by Shahla Ezazi. In Femnism Perspectives, Raoshangran & Women s Studies Publication, Tehran.

Plamenatz, J. (1994). Idealogy. translated to Persian by Ezatollah Foladvand, Tehran: Elmi & Farhangi Publication.

Plato (2001). Rebublic. translated to Persian by M. Hassan Lotfi. Vol, 2. 3th printed, Tehran Kharazmi Publication.

Plato (2001). 7th Letters. translated to Persian by Mohamad Hassan Lotfi. Vol, 3. 3th printed, Tehran: Kharazmi Publication.

Popper, K. (2001). Open Society and Its Enemies. translated to Persian by Ezatallah Foladvand. Kharazmi Publication, Tehran.

Randall, J. H. (1991). The Making of the Modern Mind: a survy of the intellectual background of the present age. translated to Persian by Abolghasem Payandeh, Tehran: Scientific and Cultural Pulication,.

Rawls, J. (2004). Justice as Fairness: A Restatement. Translated to Persian by Erfan Sabeti, Tehran: Ghoghnoos Publication.

Rorty, R. (1997). Philosophy and Social Hop. translated to Persian by Abdolhossain Azarang & Negar Naderi, Tehran: Nei Publication..

Rorty, R. (1999). Philosophy and Social Hope. England, Penguin Books.

Sharepour, M. (2011). Educational Socialogy. Tehran: Samat Publication.

Webster, F. (2005). Theories of the Information Society. translated to Persian by Mehdi Davodi, Tehran: Foreign Affairs Minestry’s Publication.

Skellon, A. (1997). Studying Hidden Curricula: Developing a Perspective in the Light of Postmodern Insights. Journal of Curriculum Studdies. 5, 177 –193.

Stephen L. M., & Scott, J. C. (2007). Intergenerational transfers and the prospectsfor increasing wealth inequality. Social Science Research. 36, 1105–1134.

Scott, J. C. (2006). The Mission of the University: Medieval to Postmodern Transformations.The Journal of Higher Education. 77(1), 1-39.