پالایش گیاهی و تخمین زمان بهینه پالایش خاک‌های آلوده به کادمیم با استفاده از گیاه اسفناج

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 20، دوره 6، شماره 4 - شماره پیاپی 22، دی 1393، صفحه 916-926   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v6i4.35639

نویسندگان

سمیه عیسی زاده لزرجان¹؛ صفورا اسدی کپورچال^{* 2}؛ مهدی همایی³

¹علوم و تحقیقات تهران

²دانشگاه گیلان

³تربیت مدرس

چکیده

پالایش گیاهی یکی از راه‌های آلودگی‌زدایی خاک است که به دلیل استفاده از گیاهان بیش‌اندوز بازده بالایی دارد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی امکان آلودگی‌زدایی خاک‌های آلوده به کادمیم با استفاده از گیاه اسفناج و تعیین دامنه کارایی گیاه پالایی آن بود. به‌همین منظور، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تیمار شامل شاهد، ١٥، ٣٠، ٦٠ و ١٢٠ میلی‌گرم کادمیم در کیلوگرم خاک و سه تکرار انجام شد. پس از آلوده سازی خاک‌ها با سطوح مختلف کادمیم، بذر اسفناج در آن‌ها کاشته شد. گیاهان پس از طی دوره رشد کامل، برداشت شدند. غلظت کادمیم تجمع یافته در اندام‌های هوایی و ریشه گیاه و همچنین خاک تیمارهای مختلف اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد با افزایش مقدار کادمیم موجود در خاک، مقدار افزایش غلظت کادمیم در ریشه‌ها به مراتب بیشتر از افزایش غلظت کادمیم در اندام‌های هوایی بود. بیشترین مقدار جذب در ساقه و ریشه به ترتیب 7/73 و 86/75 میلی‌گرم بر کیلوگرم بود. با توجه به توانایی اسفناج در جذب مقادیر زیاد کادمیم از ناحیه رشد ریشه و عملکرد گیاهی بالا و توانایی تجمع کادمیم در اندام‌های قابل برداشت، این گیاه برای پالایش سبز کادمیم گیاهی مناسب می‌باشد. لیکن با توجه به زمان پالایش و اینکه بیشترین مقدار ماده خشک تولید شده در تیمار ٣٠ میلی گرم بر کیلوگرم بود، بیشترین مقدار کادمیم استخراجی از ا ندام هوایی در یک هکتار در سال در تیمار ٣٠ میلی گرم بر کیلوگرم بوده و بنابراین گیاه اسفناج برای پاکسازی کادمیم از اعماق سطحی خاک و غلظت های متوسط کادمیم کارآیی بهتری دارد.

کلیدواژه‌ها

آلودگی خاک؛ استخراج گیاهی؛ زمان پالایش؛ کادمیم