مدلسازی خطر خسارت یخبندان بهاره درختان میوه مطالعه موردی: محصول سیب، مکان دشت مشهد

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 15، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 22، تیر 1390، صفحه 273-284   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v9i2.11003

نویسندگان

محمد رحیمی^* ؛ منوچهر فرج زاده؛ غلامعلی کمالی

سازمان هواشناسی کشور

چکیده

در این مطالعه به منظور مدلسازی خطر خسارت یخبندان در دشت مشهد، 12 متغیر موثر اقلیمی (دمای حداقل، نرخ کاهش دما قبل از یخبندان، نرخ افزایش دما بعد از یخبندان، طول مدت یخبندان، روز شمار وقوع یخبندان، واحد‌های حرارتی تجمعی سیب، سطح محصور بین منحنی دمای روزانه و خط صفر درجه سانتیگراد) و جغرافیایی( ارتفاع از سطح دریا، طول و عرض جغرافیایی، جهت و زاویه شیب) انتخاب شدند. سپس سه یخبندان تابشی زیانبخش رخ داده در تاریخ‌های 31 فروردین 1382، 8 و 19 فروردین 1384 در محدوده زمانی گلدهی درخت سیب برای مطالعه انتخاب شدند. داده‌های هواشناسی نیز از آمار 9 ایستگاه هواشناسی واقع در داخل و بیرون محدوده مورد مطالعه استخراج گردید. برای مدلسازی خطر خسارت یخبندان از روش رگرسیون خطی چند متغیره استفاده گردید. به منظور تهیه داده‌های کافی برای ورود به مدل نقشه پهنه بندی هر کدام از متغیر ها با استفاده از روش وزن دهی معکوس فاصله (IDW) تهیه و مقادیر هر نقشه از شبکه ای فرضی به فاصله 5 در 5 کیلومتر استخراج و وارد مدل گردید. سپس با استفاده از معادله رگرسیون در سطح اعتماد 99 درصد، مقادیر خطر خسارت برای هر نقطه از شبکه فرضی محاسبه و نقشه مربوطه ترسیم گردید. معادله رگرسیون میان نقشه خطر خسارت برآورد شده و واقعی یخبندان با ضریب همبستگی 93/0 به دست آمده و نقشه خطا نیز ترسیم گردید. بر اساس نتایج به دست آمده ریسک خسارت یخبندان در 31 فروردین 1382 با 19/53 درصد در مناطق جنوب غربی دشت به عنوان حداکثر و با 5/34 درصد در مناطق جنوب شرقی دشت به عنوان حداقل برآورد گردید.