اثر تلقیح با کود های بیولوژیک بر خصوصیات رشدی و عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 16، دوره 6، شماره 4 - شماره پیاپی 22، دی 1393، صفحه 870-879   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v6i4.30571

نویسندگان

عزیزه فرجی مهمانی¹؛ بهروز اسماعیل پور^{* 1}؛ فاطمه سفید کن²؛ بهلول عباس زاده²؛ کاظم خاوازی³؛ علیرضا قنبری¹

¹گروه علوم باغبانی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

²موسسه تحقیقات مراتع و جنگلها، ایران

³مؤسسـه تحقیقـات خـاک و آب، سـازمان تحقیقـات، آمـوزش و تـرویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

بمنظور بررسی اثر باکتری‌های محرک رشد (PGPR) بر عملکرد اندام هوایی و عملکرد اسانس گیاه مرزه، آزمایشی در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال 1391 اجرا شد. تیمار های باکتری این آزمایش شامل سوسپانسیون باکتری های ازتوباکتر، آزوسپریلیوم، سودوموناس، تلفیق ازتوباکتر و آزوسپریلیوم، تلفیق ازتوباکتر و سودوموناس، تلفیق آزوسپریلیوم و سودوموناس و تلفیق هر سه باکتری و تیمار شاهد (عدم تلقیح باکتری) بود که به صورت تلقیح ریشه روی گیاهان مرزه اعمال شدند. نتایج نشان داد که اثر تلقیح باکتری های محرک رشد بر تمام صفات مورد اندازه-گیری شامل شاخص های رشدرویشی گیاه عملکرد و کیفیت اسانس معنی دار بود. بیشترین مقدار برای صفات ارتفاع بوته (67/45) و قطر کانوپی (53/40) سانتی متر، وزن خشک اندام هوایی (g/p 82/33)، عملکرد اندام هوایی (kg/ha 3758)، عملکرد برگ (kg/ha 451)، عملکرد گل آذین (kg/ha 1398)، درصد وزنی اسانس (23/2%)، بازده اسانس (43/2) و عملکرد اسانس (8/76) مربوط به تیمار ترکیبی هر سه باکتری و کمترین میزان برای این صفات در تیمار شاهد حاصل شد. بیشترین میزان گاما ترپینین (میلی گرم بر لیتر 53)، تیمول (میلی گرم بر لیتر 5/48) به ترتیب مربوط به تلقیح با باکتری ازتوباکتر- سودوموناس و باکتری ازتوباکتر می-باشد به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد بمنظور دستیابی به بیشترین عملکرد اندام هوایی و عملکرد اسانس می‌توان از تیمار ترکیبی هر سه باکتری استفاده نمود. تلقیح گیاهان مرزه با باکتری های محرک رشد از طریق افزایش رشد و توسعه ریشه و در نتیجه جذب بهتر آب و مواد غذایی از خاک می تواند سبب افزایش عملکرد و بهبود صفات کمی گیاه گردد.

کلیدواژه‌ها

آزوسپریلیوم؛ ازتوباکتر؛ باکتری های محرک رشد؛ سودوموناس؛ مرزه