اثرات کم آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای و تعیین شاخص بهره‌وری آب در شبکه آبیاری نکوآباد اصفهان

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 15، دوره 6، شماره 4 - شماره پیاپی 22، دی 1393، صفحه 858-869   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v6i4.29135

نویسندگان

حمیدرضا سالمی¹؛ علیرضا توکلی^{* 2}؛ نادر حیدری³

¹مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

²مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان (شاهرود)

³موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

چکیده

به منظور مشخص کردن اثر کم‌آبیاری بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای و تعیین شاخص بهره‌وری آب، تحقیقی به مدت سه سال زراعی با چهار تیمار آبیاری: شاهد، آبیاری کامل، 80 درصد آبیاری کامل و 60 درصد آبیاری کامل و دو رقم ذرت علوفه‌ای، به صورت کرت‌های دو بار خردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه‌ تحقیقات‌ شهید فزوه‌ در شبکه آبیاری نکوآباد اصفهان‌ اجرا شد. قبل از شروع کاشت، نسبت به نمونه‌گیری آب، خاک و انجام آزمون‌های مورد نیاز اقدام شد. نتایج نشان داد از نظر عملکرد دانه، عمق دانه و تعداد دانه در ستون بین تیمارهای آبیاری، تفاوت معنی‌دار (05/0  p) وجود دارد. اما اثر رقم بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در هر ستون، و عمق دانه معنی‌دار نشد. یافته‌ها نشان داد با در نظر گرفتن بررسی‌های آماری و اهمیت بهنیه‌سازی آب مصرفی با کم‌آبیاری و بر اساس مقادیر بهره‌وری آب، تیمار 60 درصد آبیاری کامل بر سایر تیمارها برتری دارد و در سال‌های با محدودیت جدی دسترسی به آب، به عنوان یک روش مدیریتی کارآمد در آبیاری مزارع ذرت توصیه می‌شود، تحت این تیمار با کاهش 36 درصدی آب کاربردی نسبت به آبیاری کامل، فقط 4/11 درصد عملکرد کاهش یافته است. اما در شرایط معمولی و فقدان محدودیت جدی آب، با توجه به ویژگی‌های کمی محصول ذرت، کسر آبیاری 20٪ (80 درصد از تبخیر و تعرق محصول) مناسبترین گزینه آبیاری است و افت عملکرد نسبت به آبیاری کامل فقط 2 درصد است.

کلیدواژه‌ها

بهره‌وری آب؛ ذرت دانه‌ای؛ عملکرد دانه؛ کم‌آبیاری