مقایسه تحلیلی عوامل مؤثر بر مصرف ماهی در شهرهای ساری و مشهد

اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 2، دوره 31، شماره 4 - شماره پیاپی 38، دی 1396، صفحه 299-310   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.v31i4.65025

نویسندگان

افسانه نیکوکار^{* 1}؛ مسعود حسین‌ زاده²؛ زهرا نعمت الهی³

¹دانشگاه پیام‌نور، تهران

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زابل

³دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

با توجه به نقش و اهمیت مصرف آبزیان در سلامت جامعه، در این مطالعه عوامل مؤثر بر مصرف ماهی در دو شهر ساری و مشهد بررسی شده است. به این منظور، از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسش‌نامه از 180 خانوار مشهدی و 120 خانوار ساروی در سال 1394 و با استفاده از الگوی لاجیت ترتیبی، مهمترین عوامل مؤثر بر مصرف ماهی در این دو شهر شناسایی شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، متغیرهای تعداد افراد زیر 10 سال و منطقه مسکونی بر مصرف ماهی در خانوارهای مشهدی تأثیر مثبت و معنی‌دار داشته و عوامل مرتبط با سلیقه، تهیه و طبخ آبزیان و سلامت و بهداشت آبزیان بر مصرف ماهی در خانوارهای مشهدی تأثیر منفی و معنی‌دار داشته است. در خانوارهای ساروی، متغیرهای تعداد افراد زیر ده سال، تعداد افراد با بیماری خاص، تعداد سالمندان و سطح درآمد، بر مصرف ماهی تأثیر مثبت و معنی‌دار داشته و سن بر مصرف ماهی تأثیر منفی و معنی‌دار داشته است. مقایسه عوامل مؤثر بر مصرف آبزیان در شهرهای مشهد و ساری نشان می‌دهد، هیچ یک از متغیرهای نامطلوب مرتبط با آبزیان بر مصرف آبزیان خانوارهای ساروی مؤثر نبوده‌اند. از آنجا که خانوارهای ساروی (ساحلی) به آبزیان تازه و با قیمت پایین‌تری نسبت به خانوارهای مشهدی (غیرساحلی) دسترسی دارند؛ این امر در سطح مصرف ماهی این خانوارها تأثیرگذار بوده است. لذا بر اساس نتایج به‌دست آمده، برگزاری کلاس‌های آموزشی طبخ آبزیان برای علاقه‌مندان و ایجاد بازارچه‌های آبزیان جهت عرضه انواع آبزیان پیشنهاد می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

الگوی لاجیت ترتیبی؛ ساری؛ مشهد؛ مصرف ماهی

مراجع

1- Ahmed A.F., Mohammad Z., and Ismail M.M. 2011. Determinants of fresh fish purchasing behavior among Malaysian consumer, Current Research Journal of Social Sciences, 3 (2): 129- 131.

2- Akinbode S.O., and Dipeolu A.O. 2012. Double-Hurdle Model of Fresh Fish Consumption among Urban Households in South-West Nigeria, Current Research Journal of Social Sciences 4 (6): 431-439.

3- Baghyani Moghadam M. H., and Eivazi S. 2011. Investigation of Factors Related to Lack of Using Fish at The Recommended Amount by WHO in Families of Javanrood (western Iran) According to Model Goal- directed Behavior, Journal of Ilam University of medical sciences, 19, (1): 1-9. (In Persian)

4- Bruns K., Verbeke W., Olsen S.O., and Jeppesen L.F. 2009. Motives, barriers and quality evaluation in fish consumption situations: exploring and comparing heavy and light users in Spain and Belgium, British Food Journal, 111(7): 699-716.

5- Dadgar n., Salehi H., Haji Mir Rahimi S. D., and Teymoori M. 2015. Measuring of per capita fish consumption and assessing barriers and development strategies for consumption in Markazi Province, Iranian Scientific Fisheries Journal, 23 (4): 17-29. (In Persian)

6- Dadgar S., Salehi H., Hajimirrahimi S. D., and Teimoori M. 2015. Measuring of per capita fish consumption and assessing barriers and development strategies for consumption in Markazi Province, Iranian Scientific Fisheries Journal, 23: 17-28 (In Persian).

7- Dourandish A., Hosseinzadeh M., and Nematollahi Z. 2105. Assessment the effective component of seafood consumption in Mashhad (Comparison of Double-Hurdle model and Heckman two-stage method), Agricultural Economics, 9 (4): 197-219. (In Persian)

8- FAO Yearbook of Fishery Statistics Summary tables. 2013.

9- Ghorbani M., Kucheki A.R., Rajab Zadeh M., and Mansouri H. 2014, Investigating the farmers tendency to produce organic cucumber in Khorasan Razavi province, Journal of Agricultural Economics and Development, 28 (2): 149- 156 (In Persian).

10- Gojarati D. 2013. Applied Econometrics, Translation: Nader Mehrgan and Lotfali Agheli, Noor Elm Publication, Hamadan.

11- Greene W.H. 2005. Econometric Analysis, Macmillan. New York.

12- Hosseini S.M., Adeli A., and Vahedi M. 2016. Evaluation of factors and barriers affecting per capita consumption of fish in Sari, Fisheries, Iranian Natural Resources Journal, 69 (3): 341-350 (In Persian).

13- Howard A., and Berry W. 2008. The soil and heath: A study of organic agriculture. The university Press of Kentucky.

14- Kessuvan A., Parthanadee P., and Buddhakulsomsiri J. 2015. The study of consumption behaviors and factors affecting decision to purchase fishery products of consumers in the North and Northeast of Thailand, International Food Research Journal 22(6): 2670-2678.

15- Khoshbavar Rostami H.A. 2017. Director General of Fisheries Department in Mazandaran Province.

16- Kiziloğlu R., and Kizilaslan H. 2016. Analysis of Factors Affecting Households’ Fish Consumption in Erzurum, Turkey, International Journal of Social Sciences and Education Research 2 (2): 527-537.

17- Liao T.F. 1994. Interpreting Probability Models: Logit, Probit and other Generalized Linear Models, In: Sage University Paper Series on Quantitative Applications in the Social Sciences, Vol. 07-101. Thousand Oaks, CA, Sage, California.

18- Mehdizadeh M.R. 2017. Fisheries and Aquaculture Director of Khorasan Razavi Agriculture Jihad Organization.

19- Mousavi H. 2006. Principles of feeding fish (warm water, cold water, shrimp, caviar, decoration). Negar Noo Publication, Tehran. (In Persian)

20- Nosrati Sh., Hayati B.A., Pishbahar A., and Mohammadrezaei R. 2013. Analysis of Factors Affecting Fish Consumption behavior of households in the Tabriz Counties, Journal of Agricultural Economics and Development, 27 (3): 230- 241. (In Persian)

21- Pai C.W., and Saleh W. 2008. Modeling motorcyclist injury severity by various crash types at T-junctions in the UK, Safety Science, 46 (8):1234–1247.

22- Rahimi A.A. 1998. Examine the factors affecting fish consumption in the city of Shiraz, Shiraz: Fisheries Department of Fars province. (In Persian)

23- Rahmawaty S., Charlton K., Lyons-Wall P., and Meyer B. J. 2013. Factors that influence consumption of fish and omega-3 enriched foods: a survey of Australian families with young children, Nutrition and Dietetics, 70 (4): 286-293.

24- Rostami M.R. 2001. Assessment the effect of the marketing mix factors on consumer’s behavior mechanisms of fishery products in Tehran, a master's thesis, Tarbiat Modarres University. (In Persian)

25- Shahnoushi N., Firooz Zare A., Zhaleh Rajabi M., Daneshvar M., and Dehghanian S. 2011. Application of ordered Logit model to investigation of factors affecting Bread waste (Case Study: Mashhad city), Journal of Economic Research, 96: 111-132. (In Persian)

26- Statistical Center of Iran. 2011.

27- Statistical Yearbook of the Iranian Fisheries Organization. 2013-2014. Office of Management and Budget, Page 44.

28- Yousefi A., and Shariati M.T. 2009. Sociological analysis of fish consumption behavior in Mashhad city, Iran Social studies, 3, (3): 5-37. (In Persian)

29- Zahedian Tajanky R., Mojaverian S.M., and Shahpoori A.R. 2015. Investigation of factors affecting on damage groups in agricultural crops insurance "case study: Low-yielding units of beekeeping in Iran", Agricultural Economics, 9 (3): 1-13. (In Persian).

30- Zhang X., House L., Sureshwaran S., and Hanson T. 2004. At-home and away-from-home consumption of seafood in the United States, selected paper prepared for presentation at the southern Agricultural Economics Association Annual Tulsa, Oklahoma, February 18.