کارآیی زراعی نیتروژن در تناوب‌های زراعی دو گانه گندم تحت تاثیر کود نیتروژنه و برگشت بقایای محصول

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 8، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 22، تابستان 1390، صفحه 211-221  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v9i2.10996

نویسندگان

مجید رحیمی زاده^* ؛ احمد زارع فیض آبادی؛ علی کاشانی

چکیده

به منظور تعیین مناسب ترین تناوب دو گانه گندم از نظر کارآیی زراعی نیتروژن، آزمایشی در طی سال های زراعی 87- 1385 در شرایط اقلیم سرد خراسان انجام شد. این آزمایش به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. تناوب زراعی به عنوان عامل اصلی در پنج سطح (1- گندم : گندم 2- سیب زمینی : گندم 3- ذرت سیلویی : گندم 4- شبدر برسیم : گندم 5- چغندر قند : گندم) و کود نیتروژنه برای تمامی گیاهان پیش کاشت گندم به عنوان عامل فرعی در چهار سطح (1- بدون مصرف نیتروژن 2- مصرف نیتروژن 50% کمتر از توصیه کودی 3- مصرف نیتروژن به میزان توصیه کودی4- مصرف نیتروژن 50% بیشتر از توصیه کودی) و برگشت بقایای محصول پیش کاشت گندم به خاک به عنوان عامل فرعی فرعی با دو سطح (1- بدون برگشت بقایای گیاهی2- برگشت 50% بقایای به جا مانده از محصول پیش کاشت) در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که تناوب زراعی و میزان نیتروژن مصرفی تاثیر معنی داری بر عملکرد کل، جذب کل نیتروژن، کارآیی زراعی، کارآیی فیزیولوژیکی، کارآیی بازیافت و شاخص برداشت نیتروژن داشت. در تناوب ذرت : گندم بیشترین کارآیی زراعی، کارآیی فیزیولوژیک کارآیی بازیافت و شاخص برداشت نیتروژن مشاهده شد در حالی که تناوب چغندرقند : گندم کمترین کارآیی زراعی، کارآیی فیزیولوژیک و شاخص برداشت نیتروژن را نشان داد. علت برتری تناوب ذرت : گندم نسبت به سایر تناوب ها، افزایش کارآیی فیزیولوژیک نیتروژن در این تناوب بود. افزایش مصرف نیتروژن منجر به کاهش کارآیی زراعی، کارآیی فیزیولوژیک و کارآیی بازیافت نیتروژن شد. برگشت بقایای محصول پیش کاشت گندم تاثیر معنی داری بر کارآیی زراعی و کارآیی بازیافت نیتروژن نداشت اما کارآیی فیزیولوژیک نیتروژن را اندکی کاهش داد.